Τα υπόγεια ρεύματα

του Μανώλη Κοττάκη

Φανταστείτε την επίδραση που θα είχε αν συνέβαινε μέσα στις εκλογές η υπόθεση του ανέργου της Κομοτηνής, η δολοφονία του περιπτερά στην λεωφόρο Αθηνών, η υπόθεση της βόμβας στο μετρό.

Η συστηματική μελέτη των δημοσκοπήσεων την τελευταία δεκαετία μας δείχνει ότι  τα βασικά  πολιτικά ρεύματα  αρχίζουν και σχηματίζονται λίγους μήνες μετά τις εκλογές,

διαμορφώνονται μέσα στην τετραετία, αλλά  λαμβάνουν την τελική τους μορφή κατά την διάρκεια της προεκλογικής  εκστρατείας.

Άλλα ρεύματα «φουσκώνουν», άλλα «ξεφουσκώνουν», άλλα παραμένουν σταθερά. Την επομένη των εκλογών του 2000, η ΝΔ πήρε κεφάλι στις δημοσκοπήσεις, το οποίο διατήρησε μέχρι το φθινόπωρο του 2008. Η έκταση της νίκης της όμως, στις εκλογές του 2004 μεγάλωσε εξαιτίας της υπόθεσης του Πόρτο Καρράς. Μια υπόθεση διαφθοράς τους θύμισε γιατί αποστρέφονταν τους σοσιαλιστές και έτσι το 43% έγινε 45% για τον Καραμανλή.

Aντιστρόφως έγιναν τα πράγματα στις εκλογές του 2007. Οι φωτιές της Πάρνηθας και της Ηλείας μέσα στην καρδιά της προεκλογικής περιόδου θύμισαν πόσα λίγα  είχε κάνει η κυβέρνηση για την επανίδρυση και ψαλίδισαν την πρωτιά του Καραμανλή. Από 43,5% που ήταν η πρόβλεψη προσγειώθηκε στο 41,7%.

Οι δέκα μονάδες διαφορά ΝΔ-ΠΑΣΟΚ στις  εθνικές εκλογές του 2009 ήταν κατ' ουσίαν πέντε γιατί το ΠΑΣΟΚ έλαβε τον ίδιο αριθμό ψήφων με το 2007. Η αποχή των ψηφοφόρων της ΝΔ ήταν που διπλασίασε την διαφορά και έδωσε την τελική σύνθεση του κοινοβουλίου.

Kάνω αυτή την εκτεταμένη εισαγωγή για να δείξω τι: Ότι, αν οι αναμετρήσεις που έγιναν στην πατρίδα μας έκρυβαν εκπλήξεις που ενίσχυσαν ή αποδυνάμωσαν τα κόμματα στην τελική ευθεία, η αναμέτρηση που έρχεται κρύβει τις μέγιστες. Μπορεί τα βασικά ρεύματα να έχουν διαμορφωθεί (η ΝΔ καθαρά πρώτη, η Αριστερά σε άνοδο, το ΠΑΣΟΚ σε μεγάλη κάμψη, η νέα Βουλή των άκρων), ωστόσο όπως μας έδειξαν και οι τελευταίες περιφερειακές εκλογές ο ελληνικός λαός σταθμίζει τα γεγονότα και με μια σπάνια σοφία και ακριβοδικία κατατάσσει καθέναν εκεί που του αξίζει.

Ξεκινώ με την αποχή. Στην τελευταία μέτρηση της Public Issue υπάρχει μια ένδειξη που αν διατηρηθεί μέχρι τέλους, θα δημιουργήσει νέα δεδομένα. Η αποχή και η αντικομματική ψήφος διαμαρτυρίας (λευκό- άκυρο) έπεσαν σε έναν μήνα κατά πέντε μονάδες !(27,5% από 32,5 %).

Υπό  προυποθέσεις, δεν αποκλείεται η αποχή να πέσει και άλλο.

Δυό βασικά  ρεύματα θα τροφοδοτήσουν την αύξηση της συμμετοχής. Το συναισθηματικό ρεύμα της διαμαρτυρίας προς το σύστημα και το μετριοπαθές ρεύμα της λογικής που αρχίζει να κάνει δειλά την εμφάνισή του και θα αυξηθεί κατακόρυφα αν επιβληθεί στην καμπάνια το δίλημμα «ευρώ ή δραχμή». Οι ψηφοφόροι αργά ή γρήγορα θα καταλάβουν ότι, δεν μπορούν να ζητούν και αριστερά και ευρώ γιατί αυτά τα δύο δεν πάνε μαζί.

Η αύξηση της συμμετοχής μπορεί να εκτινάξει την Αριστερά και τα μικρά κόμματα αν επικρατήσει το συναισθηματικό ρεύμα,  μπορεί όμως και να αναστήσει -στο μέτρο του δυνατού- τον δικομματισμό.

Αν είναι αυτή η λεπτ