Η πιο μεγάλη πρόκληση για την Ευρώπη

Το μεταναστευτικό συνήθως έρχεται στην επικαιρότητα είτε λόγω έξαρσης των ροών είτε με αφορμή πολύνεκρες τραγωδίες, όπως το πρόσφατο ναυάγιο ανοιχτά της Πύλου.

Όμως η μετανάστευση δεν αποτελεί ένα τοπικό ή συγκυριακό ζήτημα, αλλά αντίθετα συνιστά ένα παγκόσμιο και διαχρονικό φαινόμενο με πολύπλευρες διαστάσεις, που πρέπει να μας προβληματίζει.

Οι βασικοί λόγοι που ωθούν τους ανθρώπους να μεταναστεύσουν είναι οικονομικοί, πολιτικοί, δημογραφικοί και εσχάτως περιβαλλοντικοί, εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής.

Για τα κράτη μέλη της ΕΕ που αποτελούν πρώτη πύλη εισόδου, όπως η Ελλάδα,

το μεταναστευτικό προφανώς είναι ζήτημα μείζονος σημασίας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν απασχολεί έντονα και τα υπόλοιπα κράτη μέλη.

Είναι χαρακτηριστικό ότι πριν λίγες ημέρες η κυβέρνηση συνασπισμού της Ολλανδίας κατέρρευσε εξαιτίας του μεταναστευτικού, παρά το γεγονός ότι η Ολλανδία βρίσκεται πολύ μακριά από τα εξωτερικά σύνορα της Ευρώπης.

Στο μεταναστευτικό δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις. Γι’ αυτό είναι λυπηρό και ταυτόχρονα επικίνδυνο κάποιοι να επενδύουν πολιτικά σε αυτό είτε από την αριστερά ως “δικαιωματιστές” και οπαδοί των ανοιχτών συνόρων είτε από την αντίθετη πλευρά με ακραίες ξενοφοβικές κραυγές.

Καμία από αυτές τις δύο πλευρές δεν προτείνει ρεαλιστικές ή εφαρμόσιμες λύσεις. Περιορίζονται αμφότερες σε μία απλοϊκή και λαϊκίστικη προσέγγιση του προβλήματος, με αποκλειστικό στόχο να αποκομίσουν εκλογικά οφέλη.

Οι οπαδοί των ανοιχτών συνόρων παραβλέπουν ότι υπάρχουν εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι σε Αφρική και Ασία που λόγω φτώχειας, πολέμων και κλιματικής αλλαγής θα έκαναν τα πάντα για να φθάσουν στη Γηραιά ήπειρο, η οποία προφανώς αδυνατεί να σηκώσει αυτό το τεράστιο μεταναστευτικό βάρος.  

Από την άλλη η ξενοφοβική ακροδεξιά παραβλέπει το γεγονός ότι η μετανάστευση όχι μόνο αποτελεί ένα διαχρονικό φαινόμενο, αλλά και ότι είναι αναμενόμενο να εντείνεται σε ένα παγκοσμιοποιημένο διεθνές περιβάλλον.    

Η ΕΕ από την πλευρά της ενθαρρύνει τη νόμιμη μετανάστευση για να αντιμετωπίσει τις ελλείψεις εργατικού δυναμικού. Όμως το πρόβλημα δημιουργείται από τα εγκληματικά δίκτυα των λαθροδιακινητών, που εκμεταλλεύονται την επιθυμία απελπισμένων ανθρώπων να φθάσουν στην Ευρώπη ακόμη και με κίνδυνο της ζωής τους.   

Ένα ενθαρρυντικό στοιχείο είναι ότι από τα 1.830.000 περιστατικά παράνομης διέλευσης των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ που εντοπίστηκαν το 2015, ο αριθμός τους μειώθηκε στα 330.000 περιστατικά το 2022.

Επίσης αξίζει να σημειωθεί ότι το 2015 το 75% όσων εισήλθαν παράνομα στην ΕΕ μπήκαν μέσω Ελλάδας, ενώ το 2022 το αντίστοιχο ποσοστό έπεσε στο 9%, επιβεβαιώνοντας ότι η χώρα μας κατάφερε να ελέγξει τις ροές και έπαψε να αποτελεί βασική πύλη εισόδου.

Η μείωση των ροών που πέτυχε η Ελλάδα κατά την τελευταία τετραετία είναι εντυπωσιακή, καθώς φθάνει το 80% σε σύγκριση με το πρόσφατο παρελθόν. Στο ίδιο χρονικό διάστημα το Λιμενικό Σώμα με αυτοθυσία διέσωσε 40.000 ανθρώπους στα νερά του Αιγαίου.

Όμως είναι άλλο πράγμα η διάσωση μεταναστών και άλλο η διευκόλυνση διακινητών. Οφείλουμε να είμαστε ανθρωπιστές, αλλά όχι αφελείς. Η Ευρώπη έχει σύνορα, οφείλει να τα φυλάει και η Ελλάδα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή.

Περαιτέρω, βασικός μας στόχος είναι η οικοδόμηση κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής μετανάστευσης και ασύλου. Σε αυτό το πλαίσιο ήταν σημαντικό το βήμα που έγινε με την πρόσφατη συμφωνία στο Λουξεμβούργο, δοθέντος ότι για πρώτη φορά υιοθετήθηκε η υποχρεωτική αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών.

Ήταν ένα πάγιο αίτημα της Ελλάδας και των λοιπών χωρών πρώτης υποδοχής, όμως είναι προφανές ότι ακόμη έχουν να γίνουν πολλά.

Σε αυτό το περιβάλλον η νέα κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη καλείται να συνεχίσει την κατά γενική παραδοχή επιτυχημένη πολιτική της στο μεταναστευτικό με βασικό γνώμονα την αποτελεσματική φύλαξη των συνόρων και το σεβασμό στο διεθνές δίκαιο.

Ο σχεδιασμός για τη νέα τετραετία περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, περαιτέρω απλοποίηση διαδικασιών αδειοδότησης, εκσυγχρονισμό δομών φιλοξενίας, κοινωνική ένταξη προσφύγων και μεταναστών, προστασία ευάλωτων μεταναστευτικών πληθυσμών και διμερείς συμφωνίες μετανάστευσης προς όφελος της ελληνικής οικονομίας. Γιατί με αφορμή τους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης των τελευταίων ετών ήδη παρατηρείται έλλειψη σε εργατικά χέρια σε συγκεκριμένους τομείς, όπως η γεωργία, ο τουρισμός, η εστίαση και οι κατασκευές.

Η αποτελεσματική διαχείριση του μεταναστευτικού αποτελεί την πιο μεγάλη πρόκληση για την Ενωμένη Ευρώπη. Είναι ένα ιδιαίτερα κρίσιμο και πολύπλοκο ζήτημα, το οποίο δεν χρειάζεται κραυγές και λαϊκισμό, αλλά εφικτές και ρεαλιστικές λύσεις στη βάση της ευρωπαϊκής συνεργασίας και αλληλεγγύης.

Σε αντίθετη περίπτωση ελλοχεύει ο κίνδυνος να εξελιχθεί σε υπαρξιακή απειλή και ωρολογιακή βόμβα στα θεμέλια του κοινού ευρωπαϊκού οικοδομήματος.

*Η Ελίζα Βόζεμπεργκ είναι ευρωβουλευτής με τη ΝΔ

Διαβάστε επίσης:

Ένα πρωτοσέλιδο, η πραγματικότητα και η προπαγάνδα

Αλβανία: Χάνει την… Ευρώπη κάτω από τα πόδια της

Από τα γιοκ στα γιες!