Διδασκαλία της γλώσσας που ομιλούν οι Πομάκοι της Θράκης

Η ιστορία της διδασκαλίας
της γλώσσας των Πομάκων στην Ξάνθη

Το Πολιτιστικό Αναπτυξιακό Κέντρο Θράκης (ΠΑΚΕΘΡΑ), στα πλαίσια της πολιτιστικής του προσφοράς, και ειδικότερα στον τομέα ‘εκπαίδευση-επιμόρφωση’, οργάνωσε για πέντε χρόνια μαθήματα Πομακικής Γλώσσας και γνωριμίας με τον Πομακικό πολιτισμό. Τα μαθήματα αυτά απευθύνονταν σε όλους τους πολίτες που.....
ενδιαφέρονται να γνωρίσουν τη γλώσσα και τον πολιτισμό των Πομάκων της Θράκης.
Παράλληλα με τα μαθήματα πομακικής γλώσσας, διοργανώθηκαν αφιερώματα σε επί μέρους θέματα με τη μορφή ειδικών εκδηλώσεων, όπως συναυλίες παραδοσιακής μουσικής, συζητήσεις, ομιλίες, προβολές, επισκέψεις, πεζοπορικές διαδρομές.
Οι περιγραφόμενες δραστηριότητες αποτελούν για το Πολιτιστικό Αναπτυξιακό Κέντρο Θράκης μια συνέχεια δράσεων που ανέπτυξε κατά τα προηγούμενα χρόνια. Ειδικότερα για τους Πομάκους της Θράκης, το ΠΑΚΕΘΡΑ εξέδωσε το 1995 το έργο του Πέτρου Θεοχαρίδη: «Πομάκοι, οι μουσουλμάνοι της Ροδόπης», το οποίο θεωρείται σταθμός στη σχετική βιβλιογραφία και ακολούθησε η συμμετοχή του ΠΑΚΕΘΡΑ σε πρόγραμμα εκπαίδευσης Πομάκων οργανοπαικτών με σκοπό τη μουσική εκπαίδευση ατόμων ηλικίας 20 έως 40 ετών πομακικής καταγωγής ώστε να αποκτήσουν επαγγελματικά προσόντα λαϊκών οργανοπαικτών. Έγιναν επίσης από το ΠΑΚΕΘΡΑ και δύο σημαντικές εκδόσεις μουσικών cds με πομάκικα τραγούδια. Πιο συγκεκριμένα εκδόθηκαν οι δίσκοι: «Τραγούδια και σκοποί των Πομάκων της Θράκης από τα Κιμμέρια και τα Άσκυρα Ξάνθης» (2005) και «Πομάκικα τραγούδια από την ορεινή Ξάνθη με τη μοναδική φωνή της Νερμάν Μολλά» (2006).
Η πρωτοβουλία του Πολιτιστικού Αναπτυξιακού Κέντρου Θράκης να διδάξει τα πομακικά από το 2004 και επί σειρά ετών ήταν ιστορικής σημασίας. Μία γλώσσα που μέχρι πρότινος θεωρούνταν άγραφη και προφορική έγινε αντικείμενο διδασκαλίας. Τα πομακικά διδάχθηκαν ως ξένη γλώσσα από Πομάκο δάσκαλο με φροντιστηριακά μαθήματα. Για τη διδασκαλία χρησιμοποιήθηκε το λατινικό αλφάβητο (του πομάκου λεξικογράφου Ριτβάν Καραχότζα), προσαρμοσμένο στις φωνολογικές ιδιαιτερότητες της πομακικής. Εκτός από τα γλωσσικά μαθήματα, διοργανώθηκαν παράλληλα πολλές παράλληλες εκδηλώσεις (προβολές, μουσικές συναυλίες, ιστορικές διαλέξεις, βραδιές πομάκικης κουζίνας, πεζοπορικές διαδρομές).
Οι περισσότεροι σπουδαστές που παρακολούθησαν τα μαθήματα ήταν εκπαιδευτικοί που δίδασκαν στα πομακοχώρια. Έτσι είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν τη ζωντανή αυτή γλώσσα, όπως τη μιλούν οι Πομάκοι της ορεινής Ξάνθης. Πολλοί Πομάκοι συμμετείχαν ενεργά στα μαθήματα, και στις υπόλοιπες πολιτιστικές εκδηλώσεις του ΠΑΚΕΘΡΑ.
Η διδασκαλία της πομακικής στα σεμινάρια του ΠΑΚΕΘΡΑ έγινε με απόλυτο σεβασμό των τοπικών παραλλαγών της πομακικής από χωριό σε χωριό. Οι παραλλαγές αυτές καταδεικνύουν το γλωσσικό πλούτο της γλώσσας που μιλούν καθημερινά οι Πομάκοι της Θράκης και η ανάδειξή τους χρήζει περαιτέρω επιστημονικής μελέτης.



Η πομακική γλώσσα είναι ένα παλαιοσλαβικό ιδίωμα με πολλές ομοιότητες με τις