Από την ΕΔΑ του Γιάννη Πασαλίδη στον ΣΥΡΙΖΑ του Αλέξη Τσίπρα

Τα ποσοστά που πήρε το κόμμα του Αλέξη Τσίπρα ξεπέρασαν ακόμη κι εκείνα της ΕΔΑ του ’58, όταν ήταν η προηγούμενη (και μοναδική) φορά που η Αριστερά έγινε άξιωματική αντιπολίτευση.

Από τον Παναγιώτη Χριστόπουλο

Όταν ο Αλέξης Τσίπρας βρέθηκε στα Προπύλαια του Πανεπιστημίου για να πανηγυρίσει με τους φίλους του ΣΥΡΙΖΑ

το σχεδόν 27% που έπιασε το κόμμα του στις εκλογές, έδωσε πρώτα τον λόγο στο Μανώλη Γλέζο. Όχι τυχαία. Από όλες τις μορφές της Αριστεράς μόνο ο άνθρωπος που είχε κατεβάσει μαζί με τον Απόστολο Σάντα την γερμανική σημαία από την Ακρόπολη τον Μάιο του ’41, ο «αιώνιος έφηβος» Γλέζος ήταν παρών και την προηγούμενη φορά που βρέθηκε στην θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Ο λόγος, βέβαια, για το περίφημο 1958 και την ΕΔΑ του Γιάννη Πασαλίδη που είχε τότε πάρει το 24,42% των ψήφων και 79 έδρες.

Οι ομοιότητες μεταξύ των δύο επιτυχιών της Αριστεράς έχουν τους συμβολισμούς τους: Λίγο μεγαλύτερο ποσοστό, αλλά κάπως λιγότερες έδρες σήμερα (71), ο Μανώλης Γλέζος σε μάχιμη θέση και, βέβαια, η Ελλάδα σε ένα μεταίχμιο. Τότε ήταν η Ελλάδα της ανάπτυξης που έβγαινε πια από τον Μεσαίωνα του εθνικού διχασμού, του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και του εμφυλίου, αλλά που είχε ακόμη πολλά να κερδίσει σε επίπεδο εργασιακών και άλλων δικαιωμάτων για τον λαό. Σήμερα η Ελλάδα της οικονομικής κρίσης και της ανεργίας που πιπιλάει την ανάπτυξη σαν μοναδική σωτηρία.

Η ΕΔΑ του Γιάννη Πασαλίδη

Η ΕΔΑ είχε ιδρυθεί το 1951, μόλις δύο χρόνια μετά το τέλος του εμφυλίου. Η σύνδεσή της με το ΚΚΕ ήταν άμεση, δεν το απέκρυβαν άλλωστε τα στελέχη της. Στην ουσία επρόκειτο για το νόμιμο σκέλος του εκτός νόμου κομμουνιστικού κόμματος. Οι αρχές ασφαλείας, το παρακράτος και η δικαιοσύνη ήταν μόνιμοι αντίπαλοι του κόμματος του Γιάννη Πασαλίδη, μη θέλοντας να δώσουν κανένα δικαίωμα στους ηττημένους του εμφυλίου κομμουνιστές να λάβουν ισχύ με κάποιον άλλον τρόπο.

Στο πλευρό του εμπνευσμένου ηγέτη της ΕΔΑ βρέθηκαν πολλά ακόμη εξέχοντα στελέχη της Αριστεράς όπως οι: Ηλίας Ηλιού, Αντώνης Μπριλλάκης, Μιχάλης Κύρκος, Λεωνίδας Κύρκος, Σταύρος Ηλιόπουλος και, φυσικά, ο Μανώλης Γλέζος. Δεν δίστασαν να πάρουν αποστάσεις από το ΚΚΕ όταν χρειάστηκε, αποκτώντας έτσι δεσμούς με ένα ευρύτερο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας. Κι έτσι, το 1958, όταν ο Κέντρο κατέβηκε πολυδιασπασμένο, η ΕΔΑ κατάφερε να γίνει αξιωματική αντιπολίτευση, εν πολλοίς χάρη και σε έναν εκλογικό νόμο που στρεφόταν εναντίο της.

Υπό τον φόβο της «κομμουνιστικής απειλής», η απερχόμενη κυβέρνηση άλλαξε τον νόμο σε «ενισχυμένη αναλογική» που προίκιζε στην β’ κατανομή τα πρώτα δύο κόμματα, θεωρώντας πως μετά την ΕΡΕ του Καραμανλή θα έρχονταν οι Φιλελεύθεροι του Σοφοκλή Βενιζέλου. Ήταν όμως η ΕΔΑ που έκανε την έκπληξη και βρέθηκε στην θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης με 79 βουλευτές!

Αυτό που ακολούθησε, πάντως, ήταν ένας πραγματικός πόλεμος κατά της Αριστεράς. Το παρακράτος αυξήθηκε, κάνοντας το παν για να περιορίσει την δύναμή της. Μέχρι και σε δολοφονικές επιθέσεις κατέφυγαν, με πι