«Ταρτούφος ή ο υποκριτής» του Μολιέρου

Όταν το έργο του Μολιέρου «Ο Ταρτούφος ή ο υποκριτής» έδωσε την πρεμιέρα του στο Παρίσι το 1664, θεωρήθηκε βλάσφημο, προκαλώντας θύελλα αντιδράσεων και αναγκάζοντας τον – όχι και τόσο ενάρετο – Λουδοβίκο 14ο να απαγορεύσει την παρουσίασή του.

Ωστόσο, ο σπουδαίος Γάλλος συγγραφέας δεν πτοήθηκε και το 1669 έγραψε μια διαφορετική εκδοχή του, όπου ο κεντρικός του ήρωας δεν είναι πια ένας ανιδιοτελής θρησκευόμενος που με τις πράξεις του εξευτελίζει τόσο τα πιστεύω του όσο και τη μεγαλοαστική τάξη, αλλά ένας απατεώνας ο οποίος προσποιείται τον θεοσεβούμενο.

Το

άγνωστο ως τώρα έργο «Ταρτούφος ή ο υποκριτής», είδαμε στην Πειραιώς 260 από την Comedie Francaise, σε δραματουργική απόδοση Koen Tachelet και σκηνοθεσία Ivo van Hove, αμέσως μετά την πρεμιέρα του στο Παρίσι.

Η παράσταση, που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του εορτασμού για τα 400 χρόνια από τη γέννηση του Μολιέρου, οφείλει την αποκατάσταση του λογοκριμένου, έμμετρου κειμένου στην ενδελεχή έρευνα του καθηγητή στη Σορβόννη, ιστορικού του θεάτρου και συγγραφέα Georges Forestier και στη συνεργάτιδά του Isabelle Grellet.

Ο Ταρτούφος στην παράσταση του Ivo van Hove παρουσιάζεται αρχικά ως ένας άστεγος αλήτης τον οποίο περιμαζεύει από τον δρόμο ο αριστοκρατικής καταγωγής Οργκόν. Ακολουθεί η «συμβολική» μεταμόρφωσή του, καθώς τον γυμνώνουν και τον πλένουν μέσα σε μία μπανιέρα της εποχής και έπειτα τον ντύνουν με ένα άψογο κοστούμι, διαμορφώνοντας έτσι την «καινούργια» του προσωπικότητα.

Αυτή ενός ταπεινού και ευσεβή άντρα, που αναπτύσσει έντεχνα μια στοχευμένη γοητεία, με την οποία παγιδεύει κυρίως τον πατριάρχη της δυσλειτουργικής και υποκριτικής οικογένειας που τον υποθάλπει, «ανατινάζοντας» εν τέλει τα θεμέλιά της.

Μέσα σε έναν λιτό, σκοτεινό σκηνικό χώρο (Jan Versweyveld), με ατμοσφαιρικούς πολυελαίους αλλά και αιφνιδιαστικούς, θορυβώδεις φωτισμούς που σηματοδοτούσαν την αλλαγή σκηνών (;), ο Βέλγος σκηνοθέτης αντιμετώπισε το έργο ως κοινωνικό δράμα, ελαχιστοποιώντας τα κωμικά του στοιχεία και προσθέτοντας έναν αστείο επίλογο, όπου εικάζει τι θα συμβεί στους ήρωες «έξι μήνες μετά».

Ωστόσο αυτή η λοξή ματιά του ενόχλησε κάποιους Γάλλους κριτικούς, παρότι και ενδιαφέρουσα είναι και, κυρίως, δεν αλλοιώνει την ουσία του πρωτότυπου.

Στη δική του προσέγγιση, κατ’ επέκταση, όλα τα πρόσωπα του Μολιέρου αποκτούν μια έγκυρη δραματική υπόσταση, αφού όχι μόνο τον 17ο αιώνα αλλά ακόμη και σήμερα οι άνθρωποι ακολουθούν τυφλά παντός είδους κελεύσματα από αμφιλεγόμενους ηγέτες, τα οποία τους οδηγούν στην καταστροφή.

Αν κάτι έχει ιδιαίτερη σημασία στις σκηνοθεσίες του Van Hove είναι ότι συνιστούν μια εξαιρετική επιστροφή στο ιδεώδες ενός θεάτρου του λόγου, δίνοντας την ευκαιρία στους ηθοποιούς να αναπτύξουν στο έπακρο τις υποκριτικές τους δυνατότητες. Έτσι και τώρα απολαύσαμε τις εκπληκτικές επιδόσεις όλου του θιάσου της Comedie Francaise που ερμήνευσε με άνεση τους έμμετρους στίχους του έργου. Και ιδιαίτερα τον Christophe Montenez, ο οποίος ήταν συναρπαστικός στον ρόλο του Ταρτούφου και τον Denis Podalydes (ως αφελή Οργκόν).

Γνωρίσαμε, τέλος, το εξαίσιο και ιδιαίτερα αιχμηρό κείμενο του Γάλλου δραματουργού που καταγγέλλει απροκάλυπτα τον φανατισμό και τη θρησκοληψία, ενώ ακούσαμε το θαυμάσιο σάουντρακ του βραβευμένου με Όσκαρ Alexandre Desplat, που έκανε τη σκηνή να φλέγεται από ενέργεια.

Διαβάστε επίσης:

Τζον Λένον: Η σχέση του με την 19χρονη γραμματέα του ήταν ιδέα της Γιόκο Όνο! (Video)

Ταινίες Πρώτης Προβολής: Κωμικό γουέστερν, δράμα και «Τα Τρία Πατώματα» του Νάνι Μορέτι

Βιβλίο: Μύθοι & Ζωολόγιο