Η Διαθήκη του Αριστοτέλη - Μέρος Α

Σήμερα έχουμε μπροστά μας την ΔΙΑΘΗΚΗ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ, την οποία και θα εξετάσουμε λέξη-λέξη σε μία νέα προσπάθεια απόδοσης του αρχαίου κειμένου.

Ένας από τους σπουδαιότερους συγγραφείς της αρχαιότητας θεωρείται χωρίς αμφιβολία ο ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΛΑΕΡΤΙΟΣ.

Το κυριότερο έργο του, που σώθηκε ολόκληρο, ονομάζεται «Βίοι και γνώμαι των εν φιλοσοφία ευδοκιμησάντων» έχει γίνει όμως γνωστό με τον απλούστερο τίτλο «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ».

Αποτελείται από 10 βιβλία, στα οποία μεταξύ άλλων αναφέρεται

και στην ζωή και τις βασικές διδασκαλίες του ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ, στον οποίο έχουμε επανειλημμένως αναφερθεί.

Ο Διογένης Λαέρτιος φαίνεται θαυμαστής του μεγάλου μας φιλοσόφου, αυτό όμως που προκαλεί την έκπληξή μας, είναι η αποκάλυψη ότι διατηρεί στο πολύτιμο αρχείο του, την ΙΔΙΟΧΕΙΡΗ ΔΙΑΘΗΚΗ του Αριστοτέλη, την οποία και την μεταφέρει αυτούσια στο βιβλίο του, έτσι ώστε διαβάζοντάς την ο αναγνώστης, να αποκτήσει ο ίδιος μια προσωπική γνώμη του τρόπου με τον οποίο σκέφτεται και ενεργεί στη ζωή του.

Αν το καλοσκεφτούμε, η δυνατότητα της ανάγνωσης μιας διαθήκης και μάλιστα ιδιόχειρης ενός ανθρώπου, μας προσφέρει την καλύτερη δυνατότητα να διαπιστώσουμε τί είδους άνθρωπος ήταν ο αποθανών, αφού στην διαθήκη αποκαλύπτονται υποχρεωτικά τόσο ο χαρακτήρας του, όσο και ο τρόπος που σκέφτεται και ενεργεί απέναντι στους άλλους.

Σήμερα λοιπόν ΕΧΟΥΜΕ ΤΗΝ ΜΕΓΑΛΗ ΤΙΜΗ να έχουμε μπροστά μας την ΔΙΑΘΗΚΗ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ, την οποία και θα εξετάσουμε λέξη-λέξη σε μία νέα προσπάθεια απόδοσης του αρχαίου κειμένου.

Το αρχαίο κείμενο έχει διατηρηθεί, αφενός μεν διότι αποτελεί μία θαυμάσια εμπειρία η επαφή μας με την αρχαία γλώσσας, αφετέρου δε, για να μπείτε στον πειρασμό να συγκρίνετε και μόνοι σας την απόδοση στα νέα ελληνικά που αποτελεί μία δική μου προσπάθεια.

Το κείμενο λοιπόν, αρχαίο και νέο, έχει ως εξής:

ἡμεῖς δὲ καὶ διαθήκαις αὐτοῦ περιετύχομεν οὕτω πως ἐχούσαις·

Εγώ μάλιστα, (ο Διογένης Λαέρτιος) έχω την τύχη (να διατηρώ στο αρχείο μου), την αυθεντική διαθήκη του Αριστοτέλη, η οποία είναι η εξής:

"Ἔσται μὲν εὖ· ἐὰν δέ τι συμβαίνῃ, τάδε διέθετο Ἀριστοτέλης·

«Έτσι πρέπει να γίνει: Δηλαδή αν μου συμβεί κάτι, εγώ ο Αριστοτέλης ορίζω τα ακόλουθα:

ἐπίτροπον μὲν εἶναι πάντων καὶ διὰ παντὸς Ἀντίπατρον·

Επίτροπος για όλα τα προσωπικά μου συμφέροντα και για όσο χρόνο χρειαστεί, θα είναι ο Αντίπατρος.

ἕως δ'ἂν Νικάνωρ καταλάβῃ, ἐπιμελεῖσθαι Ἀριστομένην, Τίμαρχον,

Όσον αφορά στην σχολή μου, μέχρι να είναι σε θέση να την αναλάβει ο Νικάνωρας, την επιμέλεια θα έχουν ο Αριστομένης, ο Τίμαρχος,

Ἵππαρχον, Διοτέλην, Θεόφραστον ἐὰν βούληται καὶ ἐνδέχηται αὐτῷ,

ο Ίπαρχος, ο Διοτέλης, ο Θεόφραστος, εάν βέβαια κάθε ένας από αυτούς δέχεται να παίξει αυτόν τον ρόλο.

τῶν τε παιδίων καὶ Ἑρπυλλίδος καὶ τῶν καταλελε