Ταξίδι στα (ιδεολογικά) απόκρυφα του σινεμά, με ξεναγό τον Ζίζεκ

Tweet Κατηγορία: Τέχνη

  “Οδηγός ιδεολογίας για διεστραμμένους” (The Pervert's Guide to Ideology) - Σκηνοθεσία: Σόφι Φάινς - Με τον Σλάβοϊ Ζίζεκ   Λακανικός, μαρξιστής, ροκ φιλόσοφος της εποχής μας, αλλά και φανατικός σινεφίλ, που καταναλώνει ταινίες κάθε είδους, από τα θεωρούμενα “σκουπίδια” μέχρι τα κλασικά αριστουργήματα, ο Σλάβοϊ Ζίζεκ είχε δηλώσει κάποτε “δεν ανησυχώ μήπως με αγνοούν, αλλά μήπως κάποτε με αποδεχτούν». Στη δεύτερη συνεργασία του

με την σκηνοθέτιδα Σόφι Φάινς, αδελφή του Ρέιφ Φάινς, μετά το «Οδηγός του κινηματογράφου για διεστραμμένους» (2006), ο Σλοβένος φιλόσοφος επιστρέφει με μια νέα ταινία, μία ακόμη σειρά “παραδειγμάτων” από τον παγκόσμιο κινηματογράφο, με αποσπάσματα (μεταξύ άλλων), από τα “Σαγόνια του καρχαρία”, το «Full Metal Jacket», τον “Θρίαμβο της θέλησης”, τον «Ταξιτζή», τον “Τιτανικό”, το «Ζούν ανάμεσά μας» αλλά και τη «Μελωδία της ευτυχίας», επιχειρώντας να αποσαφηνίσει την έννοια της ιδεολογίας, «αυτής της συλλογικής φαντασίωσης που σχηματίζει την εικόνα που έχουμε για τον κόσμο, τις θεωρίες και τα πιστεύω μας». Ο Ζίζεκ περνάει με τη χαρακτηριστική του άνεση σε σχόλια και “παραδείγματα” που αφορούν τη σύγχρονη δημοκρατία, την καταναλωτική κουλτούρα, τον ναρκισσισμό ή την ύπαρξη του Θεού... Έχει ενδιαφέρον ότι παραθέτοντας αποσπάσματα από σοβιετικές ταινίες της σταλινικής περιόδου, ο Ζίζεκ δηλώνει ότι ο μόνος αποτελεσματικός τρόπος υπονόμευσης του σταλινισμού είναι η υπονόμευση της έννοιας του “λαού”, καθώς εν ονόματί του διαπράττονται τα κάθε λογής ιδεολογικά εγκλήματα.   Θυμίζουμε ότι ο Ζίζεκ έγινε ευρύτερα γνωστός στο διεθνές αναγνωστικό κοινό το 1989, όταν εξέδωσε το πρώτο αγγλόφωνο βιβλίο του «Το υψηλό αντκείμενο της ιδεολογίας». Έχοντας σπουδάσει Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο της Λουμπλιάνας και Ψυχανάλυση στο Παρίσι, δίπλα στον Ζαν Αλάν Μιλέρ, γαμπρό και κατά κάποιο τρόπο διάδοχο του Ζακ Λακάν, ο Ζίζεκ έχει να παρουσιάσει σαν ένα σύγχρονο φιλοσοφικό μπεστ σέλερ την ανάλυσή του στο βιβλίο του «Καλωσορίσατε στην έρημο του Πραγματικού», όπου ανατέμνει τη μιντιακή πραγματικότητα των σύγχρονων πολέμων, αλλά και τη βιογενετική, την ανθρωπολογία του Matrix, για να καταλήξει στο ότι η εποχή μας βουλιάζει στην εικονικότητα, από την οποία μπορούμε να ξεφύγουμε μονάχα στρεφόμενοι στην ψυχανάλυση και τον αναλυτικό λόγο.   Από τον Ζίζεκ, που μονοπωλεί φυσικά τον λόγο στην ταινία, “εισβάλλοντας” στο σκηνικό των ταινιών που ανθολογεί, ώστε να σχολιάσει “εντός κάδρου” το φιλμικό γεγονός (και να “ταυτιστεί”, υποθέτουμε, με τους ήρωες που στοιχειώνουν τη δικιά του “ιδεολογία”), μαθαίνουμε ότι ο Φιντέλ Κάστρο ήταν -και μάλλον είναι ακόμα- μέγας θαυμαστής της ταινίας τρόμου του Σπίλμπεργκ “Τα σαγόνια του καρχαρία” και θεωρούσε πως είναι μια έκφραση του “αριστερού Χόλιγουντ”, καθώς ο τεράστιος καρχαρίας συμβολίζει “το Κεφάλαιο, που απειλεί να κατασπαράξει τον μέσο Αμερικανό”...   Ο Ζίζεκ έχει γράψει πάνω από πενήντα βιβλία, έχει διδάξει σε πανεπιστήμια στο Παρίσι και το Λονδίνο, στο Κολούμπια