Αφιέρωμα: Η γη της Χαναάν ως όραμα της επαγγελίας!

Μέρος Πρώτο: Από την Έξοδο στην περιπλάνηση (1800 π.Χ. – 135 μ.Χ.)

Ο λαός του Ισραήλ κατοικεί στην ίδια περιοχή περίπου από το 1800 π.Χ. και πρόκειται το δίχως άλλο για ένα από τα μακροβιότερα έθνη. Στην Παλαιά Διαθήκη, η συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή αναφέρεται ως Γη του Ισραήλ και ως Γη της Επαγγελίας. Όπως και στη μ.Χ. περίοδο στους Αγίους Τόπους περιλαμβάνονται οι τόποι εκείνοι στους οποίους διαδραματίσθηκαν τα εις την Καινή Διαθήκη αναφερόμενα γεγονότα.

Ιστορικά ο λαός του Ισραήλ άντεξε στην αιγυπτιακή αιχμαλωσία: Έξοδος 2:24-25: «Και ο Θεός εισάκουσε τους στεναγμούς τους·

και ο Θεός θυμήθηκε τη διαθήκη του προς τον Αβραάμ, τον Ισαάκ, και τον Ιακώβ· και ο Θεός έριξε το βλέμμα του επάνω στους γιους Ισραήλ, και ο Θεός τους ελέησε».

Έξοδος 20:2-3: «Εγώ είμαι ο Κύριος ο Θεός σου, που σε έβγαλε από τη γη της Αιγύπτου, από οίκο δουλείας…».

Η καταπίεση των Ισραηλιτών στην Αίγυπτο

Εξ. 1,1: Αυτά είναι τα ονόματα των υιών του Ιακώβ, οι οποίοι εισήλθον εις την Αίγυπτον μαζή με τον πατέρα αυτών και με ολόκληρον την οικογένειάν του έκαστος.

Εξ. 1,6: Εν τη παρόδω των ετών απέθανεν ο Ιωσήφ και οι αδελφοί αυτού. Και όλη η γενεά εκείνη.

Εξ. 1,7: Οι απόγονοί των όμως, οι Ισραηλίται, ηυξήθησαν και επληθύνθησαν εις την Αίγυπτον, έγιναν πλήθος πολύ. Χάρις δε στο πλήθος των και την άλλην πρόοδόν των έγιναν πάρα πολύ ισχυροί, διότι τους ηυνόησεν και η χώρα εις την αύξησιν και την ισχύν των.

Εξ. 1,8: Αλλά, μετά καιρούς, ήλθεν άλλος βασιλεύς εις την Αίγυπτον, ο οποίος δεν εγνώριζε τίποτε περί του Ιωσήφ ούτε και διά τας υπηρεσίας, τας οποίας εκείνος είχε προσφέρει εις την Αίγυπτον.

Εξ. 1,9: Δυσμενώς δε διατεθειμένος προς τους υιούς Ισραήλ είπεν στον λαόν του: «Ιδού, η φυλή των Ισραηλιτών είναι μεγάλη εις πληθυσμόν και ισχυροτέρα από ημάς».

Εξ. 1,10: «Ελάτε λοιπόν και να επινοήσωμεν ταλαιπωρίας εις κατάθλιψιν αυτών και μείωσιν του πληθυσμού των, διά να μη αυξηθούν περισσότερον. Τούτο δέ, διότι υπάρχει φόβος, αν τυχόν κανένα άλλο έθνος μας πολεμήση, να προστεθούν και ούτοι με τους εχθρούς μας, να πολεμήσουν εναντίον μας και να μας νικήσουν, οπότε νικηταί θα φύγουν ελεύθεροι από την χώραν μας και θα στερηθώμεν ημείς από τας εργασίας των».

Εξ. 1,12: Αλλά, όσον περισσότερον οι επιστάται κατεπίεζον τους Ισραηλίτας, τόσον περισσότεροι αυτοί εγίνοντο και εδυνάμωναν πάρα πολύ.

Διά τούτο και το μίσος των Αιγυπτίων εναντίον των Ισραηλιτών ήτο άσβεστον.

Οι Ισραηλίτες φεύγουν από την Αίγυπτο

Εξ. 12,37: Εξεκίνησαν λοιπόν οι Ισραηλίται από την περιοχήν Ραμεσσή και ήλθον εις Σοκχώθ. Οι άνδρες, οι οποίοι απετέλουν τον πεζικόν στρατόν, ήσαν εξακόσιαι χιλιάδες, πλην, φυσικά, των παιδιών και του αμάχου πληθυσμού.

Εξ. 12,38: Μαζί με τους Ισραηλίτας έφυγε και άλλος ανάμικτος λαός από Αιγυπτίους και ετέρους αλλοεθνείς. Παρέλαβον δε οι Ισραηλίται μαζί των και τα πρόβατα και τα βόδια και τα κτήνη των, κοπάδια πολλά.

Εξ. 12,40: Ο χρόνος της παραμονής των Ισραηλιτών εις την Αίγυπτον, από τότε που έφυγαν από την Χαναάν, ήσαν τετρακόσια τριάκοντα έτη.

Εξ. 12,41: Έπειτα δε από τα τετρακόσια τριάκοντα αυτά έτη εξήλθεν όλος αυτός ο στρατός του Κυρίου από την Αίγυπτον εν καιρώ νυκτός.

Το περιεχόμενο της «Εξόδου»

Η «Έξοδος» είναι το δεύτερο βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης, από τα πέντε βιβλία που αποτελούν την «Πεντάτευχο» και εντάσσεται στη συλλογή των ιστορικών βιβλίων. Το βιβλίο της «Εξόδου» περιγράφει την ιστορία του Ισραηλινού λαού από τη γέννηση του Μωυσή έως την κατασκευή της Κιβωτού της Διαθήκης και της Σκηνής του Μαρτυρίου στη διάρκεια του δεύτερου έτους της εξόδου. Να σημειώσουμε ότι η ιστορική και χρονολογική τοποθέτηση των γεγονότων που περιγράφει η «Έξοδος» δεν μπορεί να γίνει με μεγάλη ακρίβεια. Συγγραφέας της «Εξόδου», όπως και όλης της «Πεντάτευχου», θεωρείται ο Μωυσής, που τη συνέγραψε κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην έρημο του Σινά.

Το βιβλίο περιλαμβάνει τρία μέρη:

Πρώτο μέρος: Εδώ γίνεται λόγος για τη ζωή των Ισραηλιτών στην Αίγυπτο, παρέχονται πληροφορίες για την πληθυσμιακή τους αύξηση και τα περιοριστικά μέτρα των Αιγυπτίων. Η αλλαγή της πολιτικής κατάστασης με την άνοδο του Ραμσή Β’ (1290 -1224 π.Χ.) στον θρόνο της Αιγύπτου, όπου ήταν οι εγκατεστημένοι απόγονοι του Ιακώβ, είχε οδυνηρές επιπτώσεις, καθώς μετατράπηκαν σε δούλους των Αιγυπτίων. Από αυτή τη δουλεία τούς απάλλαξε ο Μωυσής.

Μέρος δεύτερο: Η ιστορική αφήγηση συνεχίζεται με την έξοδο των Ισραηλιτών από την Αίγυπτο. Ο Μωυσής οδήγησε τον λαό του μέσω της Ερυθράς Θάλασσας, πέρασε στην έρημο του Σινά, ωστόσο αντιμετώπισε δυσκολίες, κυρίως από την έλλειψη νερού και φαγητού.

Μέρος τρίτο: Στο τρίτο μέρος, ο Μωυσής περιγράφει την αποκάλυψη στο Σινά, παραθέτει τη νομοθεσία με τον Δεκάλογο και τις θρησκευτικές, νομικές και ηθικές διατάξεις. Ο Θεός επέλεξε το Ισραήλ ως λαό του, να τον απελευθερώσει από την αιγυπτιακή σκλαβιά, να τον προστατεύει κατά την πορεία του από την έρημο και να του χαρίσει μια γη να εγκατασταθεί!

Βαβυλώνιος αιχμαλωσία

Στη συνέχεια, έχουμε τη Βαβυλωνιακή Αιχμαλωσία, που κράτησε 48 χρόνια (586-538 π.Χ.). Οι Βαβυλώνιοι εγκατέστησαν τους εξόριστους Εβραίους σε οριοθετημένες περιοχές και σύντομα τους παραχώρησαν κάποια δικαιώματα ιδιοκτησίας και πολιτικού χαρακτήρα, τα οποία βοήθησαν στη διατήρηση της φυσικής και πνευματικής συνέχειας αλλά και της εθνικής τους ταυτότητας.

Ακολουθεί η ρωμαϊκή περίοδος, όπου ο ιουδαϊκός λαός αποτελεί μόνιμη πηγή αντίστασης ενάντια στις ρωμαϊκές κατακτήσεις. Αυτό περιγράφεται σε τρεις πολέμους:

Στον Πρώτο Ιουδαϊκό Πόλεμοή αλλιώς Μεγάλη Επανάσταση (66 έως 74 μ.Χ.) καταστράφηκε η Ιερουσαλήμ και ο ναός του Σολομώντα. Ο Δεύτερος Ιουδαϊκός Πόλεμος διαρκεί δύο χρόνια (115-117 μ.Χ.) και είναι γνωστός και ως η Εξέγερση της Διασποράς. Η εξέγερση ξεκίνησε από την Ανατολική Μεσόγειο και κατέληξε στην Ιουδαία, με καταστροφή πολυάριθμων και σημαντικών εβραϊκών κοινοτήτων της διασποράς στην Κύπρο, στην Αίγυπτο και στη Μεσοποταμία.

Ο Τρίτος Ιουδαϊκός Πόλεμος είναι γνωστός ως η Εξέγερση του Μπαρ-Κοχμπά ή Μπαρ-Κοχβά (132-135 μ.Χ.). Οι συνέπειές του ήταν τραγικές: περί τους 560 χιλιάδες νεκρούς, η Ιερουσαλήμ ονομάστηκε Αιλία Καπιτωλίνα, απαγορεύτηκε οποιαδήποτε αναφορά στην Τοράχ (διδασκαλίες που έδωσε ο Μωυσής στους Εβραίους στην «Πεντάτευχο») καθώς και το ιουδαϊκό Ημερολόγιο. Εκτελέστηκαν οι νομοδιδάσκαλοι και κάηκαν οι ιερές γραφές του ιουδαϊσμού. Δόθηκε διαταγή να αφαιρεθεί από όλα τα επίσημα ρωμαϊκά έγγραφα το όνομα της Ιουδαίας και αντικαταστάθηκε με το όνομα Συρία – Παλαιστίνη. Έκτοτε, ο όρος Παλαιστίνη αποτελεί γεωγραφικό προσδιορισμό και ουχί κράτος ή εθνότητα.

Το σημαντικότερο που σηματοδοτεί την αρχή της τραγωδίας του ιουδαϊκού λαού ανά τους αιώνεςείναι ότι απαγορεύτηκε όχι μόνο η εγκατάσταση των Ιουδαίων σε αυτή την περιοχή, αλλά και όλοι όσοι είχαν απομείνει ζωντανοί εκεί, εκδιώχθηκαν από αυτά τα εδάφη. Αυτό είχε βαρύτατες συνέπειες, καθώς ο ιουδαϊκός λαός έχασε το εθνικό και το θρησκευτικό του κέντρο.

Το τέλος του Τρίτου Ιουδαϊκού Πολέμου υπήρξε η μαρτυρική αρχή μιας τραγικής περιπλάνησης ενός ανέστιου λαού που γνώρισε τη φρίκη των αιώνιων διώξεων, ταπεινώσεων και κατατρεγμών, με το στίγμα μιας παγκόσμιαςόσο και χυδαίας προκατάληψης εναντίον του, ενός λαού που έφτασε στα πρόθυρα του αφανισμού κυνηγημένος από παντού και από τους πάντες, αλλά που επιβίωσε του Ολοκαυτώματος. 

Διαβάστε επίσης:

Πόλεμος στη Γάζα – Ο χαμηλός πήχης του Φόρουμ του Παρισιού και οι παρασκηνιακές διαβουλεύσεις για τους αιχμαλώτους

Τα αδέλφια Μότσαρτ επιστρέφουν στο Μέγαρο

«Δώστε ανάσα στα ΔΗΠΕΘΕ!»