Η επομένη των εκλογών στην Τουρκία

Γύρισε σελίδα η Τουρκία την επομένη των εκλογών της 12ης Ιουνίου, με νέα δεδομένα την περίτρανη νίκη του Πρωθυπουργού Ταγίπ Ερντογάν, που εξασφάλισε το 50% των ψήφων και της τρέχουσες εξελίξεις της «Αραβικής Άνοιξης». Τα θέματα όμως του παρελθόντος συνεχίζουν να υπάρχουν και οι....
προκλήσεις που θέτουν απαιτούν ένα νέο καθορισμό προτεραιοτήτων στο πλαίσιο των σχεδιασμών της κυβέρνησης του κ. Ερντογάν, που βγήκε ενισχυμένος από την λαϊκή ετυμηγορία.

Ας δούμε λοιπόν αυτά τα θέματα μέσα σε τρία πλαίσια, το τοπικό, το περιφερειακό και το διεθνές, για την καλύτερη εκτίμηση της αλληλεπίδρασης τους και αποτίμηση της σημασίας τους.

Στο τοπικό, προέχουν οι συνταγματικές αλλαγές που περιέχουν στοιχεία μη καθολικής αποδοχής, όπως είναι ο περιορισμός των αρμοδιοτήτων του ανώτατου δικαστηρίου, το ισχυρό προεδρικό σύστημα και η αποδυνάμωση των στρατιωτικών. Ακολουθεί το Κουρδικό, που απαιτεί βαθιές αλλαγές για την λύση του και διάφορες άλλες βελτιώσεις για την περαιτέρω εκδημοκρατικοποίηση της χώρας.

Στο περιφερειακό, υπάρχει μια πλειάδα θεμάτων που η πολιτική Νταβούτογλου των μηδενικών προβλημάτων με τους γείτονες δεν κατόρθωσε να επιλύσει. Το Κυπριακό παραμένει άλυτο, γιατί όσο κι αν το βρίσκει πάντα μπροστά της η Τουρκία δεν αποφασίζει να κάνει παραχωρήσεις για σύντομη λύση, αφού το χρησιμοποιεί για τις σχέσεις της με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα Ελλαδοτουρκικά θα περνούν κρίσεις όσο η Τουρκία θα διεκδικεί το μισό Αιγαίο και θα παραβιάζει τον εναέριο χώρο της Ελλάδας με τα μαχητικά της. Στη Μέση Ανατολή, μετά την ρήξη με το Ισραήλ, η Τουρκία έπαυσε να ενεργεί δίκην έντιμου μεσολαβητή (honest broker), αφού και αυτές οι φιλικές της σχέσεις με την Συρία έχουν διασαλευτεί. Η «Αραβική Άνοιξη» έκανε το έδαφος ολισθηρό και απαιτεί επανεκτίμηση. Αλλά από όλες τις άλλες εξεγέρσεις του Αραβικού χώρου είναι εκείνη της Συρίας που προβάλλει τις μεγαλύτερες προκλήσεις. Με την εχθρική της στάση έναντι του Σύρου Προέδρου και την φιλοξενία διάσκεψης Σύρων αντικαθεστωτικών στην Άγκυρα η επιρροή της Τουρκίας πάνω στην Δαμασκό περιορίζεται, ενώ αυξάνεται εκείνη του Ιράν που την ανταγωνίζεται, όπως και στο Ιράκ, όπου θα υπάρξει πολιτικό κενό μετά την αποχώρηση των Αμερικανικών στρατευμάτων.

Οι εξελίξεις αυτές ίσως δημιουργήσουν ψυχρότητα στις σχέσεις Τουρκίας – Ιράν που ήταν θερμότατες, αν λάβει κανείς υπόψη ότι η Τουρκία, σαν μη μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ ψήφισε εναντίον των ΗΠΑ για την επιβολή αυστηρότερων κυρώσεων στο Ιράν σχετικά με το πυρηνικό του πρόγραμμα. Τέλος, εκκρεμής θα παραμείνει και η εφαρμογή των δύο πρωτοκόλλων που υπέγραψε η Τουρκία με την Αρμενία για το άνοιγμα των συνόρων και την εγκαθίδρυση διπλωματικών σχέσεων, εφόσον η Τουρκία θα επιμένει να θέτει σαν όρο την αποχώρηση της Αρμενίας από το Ναγκόρνο Καραμπάχ.

Στο διεθνές πεδίο, οι σχέσεις Τουρκίας – Ευρωπαϊκής Ένωσης βρίσκονται ακόμα ψηλά στις προτεραιότητες του Ερντογάν. Αυτό τουλάχιστον αποδεικνύει η πρόθεση του να ιδρύσ