Το ιδεολόγημα της αξιοκρατίας και η αναπαραγωγή των ελίτ

Tweet Κατηγορία: ΆρθραΑρθρογράφος: Αλίκη Βεγίρη

  Όλο και πιο ταξική η ανώτερη και ανώτατη εκπαίδευση.   Την περασμένη Δευτέρα (12/3) εμφανίστηκε στους Times της Ν. Υόρκης ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο υπό τον τίτλο «Η αναπαραγωγή των προνομίων», το οποίο αποδεικνύει με εντυπωσιακά στοιχεία αυτό που όλοι υποπτευόμασταν, πώς δηλαδή η ανώτερη εκπαίδευση στις ΗΠΑ περιορίζεται ολοένα και περισσότερο στα πλέον προνομιούχα κοινωνικά στρώματα,

τα οποία και αναπαράγει.
«Αντί να ωθεί, όπως το ελατήριο, την κοινωνική κινητικότητα, όπως συνέβαινε τις πρώτες δεκαετίες μετά τον Β' παγκόσμιο πόλεμο, η πανεπιστημιακή μόρφωση σήμερα ενισχύει την ταξική διαστρωμάτωση, με τη συντριπτική πλειοψηφία των αμερικανών 25 έως 29 ετών που κατέχουν πανεπιστημιακό δίπλωμα να προέρχονται από οικογένειες με εισόδημα πάνω από το διάμεσο».
Συγκεκριμένα, το 74% των Αμερικανών που φοιτούν στα λεγόμενα «ανταγωνιστικά» πανεπιστήμια, όπως το Harvard, Emory, Stanford κ.λπ., προέρχονται από οικογένειες που κατατάσσονται στο ανώτατο εισοδηματικό κλιμάκιο, ενώ μόνο το 3% εξ αυτών προέρχεται από οικογένειες που βρίσκονται στα χαμηλότερα επίπεδα της εισοδηματικής κλίμακας.
Και τούτο, διότι οι μαθητές των χαμηλότερων εισοδημάτων για να αντεπεξέλθουν στα δίδακτρα και τα έξοδα διαβίωσης, βασίζονται αποκλειστικά στις κρατικές υποτροφίες, τα λεγόμενα Pell grants, τα οποία όμως κατά τις τελευταίες τρεις δεκαετίες μειώνονται συστηματικά, παρά το γεγονός ότι τα δίδακτρα αυξάνονται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς. Για παράδειγμα, ενώ οι υποτροφίες την περίοδο 1979-80 κάλυπταν το 99% των εξόδων σε κολλέγιο διετούς φοίτησης, σήμερα δεν καλύπτουν παρά το 62%, ενώ για φοίτηση στα ιδιωτικά πανεπιστήμια, όπου κατά κανόνα σπουδάζει η ελίτ, καλύπτουν μόνο το 15%. Βλέπουμε λοιπόν εδώ, το αποτύπωμα μιας συνειδητής πολιτικής η οποία χωρίς να κρατά καν τα προσχήματα, στοχεύει στον αποκλεισμό των φτωχότερων στρωμάτων από την τριτοβάθμια εκπαίδευση και τη συνεπακόλουθη κοινωνική άνοδο. Και έτσι εξηγείται το φαινόμενο, απόφοιτοι Λυκείου με την ίδια βαθμολογία στα τεστ εισαγωγής να έχουν σχεδόν τη μισή πιθανότητα (44%) να συνεχίσουν και να τελειώσουν το πανεπιστήμιο αν ανήκουν στα χαμηλότερα εισοδήματα, σε σχέση με αυτούς που ανήκουν στα υψηλότερα (80%).
Αφήνουμε δε απ’ έξω το αυτονόητο, ότι η επίδοση στα τεστ αυτά βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση με το κοινωνικο-οικονομικό περιβάλλον του μαθητή, με τις μεγαλύτερες επιδόσεις να παρατηρούνται σε μαθητές από οικογένειες με ετήσιο εισόδημα μεγαλύτερο των 200.000 δολαρίων. Αν και αυτά τα δυο συσχετίζονταν ανέκαθεν, εν τούτοις το χάσμα κατά τα τελευταία 40 χρόνια διευρύνθηκε σημαντικά. Για παράδειγμα, ανάμεσα στο 1970-2009 το ποσοστό των αποφοίτων πανεπιστημίου από χαμηλά εισοδήματα μεταβλήθηκε ελάχιστα. Συγκεκριμένα από το 6,2% μόλις και μετά βίας πήγε στο 8,3%. Δεν συνέβη όμως το ίδιο και στα υψηλότερα… πατώματα. Εκεί, στο ίδιο χρονικό διάστημα το ποσοστό σχεδόν διπλασιάστηκε, πηγαίνοντας από το 40,2% στο 82,4%.

Το ενδιαφέρον,