H Γενική Εκπαίδευση και ο νόμος για τα Α.Ε.Ι. - Μέρος Πρώτο

 Ιωάννης Τουλουμάκος

Ι. Η συνολική θεώρηση του εκπαιδευτικού προβλήματος: Η εκπαιδευτική πολιτική του Ελ.Βενιζέλου (1928-1932) ως παράδειγμα.

Τί είπε για την ελληνική εκπαίδευση ο Ελ. Βενιζέλος τον Αύγουστο του 1928 στον προεκλογικό λόγο του στη Θεσσαλονίκη, τί είπε και.....
τί έπραξε ως πρωθυπουργός κατά την επίσκεψή του στην ίδια πόλη το φθινόπωρο του 1929, σε τί συνίστατο και πώς πραγματοποιήθηκε η πολιτική συναίνεση κατά τη συζήτηση της 20ης Δεκεμβρίου του ίδιου χρόνου στη Βουλή, πώς έγινε η αναδιοργάνωση των (δύο) Πανεπιστημίων το 1930-1931 από τον Κ. Καραθεοδωρή και τί σημαίνει ο σχετικός νόμος (5343/1932) που ίσχυσε επί μισόν αιώνα: Αυτά και αρκετά άλλα που έγιναν ή ακόμη άλλα που προγραμματίστηκαν, αλλά δεν έγιναν για την ελληνική εκπαίδευση κατά τη δημιουργική τετραετία 1928-1932, θα ήταν ευρύτερα γνωστά, αν την νηφάλια γνώση του έργου του σπουδαίου πολιτικού δεν εμπόδιζε η εμπαθής προκατάληψη στο παρελθόν ή η επιπόλαιη ή σκόπιμη εξιδανίκευσή του αργότερα (ως και σήμερα). Είναι χρήσιμα, κατά τη γνώμη μου, πολύ χρήσιμα για την αντιμετώπιση του εκπαιδευτικού προβλήματος της χώρας στο σύνολό του, όπως ακόμη και κατά τη συζήτηση για ό,τι συνήθως – και όχι ακριβώς – ονομάζεται «νόμος πλαίσιο» για την ανώτατη εκπαίδευση από το 1974 έως και σήμερα. Οι παρατηρήσεις και οι προτάσεις που γίνονται στο παρόν άρθρο και ιδιαίτερα στο τρίτο μέρος του, έχουν ως αφετηρία τους τις ιδέες και τους θεσμούς που χαρακτηρίζουν την εκπαιδευτική πολιτική εκείνης της εποχής.

Ως βασικό στόχο αυτής της εκπαιδευτικής πολιτικής ο Ελ.Βενιζέλος έθεσε στον προεκλογικό λόγο της Θεσσαλονίκης την μείωση του αριθμού των αποφοίτων του Γυμνασίου της εποχής και τη στροφή στην Τεχνική –Επαγγελματική Εκπαίδευση. Το 1929, προκειμένου να μειωθεί και ο αριθμός των πτυχιούχων των ανωτάτων σχολών – προπάντων εκείνων της Νομικής – θεσπίστηκαν οι εισαγωγικές εξετάσεις και το φθινόπωρο του ίδιου χρόνου απορρίφθηκε το αίτημα του λαού της Θεσσαλονίκης για τη διεύρυνση του νεοσύστατου Πανεπιστημίου της πόλης με νέες σχολές.

Με αφορμή το ζήτημα αυτό έγινε στις 20 Δεκεμβρίου συζήτηση στη Βουλή μεταξύ των αρχηγών όλων των πολιτικών κομμάτων κατά την οποία ο πρωθυπουργός δέχθηκε την πρόταση του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης Π.Τσαλδάρη να εξετασθεί το πρόβλημα της ανώτατης εκπαίδευσης στο σύνολό του από διακομματική επιτροπή υπό την άμεση εποπτεία των πολιτικών αρχηγών. Το 1930 διορίζεται ως ειδικός επίτροπος για την ανώτατη εκπαίδευση ο διεθνούς φήμης καθηγητής των Μαθηματικών του Πανεπιστημίου του Μονάχου Κ. Καραθεοδωρή, γνωστός ήδη από τη συμβολή του στην αναδιοργάνωση του Πανεπιστημίου του Μπρέσλαου, στον οποίον ο Ελ. Βενιζέλος είχε αναθέσει την ίδρυση του Πανεπιστημίου της Σμύρνης. Στα (αδημοσίευτα) πρακτικά της σύσκεψης της 22 Φεβρουαρίου 1932 με τα μέλη του Πρυτανικού Συμβουλίου του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, όπου συζητήθηκαν το σχέδιο νόμου για την οργάνωσή του και άλλες προτάσεις του Καραθεοδωρή και στο δοκίμ