Θα επιτεθεί το Ιράν κατά του Ισραήλ - Διλήμματα, κίνδυνοι και προκλήσεις

To 2020 o ανώτατος ηγέτης του Ιράν υποσχέθηκε «σκληρή εκδίκηση» εναντίον των υπευθύνων για τη δολοφονία του Κασέμ Σουλεϊμανί, του πιο σεβαστού στρατιωτικού διοικητή της Ισλαμικής Δημοκρατίας.

Μέσα σε λίγες μέρες, η Τεχεράνη εξαπέλυσε ένα τεράστιο χτύπημα βαλλιστικού πυραύλου εναντίον μιας αμερικανικής βάσης στο Ιράκ ως αντίποινα. Αλλά το Ιράν φέρεται επίσης να κοινοποίησε τις προθέσεις του εκ των προτέρων, βοηθώντας να διασφαλιστεί ότι δεν σκοτώθηκαν Αμερικανοί στρατιώτες. Ο κίνδυνος πολέμου με τις ΗΠΑ

Διαβάστε επίσης: Συρία: Στους 16 οι νεκροί από το ισραηλινό πλήγμα στο προξενείο του Ιράν

Τέσσερα χρόνια μετά, ο Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ ορκίστηκε ξανά να εκδικηθεί για έναν στρατηγό του που  σκοτώθηκε από έναν άλλο εχθρό του Ιράν - αυτή τη φορά έναν διοικητή των Φρουρών της Επανάστασης που ήταν μεταξύ επτά αξιωματικών που σκοτώθηκαν σε φερόμενη ισραηλινή αεροπορική επιδρομή στο προξενείο του Ιράν στη Δαμασκό.

Σύμφωνα με ρεπορτάζ των Financial Times, αυτό σημαίνει ότι η Τεχεράνη για άλλη μια φορά παλεύει με το δίλημμα σχετικά με το πώς να βαθμονομήσει μια αντίποινα που θα στείλει ένα ισχυρό μήνυμα στους αντιπάλους της χωρίς να πυροδοτήσει μια ευρύτερη σύρραξη.

Στοχεύοντας μια ιρανική διπλωματική αποστολή, το Ισραήλ ενίσχυσε τις περιφερειακές εχθροπραξίες που έχουν ξεσπάσει μετά την επίθεση της Χαμάς στο εβραϊκό κράτος στις 7 Οκτωβρίου. Το ερώτημα που αντηχεί τώρα σε όλη τη Μέση Ανατολή είναι πώς και πότε θα απαντήσει η Τεχεράνη;

«Είναι απαραίτητη μια απάντηση για να διατηρηθεί η εξίσωση της αποτροπής», δήλωσε ο Kassem Kassir, Λιβανέζος αναλυτής που παρακολουθεί στενά το Ιράν και το δίκτυο πληρεξουσίων του στην περιοχή.

Ο κίνδυνος για το Ιράν είναι ότι τα αντίποινα που θεωρούνται αδύναμα θα διακινδυνεύσουν να βλάψουν τη θέση του και το ηθικό των δυνάμεών του, καθώς και των πληρεξουσίων που περιλαμβάνουν τη Χαμάς. Ωστόσο, μια πιο επιθετική απάντηση θα μπορούσε να παρασύρει το Ιράν σε μια άμεση αντιπαράθεση με το Ισραήλ, και ενδεχομένως τις ΗΠΑ, την οποία το καθεστώς πιστεύεται ότι θέλει να αποφύγει.

Ο Χαμίντ-Ρέζα Ταράγκι, ένας σκληροπυρηνικός Ιρανός πολιτικός, είπε στους Financial Times ότι η Τεχεράνη θα ήταν επιφυλακτική με το Ισραήλ «να προσπαθήσει να παρασύρει άλλα μέρη σε έναν περιφερειακό πόλεμο».

Αλλά πρόσθεσε: «Η επιμονή του Ιράν ότι η σύγκρουση δεν πρέπει να κλιμακωθεί δεν σημαίνει ότι το Ιράν θα υποχωρήσει και δεν θα κάνει τίποτα εάν το Ισραήλ διαπράξει μια τέτοια επιθετικότητα».

Η εχθρότητα του ισλαμικού καθεστώτος προς το Ισραήλ και τις ΗΠΑ εξισορροπήθηκε πάντα από έναν πραγματισμό που επιδιώκει να αποφύγει την άμεση σύγκρουση. Ωστόσο, οι εντάσεις με το Ισραήλ και την Ουάσιγκτον έχουν κλιμακωθεί μετά τον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς, καθώς οι μαχητές που υποστηρίζονται από το Ιράν εξαπέλυσαν επιθέσεις εναντίον του εβραϊκού κράτους.

Το Ιράν έχει εκφράσει την υποστήριξή του στις ομάδες στον λεγόμενο Άξονα της Αντίστασης, αλλά ισχυρίζεται ότι οι μαχητές ενεργούν ανεξάρτητα. Το Ισραήλ, εν τω μεταξύ, έχει εξαπολύσει μια σειρά επιδρομών εναντίον στόχων που συνδέονται με το Ιράν στη Συρία.

Τρεις μήνες μετά την έκρηξη του πολέμου Ισραήλ-Χαμάς, η Τεχεράνη απάντησε σε μια ύποπτη ισραηλινή επίθεση που σκότωσε έναν άλλο διοικητή της στη Συρία, εκτοξεύοντας ένα μπαράζ πυραύλων εναντίον ενός ισραηλινού «κέντρου κατασκοπείας» στο βόρειο Ιράκ. Η επίθεση σκότωσε αρκετούς αμάχους, αλλά δεν υπήρξαν αναφορές ή ισχυρισμοί για απώλειες Ισραηλινών.

Αυτή τη φορά, ωστόσο, η πίεση αυξάνεται στην Τεχεράνη για να αντεπιτεθεί σκληρότερα, δεδομένης της σημασίας του ισραηλινού πλήγματος στη διπλωματική της αποστολή, η οποία έχει εξισωθεί ως άμεση επίθεση στο ιρανικό έδαφος.

Ο Χοσεΐν Σαριατμαδάρι, ένας ισχυρός Ιρανός δημοσιογράφος, απαίτησε «επιθέσεις αντίποινων εναντίον σιωνιστικών πρεσβειών και προξενείων», τα οποία είπε ότι ήταν «νόμιμο δικαίωμα του Ιράν»

Ο πρώην συντηρητικός βουλευτής Ali Motahhari αμφισβήτησε επίσης την απόφαση της Τεχεράνης να αφήσει τα ανώτερα μέλη του στρατού της ευάλωτα σε μια ισραηλινή επίθεση στη Συρία. «Γιατί οι αγαπημένοι μας ήταν συγκεντρωμένοι [σε ένα μέρος] ενώ αντιμετώπιζαν το βέλος του εχθρού;» ρώτησε στο Χ.

Το Ιράν και το Ισραήλ έχουν μια ιστορία να στοχεύουν τα συμφέροντα του άλλου, αλλά η Ισλαμική Δημοκρατία δεν εξαπέλυσε ποτέ απευθείας πλήγμα κατά του εβραϊκού κράτους.

Το Ισραήλ πιστεύεται ότι σκότωσε τουλάχιστον έξι πυρηνικούς επιστήμονες σε ιρανικό έδαφος πριν από μια δεκαετία, καθώς και στρατιωτικούς αξιωματούχους στο Ιράν και την περιοχή. Το Ισραήλ συνήθως ούτε επιβεβαιώνει ούτε αρνείται ανάμειξη σε τέτοια περιστατικά.

Τέτοιες επιθέσεις έχουν φέρει σε δύσκολη θέση το ιρανικό καθεστώς καθώς προσπαθεί να προβάλει τη δύναμή του και να τοποθετηθεί ως προστάτης των περιφερειακών αντι-ισραηλινών δυνάμεων, συμπεριλαμβανομένων της Χεζμπολάχ στον Λίβανο, των Χούτι της Υεμένης, των πολιτοφυλακών στο Ιράκ και τη Συρία και τη Χαμάς.

Όλα τα μέλη του άξονα έχουν εμπλακεί σε εχθρικές ενέργειες κατά του Ισραήλ από τις 7 Οκτωβρίου.

Η Χεζμπολάχ έχει πραγματοποιήσει σχεδόν καθημερινές ανταλλαγές με το Ισραήλ, ενώ οι ιρακινές πολιτοφυλακές έχουν εξαπολύσει επιθέσεις κατά των αμερικανικών δυνάμεων στην περιοχή. Η στόχευση των Χούτι στη ναυτιλία στην Ερυθρά Θάλασσα έχει διαταράξει άσχημα έναν από τους σημαντικούς θαλάσσιους εμπορικούς δρόμους του κόσμου.

Ωστόσο, το Ιράν επιδίωξε επίσης την αποκλιμάκωση πιέζοντας τις πολιτοφυλακές του Ιράκ να περιορίσουν τις επιθέσεις τους στις αμερικανικές δυνάμεις και πραγματοποιώντας έμμεσες διαπραγματεύσεις με την Ουάσιγκτον καθώς και τα δύο μέρη προσπαθούσαν να αμβλύνουν τις εντάσεις.

Αλλά η πρόκληση της διατήρησης αυτής της ισορροπίας γίνεται πιο δύσκολη με κάθε ύποπτη ισραηλινή επίθεση.

Ερωτηθείς εάν το Ιράν μπορεί να αντιδράσει στοχοποιώντας ισραηλινές διπλωματικές αποστολές, ο σκληροπυρηνικός Ταράγκι απάντησε: «Η Ισλαμική Δημοκρατία θα δώσει μια υπολογισμένη απάντηση».

Η Τεχεράνη έχει επιλογές. «Θα μπορούσε να χτυπήσει ένα άδειο κτίριο και να ισχυριστεί ότι έπληξε ξανά μια βασική εγκατάσταση της Μοσάντ στο Ερμπίλ», είπε ένα άτομο που γνωρίζει τις επιχειρήσεις των ομάδων που υποστηρίζονται από την Τεχεράνη. «Αλλά το έχουν ήδη κάνει, έτσι θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι δεν είναι αρκετό».

Ή θα μπορούσε να αναθέσει το έργο σε περιφερειακές ομάδες, όπως να ενθαρρύνει τους Χούτι να αυξήσουν τις επιθέσεις τους στην Ερυθρά Θάλασσα.

Ιρανοί αξιωματούχοι κατηγόρησαν εν μέρει τις ΗΠΑ για το χτύπημα της Δευτέρας, στο οποίο το συριακό υπουργείο Υγείας είπε ότι σκότωσε 12 συνολικά, μεταξύ των οποίων επτά Ιρανοί, ένας μαχητής της Χεζμπολάχ και τέσσερις Σύροι. Αμερικανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι η Ουάσιγκτον δεν είχε καμία ανάμειξη στο χτύπημα στο ιρανικό προξενικό κτίριο και δεν είχε προειδοποιηθεί εκ των προτέρων.

Ωστόσο, υπάρχει ο κίνδυνος οι ιρακινές πολιτοφυλακές να επαναλάβουν τις επιθέσεις τους εναντίον αμερικανικών στρατευμάτων που εδρεύουν στην περιοχή. Οι επιθέσεις σε αμερικανικό προσωπικό είχαν σταματήσει τον Φεβρουάριο, μετά την επίθεση με drone τον Ιανουάριο σε στρατιωτική βάση στα σύνορα Ιορδανίας-Συρίας που σκότωσε τρεις αμερικανούς στρατιώτες.

Ο αντιστράτηγος Alexus Grynkewich, διοικητής της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, δήλωσε ότι ανησυχεί ότι «θα μπορούσε να υπάρξει κίνδυνος για τις δυνάμεις μας» δεδομένης της ιρανικής ρητορικής που απευθύνεται στις ΗΠΑ. «Δεν βλέπω συγκεκριμένες απειλές αυτή τη στιγμή για τις δυνάμεις μας, αλλά το παρακολουθούμε πολύ στενά για να δούμε εάν η παύση από την οποία επωφεληθήκαμε από τον Φεβρουάριο [θα] τελειώσει», είπε.

Με δεκάδες χιλιάδες μαχητές και ένα ισχυρό πυραυλικό οπλοστάσιο στη διάθεσή της, η Χεζμπολάχ αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για το Ισραήλ. Αλλά η χρήση του πετραδιού στο δίκτυο του Ιράν κινδυνεύει με μια κλιμάκωση στο λιβανέζικο έδαφος που ούτε το Ιράν ούτε η Χεζμπολάχ θέλουν, λένε οι αναλυτές.

Το Ισραήλ και η Χεζμπολάχ έχουν εμπλακεί σε εντεινόμενες συγκρούσεις από τότε που ξέσπασε ο πόλεμος στη Γάζα, αλλά αυτές έχουν περιοριστεί κυρίως στα σύνορα.

Παρά τις στοχευμένες δολοφονίες ανώτερων αξιωματούχων της Χαμάς και της Χεζμπολάχ σε λιβανικό έδαφος και περισσότερους από 240 νεκρούς μαχητές, η απάντηση της Χεζμπολάχ έχει βαθμονομηθεί ώστε να παραμένει κάτω από ένα συγκεκριμένο όριο.

Εάν ζητηθεί να απαντήσει στην επίθεση της Δευτέρας για λογαριασμό της Τεχεράνης, θα μπορούσε να αναστατώσει αυτή τη λεπτή πράξη εξισορρόπησης. Αλλά αντιμετωπίζει επίσης πιέσεις από τη βάση της και από τους συμμάχους να κλιμακωθεί, από φόβο μήπως φανεί αποτρεπτική, είπαν δύο άτομα με γνώση της σκέψης της Χεζμπολάχ.

Ανώτερος Λιβανέζος αξιωματούχος είπε ότι η Χεζμπολάχ είναι «κολλημένη», προσθέτοντας: «Πρέπει να συνεχίσει να απαντά [στις ισραηλινές επιθέσεις], αλλά δεν μπορεί να κλιμακωθεί».

Ένας φόβος στην Τεχεράνη είναι ότι ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου μπορεί να επιδιώκει να οδηγήσει το Ιράν σε άμεση αντιπαράθεση.

Ο Saeed Laylaz, ένας αναλυτής, δήλωσε σχετικά με την επίθεση τη Δευτέρα: «Ακόμα και εκείνο το μέρος του [ιρανικού] κοινού που δεν αγαπά ιδιαίτερα την Ισλαμική Δημοκρατία έχει εξοργιστεί αυτή τη φορά και πιέζει το κατεστημένο να αναλάβει δράση».

Αλλά άλλοι προειδοποιούν το καθεστώς να επιδείξει αυτοσυγκράτηση. Ο Ahmad Dastmalchian, πρώην πρεσβευτής του Ιράν στον Λίβανο, είπε ότι η Τεχεράνη υιοθετεί «έξυπνη διαχείριση κρίσεων» για να ανταποκριθεί στο χρόνο της.

«Σίγουρα θα δώσει μια σταθερή απάντηση την κατάλληλη στιγμή και υπό τις κατάλληλες συνθήκες. Αλλά θα δώσει μια υπολογισμένη απάντηση στο Ισραήλ, αντί να αντιδράσει παρορμητικά».