Ποιος έχασε την Ελλάδα;

Η Ευρώπη δεν μπορεί να κατηγορηθεί για την επιβολή λιτότητας στη χώρα, αλλά γιατί της έδωσε ένα πρόγραμμα πολύ καθυστερημένο, με σφάλματα στον σχεδιασμό του, ανισόρροπο και άδικο.

Tο παιχνίδι της απόδοσης ευθυνών στην Ευρώπη δεν έχει ακόμη αρχίσει. Προς το παρόν έχουμε μια συμφωνία ανάμεσα στην Ελλάδα, τους ιδιώτες πιστωτές της και τον επίσημο τομέα που έχει σαν στόχο να λύσει το πρόβλημα της επόμενης μεγάλης λήξης ελληνικού ομολόγου στις 14 Μαρτίου. Με την κίνηση αυτή οι Ευρωπαίοι έχουν πραγματοποιήσει

ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση του ρεαλισμού. Οι ιδιώτες πιστωτές αποδέχονται μια μεγάλη απομείωση των απαιτήσεών τους κατά 50%, που σε συνδυασμό με τη μείωση του επιτοκίου των νέων ελληνικών ομολόγων, οδηγεί σε μείωση της συνολικής παρούσας αξίας του ελληνικού χρέους άνω των δύο τρίτων.

Αλλά ενώ έχει βρεθεί επί του παρόντος μια οριακή λύση, πολύς κόσμος πιστεύει πως η κίνηση αυτή απλά μεταθέτει την ημέρα του απολογισμού καθώς η Ελλάδα δεν θα εφαρμόσει τις υποσχέσεις της και θα καταλήξει είτε σε μια απόφαση για έξοδο από την Ευρωζώνη είτε σε ένα αναπόφευκτο χρεοστάσιο.

Και πριν ακόμη την τελευταία συμφωνία οι πολιτικοί ηγέτες της Ολλανδίας και της Φιλανδίας αλλά και μέρος του γερμανικού πολιτικού κατεστημένου αναρωτιούνταν μεγαλόφωνα αν έπρεπε η Ελλάδα να παραμείνει στο ευρώ. Την ίδια στιγμή η λαϊκή οργή στην Αθήνα έβγαινε εκτός ελέγχου και η εμπάθεια της πολιτικής διαμάχης άρχιζε να μοιάζει επικίνδυνα με τις λυσσαλέες διαμάχες για τις γερμανικές αποζημιώσεις της δεκαετίας του 1920.

«Ποιος έχασε την Κίνα;», ήταν το ερώτημα που έθεταν κατά τη δεκαετία του 1950 οι Αμερικανοί μετά τη νίκη των κομμουνιστών του Μάο το 1949. Οι Ευρωπαίοι μπορεί σύντομα να αρχίσουν να θέτουν την ίδια ερώτηση για την Ελλάδα.

Ο βασικός ένοχος είναι βέβαια οι ίδιοι οι Έλληνες. Η ανευθυνότητα της ελληνικής πολιτικής ηγεσίας ξεπέρασε κάθε όριο, οι πελατειακές σχέσεις δηλητηρίασαν την κυβέρνηση ενώ ο δείκτης διαφθοράς της Διεθνούς Διαφάνειας τοποθετεί την Ελλάδα στην 80η θέση παγκοσμίως. Αρκεί να αναλογιστούμε ότι το ελληνικό Υπουργείο Οικονομικών είχε στόχο να διεξάγει μέσα στο 2011 75 φορολογικούς ελέγχους σε άτομα πολύ υψηλών εισοδημάτων αλλά ως το Σεπτέμβριο είχε διεξάγει μόνο 39.

Αλλά θα ήταν πολύ εύκολο να μείνουμε στις ευθύνες των Ελλήνων και να μη δούμε τις ευθύνες της Ευρώπης. Το πρώτο λάθος των Ευρωπαίων πολιτικών ήταν ότι για πάρα πολύ καιρό -ολόκληρους μήνες- χρονοτριβούσαν, μόνο και μόνο για να καταλήξουν στο τέλος σε ένα μη ρεαλιστικό πρόγραμμα βοήθειας που προέβλεπε την επιστροφή της Ελλάδας στις κεφαλαιαγορές το 2013. Τώρα είναι πλέον σαφές ότι η Ελλάδα θα χρειαστεί χρόνια, ίσως και μια ολόκληρη δεκαετία, για να μεταρρυθμίσει την οικονομία της και να διορθώσει τις ανισορροπίες της.

Το δεύτερο λάθος της Ευρώπης ήταν η αντιφατική απάντησή της στην ελληνική κρίση φερεγγυότητας. Υπήρχαν δύο δυνατές στρατηγικές: είτε να απομειωθεί από την αρχή μέσω κουρέματος το ελληνικό