«Τρικυμία και πέρα από τις ακτές μας»

Αρθρο του Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης Θεόδωρου Πάγκαλου

Χαρακτηριστικό της πολύπλοκης συζήτησης, που γίνεται στη χώρα μας εδώ και δυόμισι χρόνια γύρω από την κρίση, είναι ο έντονος επαρχιωτισμός. Με αυτό τον όρο θέλω να περιγράψω την άγνοια ή την αδιαφορία για τις γενικότερες, πανευρωπαϊκές ή παγκόσμιες διαστάσεις του προβλήματος που αντιμετωπίζουμε.

Βεβαίως, έχουμε ως λαός, ως κοινωνία και κατά κύριο λόγο ως πολιτικό σύστημα την κύρια ευθύνη για την κακή διαχείριση των δημόσιων οικονομικών μας και την υπερχρέωση του κράτους. Βεβαίως, έχουμε την κύρια ευθύνη για την επιβίωση συντεχνιακών αντιπαραγωγικών δομών που εξουδετερώνουν τις παραγωγικές προσπάθειες των δημιουργικών δυνάμεων του τόπου. Τέλος, έχουμε ακέραια την ευθύνη για την ανομία και την ανοχή που επιδείξαμε όλοι προς ένα καθεστώς γενικευμένης συναλλαγής και σε μερικές περιπτώσεις αξιόποινης διαφθοράς.
Αυτό όμως που περιγράψαμε και που συγκροτεί την «ελληνική» περίπτωση, εντάσσεται σε ένα γενικότερο κλίμα γενικής υπερχρέωσης και έλλειψης εμπιστοσύνης στην ομαλή λειτουργία της αγοράς και ιδιαίτερα του χρηματοπιστωτικού συστήματος που απειλεί πια με τρόπο ορατό την παγκόσμια οικονομία με γενικευμένη καταβύθιση ανάλογη με εκείνη του 1929. Οι εξελίξεις αυτές δεν είναι δυνατόν να οφείλονται στα ιθαγενή μας αμαρτήματα. Η Ελλάδα δεν είναι ασήμαντη οικονομία, αλλά δεν έχει ούτε το μέγεθος ούτε την δυναμική που θα μπορούσαν να απειλήσουν τις παγκόσμιες ισορροπίες. Και όσα με μεγάλη ελαφρότητα λέγονται, πολλές φορές με ύφος βαρύγδουπο και περισπούδαστο, περί συστήματος «ντόμινο» ή άλλων χημικού χαρακτήρα επιδράσεων είναι ως επί το πλείστον απλώς εντυπωσιακά εφευρήματα και δεν αντέχουν σε ουσιαστική εξέταση.

Υπάρχει πλέον αναμφισβήτητα μία σύγκρουση παγκόσμιας κλίμακας η οποία παίρνει ολοένα και περισσότερο πολιτικό χαρακτήρα. Από τη μια μεριά οι λαοί και οι πολιτικές δυνάμεις που γνήσια τους εκφράζουν όποιες και αν είναι οι ιδεολογικές και πολιτικές τους πεποιθήσεις, και από την άλλη η σκοτεινή συμμαχία των κερδοσκόπων. Και οι δύο πλευρές -η πρώτη με κάποια καθυστέρηση- διαθέτουν διανοητές και ιδεολόγους.

Και στο επίπεδο αυτό οι αντικειμενικές αιτίες δεν είναι ανύπαρκτες. Υπάρχει πραγματικά υπερχρέωση. Υπάρχει αναντιστοιχία ανάμεσα σε κοινωνικές τάξεις ή χώρες που παράγουν και σε αυτούς που καταναλώνουν. Υπάρχουν σοβαρά λάθη των πολιτικών ηγεσιών είτε πρόκειται για εθνικές κυβερνήσεις, όπως στις ΗΠΑ και την Ιαπωνία, είτε πρόκειται για υπερεθνικά όργανα αποφάσεων, όπως στην περίπτωση της Ενωμένης Ευρώπης. Όλα αυτά όμως δεν εξηγούν την ένταση της κρίσης και κυρίως την έκταση της ιδεολογικής εκστρατείας των ακροδεξιών νεοφιλελεύθερων που παίρνει πλέον χαρακτήρα προπαγανδιστικής επίθεσης.

Οι επαγγελματίες κερδοσκόποι είναι ικανοί να ανατρέψουν οποιαδήποτε οικονομία και να αδιαφορήσουν για την δυστυχία που επακολουθεί, αρκεί να μπορέσουν μέσα στις φλόγες της φωτιάς που έχουν ανάψει να επιδοθούν στο πλιάτσικο που θα επιτρέψει την αύξηση των ποσο