Ο Καλοζώης προειδοποιούσε, αλλά ο Σταυράκης δεν…

Από τις 25 Ιουλίου 2011 το Γραφείο Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους (ΓΔΔΧ) του Υπουργείου Οικονομικών εισηγείτο την υποβολή αιτήματος για ένταξη στο μηχανισμό στήριξης, όπως ανέφερε σήμερα ο προϊστάμενος του Γραφείου Φαίδων Καλοζώης, ο οποίος κλήθηκε να καταθέσει ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής για την οικονομία.

Ο Φαίδων Καλοζώης σημείωσε ότι είναι ανορθόδοξο ένα κράτος να προβαίνει διαρκώς σε βραχυπρόθεσμο δανεισμό και ότι είναι ανεπίτρεπτο να χρησιμοποιείται η διαχείριση δημοσίου χρέους για να επιτευχθούν στόχοι δημοσιονομικής πολιτικής.

Στη διάρκεια

Όπως είπε, μετά την πρώτη υποβάθμιση της Κύπρου στις 16 Νοεμβρίου 2010 από το διεθνή οίκο αξιολόγησης Standard and Poor’s, που προκάλεσε αναστάτωση στις αγορές για το κυπριακό ομόλογο και αύξηση των επιτοκίων των κυπριακών χρεογράφων στις δευτερογενείς αγορές, αλλά και λόγω των δυσοίωνων προοπτικών που διαμορφώνονταν τότε για την ευρωπαϊκή αγορά και της κατάστασης στην Ελλάδα, «εμείς επιμέναμε ότι θα έπρεπε να δανειστούμε μεσοπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα, οπωσδήποτε εντός του πρώτου τετραμήνου του 2011, όπως θα έπρατταν και οι υπόλοιπες χώρες, κι εκεί ήταν που προέκυψε η διαφωνία με τον Υπουργό Οικονομικών».

Κληθείς να σχολιάσει το περιεχόμενο επιστολής του προς τον Χαρίλαο Σταυράκη, ημερομηνίας 10/2/2011, είπε ότι το ΓΔΔΧ είχε προβεί σε πολλές εισηγήσεις προς τον πρώην Υπουργό Οικονομικών για να προχωρήσουμε με μακροπρόθεσμο δανεισμό, ωστόσο αυτός αντέδρασε λέγοντας ότι η πολιτική ήταν δικό του θέμα κι ότι «εγώ αποφασίζω».

«Δεν μπορεί να διαμορφώνεται μια πολιτική του κράτους από ένα μόνο άτομο ακόμα κι αν αυτός είναι ο Υπουργός», δήλωσε ο Φαίδων Καλοζώης.

Είπε επίσης ότι «είναι ανεπίτρεπτο να χρησιμοποιείται η διαχείριση του δημόσιου χρέους για να βελτιωθεί η δημοσιονομική θέση του κράτους, διότι αυτό ενέχει κινδύνους». Για την εξυγίανση των δημοσιονομικών θα πρέπει να μειώνονται οι δημόσιες δαπάνες ή να αυξάνεται σε κάποιο βαθμό τη φορολογία και να αναπροσανατολίζονται οι δαπάνες σε πιο παραγωγικούς τομείς, οι οποίοι έχουν αποδόσεις μεγαλύτερες από το κόστος δανεισμού, είπε.

Ανέφερε ακόμα ότι «είναι ανορθόδοξο ένα κράτος να δανείζεται διαρκώς βραχυπρόθεσμα εξαιτίας των κινδύνων που υπάρχουν», σημειώνοντας ότι ο βραχυπρόθεσμος δανεισμός της Κύπρου αυξήθηκε σαν ποσοστό επί του συνολικού δανεισμού από 19% το 2010 σε 46% το 2011 και αντίστοιχα είχε υπάρξει μείωση της μέσης διάρκειας του κυπριακού χρέους από 6 χρόνια το 2010 σε 4,6 το 2011, δηλαδή σταδιακά το δημόσιο χρέος μετατρεπόταν σε βραχυπρόθεσμο.

Σύμφωνα με τον κ. Καλοζώη το δημόσιο χρέος αυξήθηκε από 48,9% το 2008 στο 58,5% το 2009, το 2010 αυξήθηκε στο 61,5%, το 2011 στο 71,1% και το 2012 στο 85,5%.

Όπως ανέφερε, η αυξητική τάση του δημοσίου χρέους δημιουργούσε πολλές ανησυχίες στις υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών. Είπε επίσης ότι η αύξηση αυτή οφειλόταν τόσο σε εξωγενείς, όσο και σε ενδογενείς παράγοντες. «Η μόνη προσέγγιση την οποία βλέπαμε εμείς ήταν να μειωθούν οι δαπάνες του κράτους» είπε, εξηγώντας ότι το ΓΔΔΧ δεν προέβαινε σε υποβολή συγκεκριμένων εισηγήσεων για τα δημοσιονομικά, αλλά μόνο σε επισημάνσεις για την ανάγκη λήψης μέτρων, τα οποία ήταν θέμα του Υπουργού και των αρμόδιων διευθυντών.

Ο κ. Καλοζώης είπε ότι το Μάιο του 2011 το ΓΔΔΧ πήρε την έγκριση του Χαρίλαου Σταυράκη για να προχωρήσει σε μεσοπρόθεσμο δανεισμό από την ευρωπαϊκή αγορά και τότε ήταν η πρώτη φορά που δεν εκδηλώθηκε κανένα απολύτως ενδιαφέρον από τους επενδυτές για παραχώρηση δανεισμού προς την Κυπριακή Δημοκρατία, ενώ στη συνέχεια διαπιστώθηκε πως ούτε και για βραχυπρόθεσμο δανεισμό υπήρχε ενδιαφέρον.

Στη συνέχεια αναφέρθηκε στην υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Κύπρου κατά τρεις βαθμίδες από τον οίκο αξιολόγησης Fitch στις 31 Μαΐου 2011, λόγω της κατάστασης των δημόσιων οικονομικών, της διασύνδεσης με την Ελλάδα και της αναποφασιστικότητας που υπήρχε στην Ευρώπη για τη διαχείριση του δημόσιου χρέους.

Τότε διαπιστώσαμε, είπε, ότι η Κύπρος δεν είχε καμία απολύτως δυνατότητα δανεισμού, ούτε καν βραχυπρόθεσμα και «είχε αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για πιθανή στάση πληρωμών».

Στη συνέχεια, ανέφερε, μας στήριξαν οι εγχώριες τράπεζες με βραχυπρόθεσμο δανεισμό μέχρι την τελευταία εβδομάδα του Ιουλίου.

Όπως είπε, στις 25 Ιουλίου 2011 το ΓΔΔΧ ετοίμασε επιστολή προς τον ΓΔ του Υπουργείου Οικονομικών στην οποία γινόταν εισήγηση για να τεθεί στο Υπουργικό θέμα για υποβολή αιτήματος ένταξης στο μηχανισμό στήριξης, η οποία, όπως είπε, λήφθηκε «πολύ σοβαρά υπόψη» από το Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου.

Ο Φαίδων Καλοζώης είπε ότι «διεθνώς η Κυπριακή Δημοκρατία είχε την εικόνα ότι βρισκόταν σε διαδικασία ανεξέλεγκτης χρεοκοπίας» και ως εκ τούτου διευθετήθηκε συνάντηση με τον Υπουργό Οικονομικών, ο οποίος έδωσε οδηγίες για στενή παρακολούθηση του θέματος, ενώ ο ίδιος θα πραγματοποιούσε επαφές με ξένες τράπεζες για εξασφάλιση διμερούς δανείου.

Στις 3 Αυγούστου 2011 ανέφερε ότι το ΓΔΔΧ με δεύτερο σημείωμά του επαναλάμβανε την εισήγηση για άμεση ενημέρωση του Υπουργικού, ωστόσο ακολούθησε στις 5 Αυγούστου 2011 ο ανασχηματισμός του Υπουργικού και ο χειρισμός του θέματος συνεχίστηκε με τον νέο Υπουργό Οικονομικών Κίκη Καζαμία.

Όπως εξήγησε ο κ. Καλοζώης τότε δεν ξεκίνησε καμία διαδικασία για ένταξη στο μηχανισμό και ο βασικότερος λόγος ήταν ότι η Κύπρος δεν προλάβαινε να προσφύγει στο μηχανισμό καθώς η διαδικασία της προετοιμασίας του Μνημονίου θα έπαιρνε χρόνο, ενώ «η χρεοκοπία της Κυπριακής Δημοκρατίας ήταν θέμα εβδομάδων» και ως εκ τούτου «θεωρήθηκε ως προσωρινή λύση ο διμερής δανεισμός» που εξασφαλίστηκε στη συνέχεια από τη Ρωσία .

«Η Κύπρος είναι παγκόσμιο φαινόμενο» ανέφερε ο προϊστάμενος του ΓΔΔΧ, εξηγώντας πως «όταν αποκλείστηκε από τις αγορές οι αξιολόγηση ήταν κατηγορίας Α, που σημαίνει υψηλής ποιότητας πιστοληπτική ικανότητα». Σημείωσε ότι οι αγορές αγνόησαν τους οίκους αξιολόγησης και προχώρησαν σε μια απόφαση πανικού.

Κληθείς να σχολιάσει τις αναφορές του σε επιστολή ημερομηνίας 11 Ιουλίου 2011, σε υπεραισιόδοξες εκτιμήσεις του πρώην Υπουργού Οικονομικών Χαρίλαου Σταυράκη σχετικά με τις χρηματοδοτικές ανάγκες της Κύπρου για το 2011 και 2012, ο κ. Καλοζώης είπε ότι οι προβλέψεις του κ. Σταυράκη παρουσίαζαν μεγάλη απόκλιση από τις προβλέψεις του ΓΔΔΧ διότι είχε θεωρήσει δεδομένο ότι θα εξασφαλίζαμε δανεισμό, ενώ το ΓΔΔΧ διατύπωνε επιφυλάξεις επί τούτου.

Ο κ. Καλοζώης κατέθεσε ως τεκμήριο, έγγραφο της Κομισιόν, που φέρει ημερομηνία 8/1/2010 και αφορούσε στην ορθότητα και ακρίβεια των δημοσιονομικών δεδομένων της Ελλάδας και το οποίο κατά συνέπεια ήταν άρρηκτα συνδεδεμένο, όπως είπε, με την κρίση δημοσίου χρέους στην Ελλάδα. Στην έκθεση αναφέρεται ότι στο τέλος του 2009 η Ελλάδα είχε προβεί σε αναθεώρηση των προβλέψεων για το χρέος της από 3,9% σε 12,5%, κάτι το οποίο είχε επηρεάσει τη λήψη αποφάσεων εκ μέρους των διεθνών επενδυτών, ανέφερε ο κ. Καλοζώης.

Είπε ακόμα ότι δεν υπήρξε άμεση επίπτωση από την απομείωση του ελληνικού χρέους, στη διαχείριση του δημόσιου χρέους της Κύπρου.

Χαρακτήρισε τέλος ως «ανορθόδοξη» την πρακτική του δανεισμού από ταμεία συντάξεως δεδομένου ότι ιδίως ο βραχυπρόθεσμος δανεισμός γίνεται κατά κανόνα από τράπεζες και ανέφερε ότι τα ταμεία συντάξεως δεν είναι πιστωτικοί οργανισμοί.