Λιτότητα ή τίποτα;

Οι πολιτικές λιτότητας στην Ευρώπη είναι επικίνδυνες… Κάποιος πρέπει να σταματήσει αυτή την τρέλα…

Η ανεργία στην Ισπανία προσεγγίζει το 25%. Οι αυτοκτονίες στην Ελλάδα αυξάνονται. Η Βρετανία βούτηξε ξανά σε  ύφεση.  Μέσα σε τόση απελπισία, οι φωνές γίνονται όλο και πιο δυνατές:  οι πολιτικές λιτότητας στην Ευρώπη είναι επικίνδυνες. Κάποιος πρέπει να σταματήσει αυτή την τρέλα.

Και εδώ κάνει την εμφάνιση του ο Φρανσουά Ολάντ, ο πιθανός

νικητής των γαλλικών προεδρικών εκλογών.  Ο άνθρωπος που θα σταθεί εμπόδιο απέναντι στους «Χομεϊνί» της λιτότητας στην  Γερμανία. Το μήνυμα της προεκλογικής του εκστρατείας αντηχεί -όχι μόνο στην Ευρώπη, αλλά ακόμη και στις ΗΠΑ, όπου οι ειδικοί επί  των οικονομικών, από τον Λάρι Σάμερς έως τον Πολ Κρούγκμαν, απαιτούν να μπει ένα τέλος στις πολιτικές λιτότητας στην Ευρώπη. «Τρελούς» τους αποκαλεί ο κ. Κρούγκμαν και αυτό είναι  ένας συγκρατημένος χαρακτηρισμός.

Ο κ. Ολάντ ισχυρίζεται ότι θα αντικαταστήσει την λιτότητα με ανάπτυξη. Γιατί δεν το έχει σκεφτεί κανένας άλλος αυτό; Δυστυχώς, ένα σλόγκαν με κενό περιεχόμενο, υποστηρίζεται συνήθως από προτάσεις άνευ ουσίας. Το πρόγραμμα του κ. Ολάντ περιλαμβάνει περιορισμένες, μάλλον άστοχες ενισχύσεις των  δημόσιων δαπανών, αγνοώντας ουσιαστικά τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που είναι απαραίτητες για την συνεχή ανάπτυξη.

Tα έργα υποδομής -«shovel ready» projects, όπως τα έχει αποκαλέσει ο  πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα- είναι, αναμφίβολα, μία κλασσική κεϊνσιανού τύπου λύση, για μια οικονομία παγιδευμένη στη δίνη της ύφεσης. Υπό κανονικές συνθήκες, τέτοιου είδους λύσεις  θα ήταν μία εξαιρετική ιδέα.

Στην Ευρώπη, ωστόσο, υπάρχουν πολλοί λόγοι προβληματισμού. Εάν η κατασκευή μεγάλων δρόμων και τρένων  ήταν η προϋπόθεση για ανάπτυξη διαρκείας, τότε η Ελλάδα και η Ισπανία θα ευημερούσαν. Τα τελευταία 30 χρόνια έχουμε δει τεράστιες επενδύσεις σε έργα υποδομής που συχνά χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το μετρό της Αθήνας είναι εξαιρετικό. Τα AVE τρένα-υψηλής ταχύτητας στην Ισπανία αποτελούν ένα θαύμα τεχνολογίας. Δυστυχώς, αυτές οι δαπάνες δεν μπορούν να αλλάξουν ουσιαστικά τα βασικά  προβλήματα που γονατίζουν την Ελλάδα και την Ισπανία σήμερα -ειδικότερα το πρόβλημα της ανεργίας των νέων.

Επιπλέον, η χρηματοδότηση της ΕΕ για τις υποδομές έχει δημιουργήσει περαιτέρω προβλήματα. Στην Ελλάδα, το «άρμεγμα» της ΕΕ μέσω των επιδοτήσεων δημιούργησε ουσιαστικά ένα νέο κλάδο επιχειρηματικότητας: oι  πολιτικές διασυνδέσεις ως η εύκολη πορεία προς το χρήμα. Πιο εύκολα και σίγουρα από την ίδια την επιχειρηματική πρωτοβουλία.

Σε ότι αφορά στην Ιταλία και την Ισπανία, οι περικοπές στους προϋπολογισμούς τους δεν προέρχονται από κάποια παράλογη επιθυμία να σύρουν τις οικονομίες τους στην ύφεση. Τα μέτρα λιτότητας ήταν η απάντηση στα εξαιρετικά υψηλά επιτόκια δανεισμού που ζητούσαν οι αγορές.  Δεν υπάρχει κανένας λόγος να πιστεύουμε ότι οι αγορές τώρα ξαφνικά,  προτίθενται να χρηματοδοτήσουν τα ελλείμματα της Ευρώπης του Νότου.  Το πλήθος που φωνάζε