Για έναν στίχο του Σολωμού

Ο Διονύσιος Σολωμός είχε υπόψη του την «εισβολή» της άνοιξης με όλες τις ομορφιές της στο πολιορκημένο Μεσολόγγι, όταν έγραφε αυτόν τον στίχο στους «Ελεύθερους Πολιορκημένους»: «Όποιος πεθάνει σήμερα, χίλιες φορές πεθαίνει»…

Υποθέτω ότι στις 29 Σεπτεμβρίου 1944, 13 ημέρες πριν από την απελευθέρωση της Αθήνας, ενώ η ήττα των Γερμανών ήταν βέβαιη, ενώ υπήρχαν περιοχές όπως η Καρδίτσα ή τα Κύθηρα χωρίς

κατοχικές δυνάμεις, το ίδιο πνεύμα διακατείχε τους Έλληνες πατριώτες μπροστά στην «Ελληνική Άνοιξη».

Όμως για 45 από αυτούς, μεταξύ των οποίων και έφηβοι 16 και 17 ετών, όπως ο Δημήτρης Χρυσόγελος, η «Άνοιξη» δεν ήλθε ποτέ, καθώς τουφεκίστηκαν από Γερμανούς και Γερμανοτσολιάδες στα όρια Ψυχικού – Γαλατσίου.

Φωτογράφισα κάποια ταφικά κατάλοιπα του συγκεκριμένου γεγονότος το 2012 και εντυπωσιάστηκα από την απουσία ενός στοιχειώδους – δημοτικού ή κρατικού – μνημείου σε αυτόν τον χώρο. Έκανα μάλιστα μνεία του γεγονότος στο προσωπικό μου μπλογκ για να δείξω την τραγικότητά του.

Τον Νοέμβριο του 2014 ξανα-εντυπωσιάστηκα και ξανα-έκανα αναφορά στο επεισόδιο στο μπλογκ μου, αυτή τη φορά από την παρουσία του αρχηγού ΓΕΕΘΑ σε επιτύμβια τελετή, που έλαβε χώρα στο Γερμανικό Στρατιωτικό Νεκροταφείο του Διονύσου, για να τιμηθεί η μνήμη των Γερμανών στρατιωτικών!

Βρήκα κάπως παράδοξο το να τιμά μια χώρα τους νεκρούς της άλλης, σε έναν αγώνα υπέρ πάντων. Αξιοσημείωτο πάντως είναι ότι για το επεισόδιο της εκτέλεσης των 45 έγινε αναλυτικό ρεπορτάζ από την Ντίνα Ιωακειμίδου στην «Εφημερίδα των Συντακτών» στις 6.5.2017.

Ο πόλεμος, έτσι κι αλλιώς, τραγωδία

Ο πόλεμος είναι τραγωδία για στρατευμένους και πολίτες, όμως η τραγωδία των τελευταίων νεκρών είναι πιο αφόρητη… Το πασίγνωστο αντιπολεμικό έργο του Ερίχ Μαρία Ρεμάρκ, που εκδόθηκε το 1929 και καταδιώχθηκε αγρίως από τους Ναζήδες, πήρε το όνομά του («Ουδέν Νεώτερον από το Δυτικό Μέτωπο») με αφορμή έναν στρατιώτη που επιστρέφει το 1918 από άδεια στο μέτωπο – σε μια κατά τα άλλα ήσυχη συγκυρία. Εκεί τον σκοτώνει μια αδέσποτη σφαίρα, χωρίς αυτό να σημειωθεί και να επηρεάσει το πολεμικό δελτίο ειδήσεων…

Το τραγικότερο όμως όλων θα διαδραματισθεί στο εικοσαήμερο της πολιορκίας του Βερολίνου, τον Απρίλιο του 1945, όταν τρεις σοβιετικές στρατιές εξορμούν από διαφορετικές κατευθύνσεις εναντίον της καρδιάς του θηρίου…

Για τους πάντες ο πόλεμος πλησιάζει στο τέλος του, οι γερμανικές δυνάμεις υποχωρούν, η απόσταση μεταξύ δυτικού και ανατολικού μετώπου έχει συρρικνωθεί τόσο ώστε ακόμη και ο Χίτλερ γελάει όταν ακούει έναν επιτελή του να σαρκάζει λέγοντας «τώρα πλέον από το δυτικό στο ανατολικό μέτωπο πας με το μετρό»! Κι όμως, σε αυτή την περίσταση, ενώ η ειρήνη απέχει ελάχιστα από την τρέχουσα κόλαση των εχθροπραξιών, θα σκοτωθούν 78.000 Σοβιετικοί στρατιώτες στη μεγάλη έφοδο!

Επανέρχομαι στα της συμπεριφοράς των δημοτικών αρχών στην υπόθεση των 45: Όχι μόνο «καθάρισαν» τον τόπο από τα πλεονάζοντα, κατά τη γνώμη τους, μνήματα, αλλά επιπλέον ανάρτησαν σε ένα κοντινό σημείο μια αφιέρωση των δύο δήμων (Γαλατσίου και Ψυχικού), ένα κείμενο που μιλάει για 10 μόνο νεκρούς και αναβαθμίζει τον Χρυσόγελο από 17 σε 20 χρόνων. Κατά τα άλλα – ανεξάρτητα από το ποιοι είναι αυτοί και τι επεδίωκαν – ζητούν την ψήφισή τους από τους δημότες…

«Τρέμει η ψυχή και ξαστοχά γλυκά τον εαυτό της» – κάπως έτσι θα ένιωθαν οι πολιορκητές του Βερολίνου ή οι πολιορκημένοι του Μεσολογγίου, είτε χάθηκαν είτε επέζησαν θα πω κλείνοντας, πάλι με τον στίχο του Διονυσίου Σολωμού…

* Ο Γιάννης Σχίζας είναι συγγραφέας

Διαβάστε επίσης:

Βιβλίο: Ακούει ζωές!

Η εν δήμω και εν οίκω καθημερινότητα των Αρχαίων Αθηναίων – Μέρος Τέταρτο – Ενδυμασία και αξεσουάρ

Πρωταγόρας, ο τολμηρός εισηγητής της αθεΐας