Μύρισαν… εκλογές

Του Αριστείδη Αποστόλου ([email protected])

Αν και –θεωρητικά- απέχουμε μεγάλο χρονικό διάστημα από την επόμενη εκλογική αναμέτρηση, το πολιτικό κλίμα στη χώρα θυμίζει έντονα προεκλογική περίοδο. Δεν είναι μόνο το γεγονός πως -για πρώτη φορά έπειτα από μεγάλο χρονικό διάστημα- ανέβηκαν οι τόνοι και το πολιτικό «θερμόμετρο» μέσα στους κόλπους της συγκυβέρνησης, μεταξύ των εταιρών και με αφορμή το αντιρατσιστικό νομοσχέδιο. Ούτε πως οι κύριοι Βενιζέλος και Κουβέλης θέλησαν να διαφοροποιηθούν παντελώς

από την κυβερνητική στάση, καταθέτοντας δική τους πρόταση νόμου και δείχνοντας –επιτέλους- πως δεν μπορούν (και δεν πρέπει) να συμφωνούν σε όλα οι Δεξιοί με τους Σοσιαλιστές και τους Αριστερούς. Ούτε τα κυβερνητικά σχέδια για διεξαγωγή διπλής εκλογικής αναμέτρησης το 2014 (πακέτο ευρωεκλογές με δημοτικές) και για νέο τρόπο ανάδειξης δημάρχων και δημοτικών συμβούλων, με άξονα πάντα το πολιτικό κόστος. Αλλά ούτε ακόμη και τα νέα κόμματα και οι καινούργιοι πολιτικοί μηχανισμοί, που έχουν ξεφυτρώσει σαν τα μανιτάρια και ήδη βρίσκονται σε θέσεις μάχης.

Είναι ο… γενικότερος «αέρας» που πνέει στην Ελλάδα των μνημονίων, το τελευταίο διάστημα. Όπου οι πολίτες είναι εφησυχασμένοι. Όπου οι κυβερνητικές εξαγγελίες για σύντομη ανάκαμψη και κοινωνικές παροχές (όπως οι χιλιάδες θέσεις εργασίας το 2014) θυμίζουν προεκλογικές υποσχέσεις. Όπου το «παιχνίδι εντυπώσεων» μεταξύ των κομμάτων -με ανούσιες αντεγκλήσεις και αντιπαραθέσεις- έχει γίνει πιο έντονο από ποτέ. Όπου η κυβερνητική αισιοδοξία… περισσεύει και φτάνει στο σημείο να διαψεύδει ακόμα και τις εκτιμήσεις διεθνών οργανισμών, όπως ο ΟΟΣΑ. Σαν να έχουν περάσει τα δύσκολα για τη χώρα. Σαν να είναι «γόνιμη πολιτική» οι στείρες και ανούσιες αντεγκλήσεις των πολιτικών. Σαν το μόνο που θα πρέπει να απασχολεί την κοινή γνώμη, πλέον, είναι το ποιος θα κυβερνήσει αυτόν τον τόπο.

Και ίσως και να έχουν «δίκιο»: από τη στιγμή που παίρνει η τρόικα τις σημαντικές πολιτικές αποφάσεις, το μόνο που μένει στους ντόπιους αξιωματούχους είναι οι «κοκορομαχίες», με φόντο την επόμενη εκλογική αναμέτρηση. Όλα αυτά, τη στιγμή που -σύμφωνα με τις δηλώσεις των ίδιων των πολιτικών- ο πρωθυπουργός θα προχωρήσει σε ανασχηματισμό της κυβέρνησης εντός του καλοκαιριού, αλλάζοντας τις ισορροπίες των κομμάτων που στηρίζουν την εξουσία και συνεπώς, την επιρροή τους απέναντι στους ψηφοφόρους, με ορίζοντα τις διπλές εκλογές του 2014.

Διαφωνία και ανασχηματισμός: οι «απαντήσεις» στις δημοσκοπήσεις

Σε καθοδική πορεία βρίσκονται τα δύο κόμματα της συγκυβέρνησης, όπως αποτυπώνεται στις δημοσκοπήσεις που βλέπουν το φως της δημοσιότητας. Το ΠΑΣΟΚ είναι μονίμως κάτω του 6% (πρόσφατη δημοσκόπηση το έριξε στο 4,7%) ενώ η ΔΗΜΑΡ αγωνίζεται να σταθεί πάνω από το 4%, χωρίς πάντα να το καταφέρνει.

Με ορατό, λοιπόν, τον κίνδυνο να πέσουν σε πολιτική ανυπαρξία, ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ αποφάσισαν να διαφωνήσουν σε ένα θέμα που αγγίζει ιδιαίτερα την κοινή γνώμη, έπειτα από τον πολλαπλασιασμό των κρουσμάτων ρατσιστικής βίας που συνδυάστηκαν με την ενδυνάμωση της Χρυσής Αυγής. Με τη στάση τους αυτή, τα δύο κόμματα της συγκυβέρνησης έχουν πολλαπλά οφέλη. Καταρχάς, διαφοροποιούνται από τη Ν.Δ., αποδεικνύοντας εμπράκτως αυτό που θέλησαν να περάσουν από την πρώτη στιγμή που συνεργάστηκαν μαζί της: πως έχουν διαφορετική πολιτική γραμμή και πως δεν θα διστάσουν να έρθουν σε αντιπαράθεση όταν χρειαστεί. Παράλληλα, ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ κερδίζουν την κοινή γνώμη, καθώς επιμένουν σε ένα ουσιαστικό ζήτημα που ευαισθητοποιηθεί όλους τους Έλληνες πολίτες. Τελευταίο, αλλά μάλλον το πλέον σημαντικό: προσδοκούν κομματικά οφέλη από την ψήφο των μεταναστών στις επόμενες εκλογές.

Ταυτόχρονα, οι τρεις εταίροι προετοιμάζονται για τον επικείμενο ανασχηματισμό. Ήδη οι πιέσεις από ΠΑΣΟΚ -δια στόματος του προέδρου του Ευάγγελου Βενιζέλου- για αλλαγές προσώπων στην κυβέρνηση είναι έντονες εδώ και πολύ καιρό, με τον πρωθυπουργό να αναβάλλει συνεχώς μία τέτοια ενέργεια. Ωστόσο, δεν φαίνεται τελικά πως θα την αποφύγει, καθώς και ο πρόεδρος της ΔΗΜΑΡ, Φώτης Κουβέλης, με δηλώσεις του έχει τοποθετήσει τον ανασχηματισμό της τρικομματικής κυβέρνησης εντός του καλοκαιριού.

Το ερώτημα που προκύπτει είναι πώς θα διαμορφωθεί η νέα κυβέρνηση, καθώς ο κ. Κουβέλης επιθυμεί πιο λιτό σχήμα, ενώ ο κ. Βενιζέλος φαίνεται πως θέλει μεγαλύτερη συμμετοχή στελεχών του. Σε κάθε περίπτωση, το νέο σχήμα αναμένεται να είναι καθοριστικό, καθώς είναι αυτό που θα οδηγήσει την τρικομματική κυβέρνηση στις εκλογές του 2014. Επομένως, οι εταίροι θα προσπαθήσουν να βάλουν τα πρωτοκλασάτα τους στελέχη στην κυβέρνηση, στα ονομαζόμενα «καλά» υπουργεία, προκειμένου να κερδίσουν τους ψηφοφόρους. Βεβαίως, τον τελευταίο λόγο έχει ο πρωθυπουργός, ο οποίος θα προσπαθήσει να κρατήσει τις απαραίτητες (εσωκομματικές και… εσωκυβερνητικές) «ισορροπίες».

Η σιωπηλή προετοιμασία για εκλογές

Στο εσωτερικό των κομμάτων υπάρχουν ήδη διεργασίες για τις εκλογές του 2014. Κυρίαρχη σε αυτό το παιχνίδι είναι η Νέα Δημοκρατία, η οποία φαίνεται πως καταλήγει σε παράλληλη διεξαγωγή εκλογών (δημοτικές και ευρωεκλογές), αλλά και σε διαφοροποίηση του τρόπου ανάδειξης των δημάρχων, με άξονα το πολιτικό κόστος και τη δυναμική των κομμάτων. Με δεδομένο πως στις ευρωεκλογές οι πολίτες θα εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους για την κατάσταση στη χώρα, η κυβέρνηση προσανατολίζεται στο να στήσει διπλές κάλπες, ώστε να εξισορροπήσει τις αρνητικές εντυπώσεις που θα υπάρξουν. Εάν επαληθευτούν τα κυβερνητικά σενάρια, η ταυτόχρονη διεξαγωγή και των δημοτικών-περιφερειακών εκλογών θα δώσει στήριξη στην κυβέρνηση, αμβλύνοντας τις όποιες αντιδράσεις.

Παράλληλα, ο διαφορετικός τρόπος ανάδειξης εκπροσώπων στις δημοτικές εκλογές που δρομολογεί η κυβέρνηση (με δύο ξεχωριστές λίστες για υποψήφιους δημάρχους και δημοτικούς συμβούλους), θα οδηγήσει σε συμπράξεις κομμάτων για κοινούς υποψηφίους. Το γεγονός αυτό αναμένεται να δώσει συγκριτικό πλεονέκτημα στους υποψηφίους που θα στηρίξουν από κοινού οι ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ, έναντι αυτών του ΣΥΡΙΖΑ ή της Χρυσής Αυγής (που λογικά, θα ενσωματώσουν μεγάλη μερίδα των δυσαρεστημένων ψηφοφόρων). Σε αυτό το πλαίσιο, υπάρχουν φωνές στη ΝΔ που σημειώνουν πως μπορούν να υποστηριχθούν πρόσωπα, που ανήκουν ακόμα και στην Κεντροαριστερά (και προέρχονται από ΠΑΣΟΚ ή ΔΗΜΑΡ), προκειμένου το πολιτικό κόστος για την κυβέρνηση να είναι όσο το δυνατόν μικρότερο.