Ο κήρυκας του θανάτου

«Οι τάφοι περιμένουν να γεμίσουν», «Εξαφανίστε τις κατσαρίδες, είναι μια βρομερή φυλή», «Δουλέψτε πιο σκληρά, οι τάφοι δεν έχουν γεμίσει ακόμα». Νύχτα-μέρα μια φωνή στο ραδιόφωνο καλούσε τους Χούτου της Ρουάντα να εξαφανίσουν κάθε Τούτσι από τη χώρα. Ο σταθμός "Μιλ Κολίν" (στα γαλλικά σημαίνει χίλιοι λόφοι) τις εφιαλτικές μέρες του 1994 είχε γίνει ο εθνικός χαφιές, το όργανο της εθνοκάθαρσης όπως την οραματίστηκαν οι ηγέτες των Χούτου. Έπαιξε τεράστιο ρόλο στην γενοκτονία των Τούτσι προπαγανδίζοντας μονίμως και προτρέποντας,

τους υπό την επήρεια ναρκωτικών και αλκοόλ νεαρούς, να "δουλέψουν πιο εντατικά". "Καλημέρα σηκωθείτε όλοι και δουλέψτε. Συγχαρητήρια στα παιδιά στα μπλόκα. Χαρείτε όλοι οι κατσαρίδες εξαφανίζονται, είναι το θέλημα του Θεού" έλεγε η φωνή κάθε πρωί και η χωρίς προηγούμενο σφαγή συνεχιζόταν χωρίς έλεος.

Πίσω από τα μικρόφωνα όμως του RTML (Radio Télévision Libre des Mille Collines), αντίθετα με ό,τι θα περίμενε κάποιος, δεν κάθονταν μόνο φανατικοί Χούτου που μισούσαν τους Τούτσι. Βασικός εκφωνητής του κηρύγματος του μίσους ήταν ένας Βέλγος ο οποίος μάλιστα έμεινε εθελοντικά στη χώρα μετά το ξέσπασμα για να συμβάλει στον... τελικό πόλεμο. Ο Ζορζ Ρουτζιού ήταν η τελική βελγική «πινελιά» σε μια γενοκτονία που ουσιαστικά έθρεψαν οι συμπατριώτες του με τον τρόπο που διατήρησαν και ενίσχυσαν τον φυλετικό διαχωρισμό στη χώρα μέχρι την φρίκη του 1994.

Ο Ρουτζιού ήταν δάσκαλος στη Λιέγη και βοηθούσε παιδιά εξαρτημένα από ναρκωτικά αλλά και άτομα με ειδικές ανάγκες. Το 1992 γνώρισε μια παρέα Χούτου από την αφρικανική χώρα και σύντομα δέθηκε μαζί τους. Μέσα σε λίγους μήνες έφτασε να κάνει παρέα με διπλωμάτες της Ρουάντα και τελικά να... προαχθεί σε εξωτερικός σύμβουλος του προέδρου Χαμπιαριμάνα.

Έγινε μέλος του κόμματος MRND, μέλη του οποίου ενορχήστρωσαν την γενοκτονία, και μετά από πολλές επισκέψεις στη Ρουάντα τελικά μετακόμισε μόνιμα εκεί το 1993. Εκεί σε μια απρόσμενη συνάντηση που είχε με τον πρόεδρο Χαμπιαριμάνα ο Ρουτζιού, χωρίς καμία προϋπηρεσία, δέχθηκε να εργαστεί και να γίνει μέτοχος στο ραδιόφωνο "Μιλ Κολιν". Του τόνισε ότι τα μίντια άρχισαν να παίζουν σημαντικό ρόλο στη χώρα και ήθελαν το "Μιλ Κολίν" να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα του MRND.

Παρότι δεν είχε καμία εμπειρία πάνω στο επάγγελμα και δεν γνώριζε την τοπική διάλεκτο Κινιαρουάντα ο Ρουτζιού έγινε βασικός εκφωνητής και το RTML μέσα σε λίγο καιρό έγινε το αγαπημένο ραδιόφωνο της χώρας. Συγκεκαλυμμένα μέσα από τις εκπομπές το ραδιόφωνο προετοίμαζε τον κόσμο για τον "τελικό πόλεμο" και δημιουργούσε μίσος. Όταν στις 6 Απριλίου του 1994 ο πρόεδρος δολοφονήθηκε (από μέλη του δικού του κόμματος όπως αποδείχθηκε) ο ρόλος του "Μιλ Κολιν" αποκαλύφθηκε άμεσα. Την αμέσως επόμενη μέρα ο Ρουτζιού άρχισα να μιλάει για "κατσαρίδες". "Πρέπει να τους σκοτώσετε, είναι κατσαρίδες" φώναζε και ξεσήκωνε τον κόσμο. Στις 13 Μαΐου εκφώνησε και το μήνυμα που καλούσε να προχωρήσουν στην σφαγή. "Όλοι όσοι μας ακούτε σηκωθείτε για να πολεμήσουμε για τη Ρουάντα μας. Πολεμήστε με ό,τι όπλα έχετε στη διάθεση σας, όσοι έχετε βέλη με βέλη, όσοι έχετε ακόντια με ακόντια. Πάρτε τα εργαλεία σας. Πρέπει όλοι να τους πολεμήσουμε, να τελειώνουμε με αυτούς, εξαφανίστε τους, σκουπίστε τους απ' όλη τη χώρα. Δεν πρέπει να υπάρχει καταφύγιο για αυτούς, κανένα".

Όταν το ξέσπασμα έγινε ο Ρουτζιού μεταφέρθηκε σε στρατόπεδο και είχε την επιλογή να μείνει και να βοηθήσει στη γενοκτονία ή να φύγει από τη χώρα. Επέλεξε το πρώτο και εργάστηκε με πάθος. Ήταν αυτός που έγραφε τα κηρύγματα και αυτός που καλούσε τον κόσμο να δουλέψει πιο σκληρά για να εξαφανιστούν όλες οι κατσαρίδες. «Όλοι ήξεραν τι σήμαινε "κατσαρίδες" και τι "δουλεύω". Μεταδίδαμε 24 ώρες την ημέρα. Όλοι ήταν με ένα ραδιόφωνο στο αυτί και μας άκουγαν. Αν λέγαμε το όνομα σου ή την πινακίδα του αυτοκινήτου σου τότε ήταν σαν θανατική καταδίκη. Είχες ουσιαστικά πεθάνει» δηλώνει ο Ρουτζιού. «Η φωνή στο ραδιόφωνο ήταν ουσιαστικά η φωνή του Θεού» τονίζει ο στρατηγός Νταλέρ, διοικητής της δύναμης του ΟΗΕ και ίσως ο μοναδικός που προσπάθησε να σταματήσει τη γενοκτονία. Ο Ρουτζιού έλεγε στον κόσμο πως ο Νταλέρ είναι μια "μεταμφιεσμένη κατσαρίδα" και πρέπει να φύγει από τη χώρα και έτσι έγινε με τον δρόμο για τη σφαγή να ανοίγει διάπλατα.

Με σωματοφύλακες, αυτοκίνητο και δωμάτιο στο ξενοδοχείο των διπλωματών ο Βέλγος συνέχισε το έργο του με τα θύματα να είναι πέντε ανά κάθε λεπτό. Έπιανε το μικρόφωνο και έστελνε μηνύματα για το που βρίσκονται κρυμμένοι οι Τούτσι, για Χούτου που ήταν παντρεμένοι με Τούτσι αλλά και για Χούτου που δεν συμφωνούσαν με τη σφαγή. Τελικά οι νεκροί ξεπέρασαν το ένα εκατομμύριο και θεωρείται πως το ράδιο "Μιλ Κολιν" είναι υπεύθυνο για τουλάχιστον 100.000 δολοφονίες.

Μετά το τέλος της γενοκτονίας ο Ρουτζιου περιπλανήθηκε σε αρκετές αφρικάνικές χώρες μέχρι το 1997 που συνελήφθη στην Κένυα. Δικάστηκε το 2000 από το Ανώτατο Διεθνές Δικαστήριο. Οι δικηγόροι του τον έπεισαν να δηλώσει "αθώος" και προσπάθησαν να πείσουν τους δικαστές πως ο Ρουτζιού δεν γνώριζε τι ακριβώς συνέβαινε στη χώρα. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας όμως ο Βέλγος, χωρίς να έχει ενημερώσει καν τους δικηγόρους του, ζήτησε να μιλήσει και δήλωσε ένοχος για όλα. Παρά την εισαγγελική πρόταση για ισόβια τελικά τιμωρήθηκε με 12 χρόνια φυλάκισης. Τον Απρίλιο του 2009, ενώ είχε μεταφερθεί στη Ιταλία (χώρα καταγωγής του πατέρα του), αποφυλακίστηκε νωρίτερα απ' ό,τι προβλεπόταν και πλέον ζει εκεί.

Η φωνή του να μιλάει για "κατσαρίδες" και "σκληρή δουλειά" θα στοιχειώνει για πάντα μια χώρα που ακόμα προσπαθεί να σταθεί στα πόδια της. Ένας ξένος που ένιωσε για λίγο θεός πίσω από ένα μικρόφωνο και διέτασσε την σφαγή χιλιάδων αθώων.