Όροι μιας κρίσης (terms of a crisis) Μέρος Β΄

CDS: Ένα παιχνίδι σκιών:
Εναλλακτική πρόταση στην αγορά ομολόγων και παράλληλα μέσο διασφάλισης για τους κατόχους ομολόγων, αποτελούν τα CDS (credit default swaps) στα ελληνικά, ασφαλιστήρια κινδύνου (σε επίσημους όρους Συμβάσεις Μεταφοράς Κινδύνου Αθέτησης Υποχρέωσης). Τα CDS με απλά λόγια είναι ένα χρηματοοικονομικό προϊόν, το οποίο χαρακτηρίζεται ως.....
αμφισήμαντο. Κύρια χρήση τους αποτελεί η αγορά του από κατόχους ομολόγων, με σκοπό τη διασφάλισή τους από ένα χρηματοπιστωτικό γεγονός (π.χ. χρεοκοπία εκδότριας χώρας ομολόγου) που οδηγεί σε απώλεια του κεφαλαίου τους στα ομόλογα. Ο κάτοχος ομολόγων και ταυτόχρονα CDS, κερδίζει με την αποπληρωμή των ομολόγων ή την πληρωμή ασφάλειας από τα CDS, τα οποία ενεργοποιούνται κατά την οριστική απώλεια των ομολόγων και του κεφαλαίου σε αυτά, πιο συγκεκριμένα στη χρεοκοπία της χώρας. Είναι δηλαδή αντιστρόφως ανάλογα της αγοράς ομολόγων. Δευτερεύουσα αλλά εξίσου συχνή χρήση τους, είναι η αγορά τους, μια μορφή στοιχήματος υπέρ της πτώχευσης μιας χώρας, από ανεξάρτητους, ως προς την αγορά ομολόγων, «επενδυτών». Νομικά αποδεκτό στοίχημα, ηθικά όμως επισφαλές και συχνά υπαγόμενο στους νόμους της ζούγκλας, όπου ο ισχυρότερος καθορίζει τους κανόνες του παιχνιδιού.Επιστρέφοντας στην ελληνική πραγματικότητα, τόσο την προ όσο και την εν μέσω κρίσης αυτή, το ελληνικό κράτος κατέφευγε κατά καιρούς στην έκδοση ομολόγων με σκοπό την άντληση κεφαλαίων προς διευθέτηση των τρεχόντων υποχρεώσεών του. Ειδικότερα, στην περίοδο κρίσης, οι αγοραστές ήταν πολυάριθμοι. Ιδιώτες, ξένες και εγχώριες τράπεζες και, φυσικά, το ίδιο το ελληνικό δημόσιο μέσω των Ασφαλιστικών Ταμείων του. Τόσο τα
ασφαλιστικά ταμεία, λοιπόν, που στόχο έχουν τη διασφάλιση και παροχή συντάξεων στους δικαιούχους τους όσο και οι ελληνικές ΔΕΚΟ και οι κρατικών συμφερόντων τράπεζες, εκτέθηκαν στο ρίσκο των ομολόγων του ελληνικού δημοσίου είτε πρωτογενώς είτε δευτερογενώς (σε ποσό 45,971 δις € με βάση στοιχεία Ιουν. 2011). Η έκθεσή τους στα ΟΕΔ θεωρείται ρίσκο, διότι αφενός είναι οξύμωρο να αγοράζεις οτιδήποτε που ο ίδιος έχεις εκδώσει προς πώληση (και μάλιστα σε τέτοιο ποσοστό) και δευτερευόντως διότι η οικονομική συγκυρία κρινόταν ως αμφίβολη, δεδομένων των spreads και του ευρύτερου κλίματος κερδοσκοπίας που είχε σχηματιστεί εις βάρος της χώρας μας. Ο μόνος τρόπος διασφάλισης συνεπώς, και εφ’ όσον οι παραπάνω οργανισμοί σκοπό είχαν υγιείς επενδυτικές στρατηγικές ώστε να διασφαλίσουν την ομαλότητα στη λειτουργία τους και την απόδοση συντάξεων και λοιπών δικαιουμένων στους δικαιούχους, θα ήταν να προμηθευτούν και να επενδύσουν ταυτόχρονα και στα CDS. Αυτό ποτέ δε συνέβη, παρά μόνον στην περίπτωση του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου (ΤΤ) και καταλήγοντας πρόσφατα στο περίφημο PSI, παρά το haircut (κούρεμα των ομολόγων), το ελληνικό κράτος κατέληξε εν τέλει ζημιωμένο δεδομένου ότι οι οργανισμοί του είχαν εκτεθεί ως επενδυτές σε ομόλογα η αξία τον οποίων κουρεύτηκε-μειώθηκε και επιπλέον θα πρέπει να χρηματοδοτήσει με επιχορηγήσεις και αυξημένες δαπάνες του