Φαινόμενο καθημερινής τρέλας οι ρατσιστικές επιθέσεις

Από τη Σέβη Σαλαγιάννη

Καθημερινό φαινόμενο τείνουν να γίνουν οι υποθέσεις ρατσιστικής βίας εναντίον μεταναστών, καθώς τα επίσημα στοιχεία μαρτυρούν ότι ιδιαιτέρως το τελευταίο διάστημα οι επιθέσεις με λεκτικό και σωματικό περιεχόμενο παρουσιάζουν ανησυχητικά αυξητικές τάσεις. Η συσσώρευση και η όξυνση των προβλημάτων, ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης, ιστορικά καλλιεργούν τον φόβο και την απόγνωση της κοινωνίας. Μια μερίδα αυτής με τη σειρά της βλέπει στα πρόσωπα των μεταναστών τα εξιλαστήρια θύματά της, δημιουργώντας γι’ αυτούς σε φαντασιακό επίπεδο το προφίλ του φταίχτη.

Το κομμάτι αυτό της κοινωνίας λειτουργεί είτε ενστερνιζόμενο ρατσιστικές/φασιστικές λογικές και προχωρώντας ανοιχτά σε έμπρακτη βία, είτε τη συγκαλύπτει, σιωπά και δεν την καταδικάζει, υιοθετώντας κατά τον τρόπο αυτό ένα ρόλο συνενόχου.

Ο εκφασισμός και τα ρατσιστικά κρούσματα φαίνεται ότι «ζουν και βασιλεύουν» στην Ελλάδα το τελευταίο διάστημα, με καθοριστικό ρόλο στο φαινόμενο αυτό να έχει η ανοχή και η αδιαφορία από πλευράς των πολιτών και η ιδεολογική κάλυψη εντός της βουλής από την Πολιτεία (οι χαρακτηρισμοί «τρισάθλιοι» και «υπάνθρωποι» από τα έδρανα του κοινοβουλίου δια στόματος της βουλευτού της Χρυσής Αυγής, Ελένης Ζαρούλια ή οι έφοδοι της Χρυσής Αυγής παρουσία βουλευτών της σε διάφορα παζάρια και οι εν συνεχεία προπηλακισμοί των ξένων μικροπωλητών σε αυτά είναι μονάχα δύο ενδεικτικά παραδείγματα).

Οι ρατσιστικές πρακτικές εναντίον μεταναστών σε αριθμούς

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Δικτύου Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας, στο διάστημα Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2012, υπήρξαν 87 καταγεγραμμένα από το Δίκτυο περιστατικά ρατσιστικής βίας εναντίον προσφύγων και μεταναστών. Ενδεικτικό στοιχείο της όξυνσης των πρακτικών βίας εναντίον των μεταναστών είναι το γεγονός ότι η πλειονότητα των περιστατικών αφορά σωματικές επιθέσεις, ενώ στα 50 από αυτά τα περιστατικά υπήρξε βαριά σωματική βλάβη.

Βάσει των μαρτυριών των ίδιων των θυμάτων, σε 48 περιστατικά οι δράστες συνδέονται με εξτρεμιστικές ομάδες, ενώ μόνο 11 από τα θύματα προχώρησαν σε επίσημες καταγγελίες στις αρμόδιες αρχές, αν και η πλειοψηφία θα επιθυμούσε να κάνει κάτι τέτοιο. Σε 85 από τα 87 περιστατικά εμπλέκονται περισσότεροι του ενός δράστες, αφού οι δράστες κινούνται οργανωμένα σε ομάδες, ενώ αναγνώρισαν άτομα που συνδέονται με τη Χρυσή Αυγή, είτε επειδή φορούσαν διακριτικά της οργάνωσης, είτε επειδή τα πρόσωπά τους συνδέονται με δημόσιες εκδηλώσεις της οργάνωσης στην περιοχή.

Την ίδια στιγμή, περισσότερες από δύο ρατσιστικές επιθέσεις την ημέρα, συγκεκριμένα 800 περιστατικά, έχει καταγράψει από δημόσιες καταγγελίες και μόνο αποκλειστικά τον τελευταίο χρόνο, η Κίνηση Απελάστε τον Ρατσισμό. Ειδική μνεία πρέπει να γίνει σε περιστατικά, στα οποία ένστολοι κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, καταφεύγουν σε πρακτικές άσκησης βίας προς τους μετανάστες.

Ο χαρακτήρας των επιθέσεων έχει αλλάξει μορφή

Πριν έρθουν με όχημα την κρίση στην επιφάνεια τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η κοινωνία, η ρατσιστική βία ήταν ντυμένη κυρίως με τον μανδύα της λεκτικής βίας. Ωστόσο σταδιακά πήρε ανεξέλεγκτες και διογκούμενες διαστάσεις με κύρια χαρακτηριστικά της τους ξυλοδαρμούς και -σε ορισμένες περιπτώσεις- τις εν ψυχρώ δολοφονίες. Στις μέρες μας οι ρατσιστικές επιθέσεις από μεμονωμένα περιστατικά πέρασαν στη σφαίρα της καθημερινότητας και αποτελούν ένα είδος Λερναίας Ύδρας, που μετρά στο «κοντέρ» της περισσότερα «κεφάλια»- θύματα μέρα με τη μέρα.

Τα φαινόμενα ρατσιστικής βίας έχουν αλλάξει «προφίλ» και έχουν μετουσιωθεί σε έμπρακτες επιθέσεις με μαχαιρώματα και ξυλοδαρμούς. Μάλιστα, ολοένα και πληθαίνουν οι καταγγελίες των θυμάτων για οργανωμένες επιθέσεις από σύγχρονα τάγματα ασφαλείας. Βεβαίως, εξετάζοντας κανείς το φαινόμενο της ρατσιστικής βίας και κάνοντας έναν απολογισμό αυτού δεν πρέπει να παραβλέψει το γεγονός ότι σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως πρόσφατα η δολοφονία του μετανάστη στα Πετράλωνα ή η αντίστοιχη του Ιρακινού έξω από αυτοσχέδιο τζαμί κοντά στην πλατεία Ομονοίας τον περασμένο Αύγουστο, οι δράστες δεν αρκούνται απλώς στην παραδειγματική «τιμωρία» των θυμάτων μέσω ξυλοδαρμών, αλλά προχωρούν σε περισσότερο επιθετικές και βάναυσες τακτικές, οι οποίες μαρτυρούν ότι «διψούν» για αίμα, αφού έχουν πλήρη συνείδηση του γεγονότος ότι οι επιθέσεις τους μπορούν να προκαλέσουν ακόμη και τον θάνατο των θυμάτων τους.

«Μας βρίζουν και μας απειλούν»

Η «Αττική free press» συνομίλησε με τον Μασούντ Χ.Μ., ο οποίος διηγήθηκε πώς έχει βρεθεί πολλάκις πρωταγωνιστής φαινομένων ρατσιστικής αντιμετώπισης. «Μας βρίζουν και μας απειλούν καθημερινά σχεδόν, μας λένε “βρώμικους” και άλλα άσχημα πράγματα», δηλώνει ο Αιγύπτιος που βρίσκεται εδώ και 6 χρόνια στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τα λεγόμενά του, «τελευταία είναι ακόμη πιο δύσκολα τα πράγματα, γιατί έχουν γίνει περισσότεροι αυτοί που μας θεωρούν παρείσακτους».

Αντίστοιχη εμπειρία καταθέτει και ο Ραχίμ Π., ο οποίος είναι ιδιοκτήτης μίνι-μάρκετ και βρίσκεται πάνω από 10 χρόνια στην χώρα. «Έχω ακούσει να με φωνάζουν “αράπη” και “μαύρο”, να με βρίζουν και να με απειλούν δεν ξέρω και εγώ πόσες φορές. Όταν είχα ανοίξει για πρώτη φορά το μαγαζί, σε πολλούς Έλληνες έκανε εντύπωση ότι ένας ξένος κατάφερε να έχει τη δική του επιχείρηση, τους φαινόταν περίεργο και από τον τρόπο τους καταλάβαινα ότι δεν το έβλεπαν θετικά, δεν τους άρεσε», εξομολογείται. Ο ίδιος αν και ζει νόμιμα με την οικογένειά του στην Ελλάδα, υποστηρίζει ότι «νιώθει ότι βρίσκεται υπό το καθεστώς απειλής, ιδιαίτερα τώρα που η Χρυσή Αυγή βρίσκεται στη βουλή».

Η Διεθνής Αμνηστία κάνει λόγο για κλιμάκωση των επιθέσεων στην Ελλάδα

Με αφορμή την πρόσφατη εν ψυχρώ δολοφονία του μετανάστη στα Πετράλωνα, η οποία ήρθε να προστεθεί στο «μωσαϊκό» των ρατσιστικών κρουσμάτων στην Ελλάδα, ο διευθυντής του προγράμματος της Διεθνούς Αμνηστίας για την Ευρώπη και την Κεντρική Ασία, Marek Marczynski, σχολίασε ότι «η επίθεση αυτή δεν είναι μεμονωμένο περιστατικό, καθώς τον τελευταίο έναν χρόνο έχει διαπιστωθεί κλιμάκωση των επιθέσεων με ρατσιστικά κίνητρα».

Χαρακτηριστικά, ο ίδιος τόνισε ότι η Διεθνής Αμνηστία έχει λάβει μαρτυρίες και πληροφορίες για τέσσερα ακόμα περιστατικά, κατά τα οποία Αιγύπτιοι έχουν δεχθεί επιθέσεις και έχουν τραυματιστεί κατά τους τελευταίους δύο μήνες σε περιοχές, όπως ο Πειραιάς, το Κερατσίνι και το Μοσχάτο. Παράλληλα, τόνισε ιδιαιτέρως την ανάγκη να ληφθούν επείγοντα μέτρα, ούτως ώστε να δοθεί τέλος στο μεγάλο αριθμό των εκφοβιστικών ρατσιστικών επιθέσεων στη χώρα.

Η στάση ΕΛ.ΑΣ./υπ. Δημόσιας Τάξης στον απόηχο της δολοφονίας στα Πετράλωνα

Λίγες μέρες μετά τη δολοφονία του Σαχτζάτ Λουκμάν από δύο Έλληνες στα Πετράλωνα, ο αρχηγός της ΕΛ.ΑΣ., Νικόλαος Παπαγιαννόπουλος παρουσίασε την έναρξη των Υπηρεσιών Αντιμετώπισης Ρατσιστικής Βίας. Τις υπηρεσίες αυτές στελεχώνουν περίπου 200 αστυνομικοί -κυρίως από υπηρεσίας ασφαλείας. Παράλληλα, τέθηκε σε λειτουργία ο ειδικός πενταψήφιος τηλεφωνικός αριθμός κλήσης 11414, ο οποίος δέχεται καταγγελίες για περιστατικά ρατσιστικής βίας όλο το 24ωρο. Ο εν λόγω αριθμός θα δέχεται κλήσεις από όλα τα δίκτυα παρόχων σταθερής και κινητής τηλεφωνίας, ενώ θα διασφαλίζεται το ανώνυμο και το απόρρητο της επικοινωνίας. Ταυτόχρονα, σε ισχύ τέθηκε και ηλεκτρονική φόρμα καταγγελιών, η οποία φιλοξενείται στην επίσημη ιστοσελίδα της ΕΛ.ΑΣ.

Τα ειδικά αυτά γραφεία είχαν εξαγγελθεί ήδη από τον περασμένο Οκτώβριο δια στόματος του υπουργού Δημόσιας Τάξης. Ειδικότερα, το σχετικό προεδρικό διάταγμα προέβλεπε την ίδρυση δύο Τμημάτων Αντιμετώπισης Ρατσιστικής Βίας, ένα σε κάθε Υποδιεύθυνση Κρατικής Ασφάλειας των Διευθύνσεων Ασφάλειας Αττικής και Θεσσαλονίκης, καθώς και 68 Γραφεία Αντιμετώπισης Ρατσιστικής Βίας σε όλη την Ελλάδα.

Αξίζει πάντως να αναφερθεί ότι πρόκειται για ένα μέτρο, το οποίο αφορά ως επί το πλείστον τους νόμιμους μετανάστες στη χώρα, καθώς για τους παράνομους θα προβλέπεται απέλαση. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις δηλώσεις του αρχηγού της ΕΛ.ΑΣ., εάν κάποιος παράνομος μετανάστης καταγγείλει ότι έχει πέσει θύμα ρατσιστικής επίθεσης, τότε θα αντιμετωπίζεται όπως κάθε άλλος παράνομος μετανάστης και θα ακολουθείται η διαδικασία κράτησης και απέλασης του. Λαμβάνοντας όμως υπόψη τα στοιχεία του Δικτύου Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας, τα οποία αναφέρουν ότι ελάχιστα από τα θύματα τέτοιου είδους επιθέσεων προχώρησαν σε επίσημες καταγγελίες στις αρμόδιες αρχές, αν και η πλειοψηφία θα επιθυμούσε να κάνει κάτι τέτοιο, γίνεται κατανοητό ότι υπό το φόβο της απέλασης ελάχιστα από τα θύματα θα προχωρήσουν σε επίσημη καταγγελία.

Στον αντίποδα, αντιρατσιστικές οργανώσεις προτείνουν τα θύματα ρατσιστικής βίας να μεταχειρίζονται, όπως τα θύματα του trafficking, δηλαδή να ισχύει αναστολή της απόφασης κράτησης και απέλασης των καταγγελλόντων βάσει ειδικής εισαγγελικής πράξης, έως ότου να εκδοθεί αμετάκλητη απόφαση στην ποινική δίκη κατά του υπαιτίου.