Βουλή: Πρόταση νόμου από ΣΥΡΙΖΑ για τα ρατσιστικά εγκλημάτα

Δέκα άρθρα περιλαμβάνει η πρόταση νόμου για την «καταπολέμηση των εγκλημάτων με ρατσιστικά κριτήρια», που κατατέθηκε απόψε στη Βουλή από τον επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξη Τσίπρα. Όπως αναφέρεται στην εισηγητική έκθεση, «με τις ρυθμίσεις της παρούσας πρότασης νόμου δημιουργείται ένα ολοκληρωμένο και αποτελεσματικό πλαίσιο ποινικής αντιμετώπισης των εγκλημάτων με ρατσιστικά χαρακτηριστικά και, ταυτόχρονα, προστασίας των θυμάτων και των μαρτύρων. Σκοπός είναι η σαφής οριοθέτηση της αξιόποινης πράξης και η διασφάλιση των εγγυήσεων ώστε να επιτυγχάνεται η δίωξη των εγκλημάτων με ρατσιστικά χαρακτηριστικά».

Με την πρόταση νόμου προβλέπεται μεταξύ άλλων:

- Άσκηση ποινικής δίωξης για τα εγκλήματα με ρατσιστικά χαρακτηριστικά θα ασκείται αυτεπαγγέλτως, ενώ η καταδίκη θα συνεπάγεται και αποστέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων.

- Θεσπίζεται ως παρεπόμενη ποινή, η στέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων ακόμη και για πλημμελήματα στις περιπτώσεις καταδίκης δημοσίων λειτουργών και υπαλλήλων.

- Ορίζεται η ευθύνη και προβλέπονται κυρώσεις κατά νομικών προσώπων και ενώσεων προσώπων.

- Προβλέπεται πλαίσιο προστασίας θυμάτων και μαρτύρων και ειδικότερα, προστασία από απέλαση και κράτηση θυμάτων και μαρτύρων που στερούνται νομιμοποιητικών εγγράφων, από τη στιγμή της καταγγελίας μέχρι την αμετάκλητη δικαστική κρίση ή τη θέση στο αρχείο.

Ως προς την ανάγκη κατάθεσης της πρότασης νόμου στη Βουλή, στην αιτιολογική έκθεση γίνεται αναφορά στην «κατακόρυφη αύξηση των ρατσιστικών εγκλημάτων στη σημερινή συγκυρία που προσλαμβάνει ανεξέλεγκτες διαστάσεις, αφαιρεί και απειλεί ζωές, και υποσκάπτει ευθέως τη δημοκρατία και τα θεμέλια της δημοκρατικής λειτουργίας», στην πρόσφατη έκθεση του Επιτρόπου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου του Συμβουλίου της Ευρώπης, στις εκθέσεις διεθνών οργανισμών και Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων αλλά και στις ταξιδιωτικές οδηγίες ξένων πρεσβειών που πιστοποιούν ότι η αντιμετώπιση του ρατσισμού από την ελληνική έννομη τάξη υπήρξε μέχρι σήμερα απολύτως δυσανάλογη των πραγματικών διαστάσεων του φαινομένου.

«Η πλημμελής ανταπόκριση των Αρχών καταδεικνύει ότι η ενίσχυση του ρατσισμού δεν σχετίζεται μονοσήμαντα με την οικονομική κρίση και τη δημοσιονομική κατάσταση της χώρας» αναφέρει ο ΣΥΡΙΖΑ και προσθέτει ότι το νομοθετικό πλαίσιο αντιμετώπισης του ρατσισμού περιορίστηκε στο Ν. 927/1979, νόμο που ψηφίστηκε σε μια πολύ διαφορετική ιστορική, κοινωνική και πολιτική συγκυρία, αυτή των πρώτων χρόνων της Μεταπολίτευσης και που προέβλεψε την ποινική απαξία της έκφρασης ρατσιστικών ιδεών, όχι όμως και της τέλεσης πράξεων με ρατσιστικά χαρακτηριστικά.

Τις διαφορές της πρότασης νόμου για την αντιμετώπιση του ρατσισμού, του ΣΥΡΙΖΑ από τις προτάσεις της ΝΔ, του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜΑΡ σημειώνει το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης σε ανεπίσημο ενημερωτικό έγγραφό του, ενώ παρουσιάζει και τα βασικά σημεία της δικής του πρότασης.

Σύμφωνα με το κείμενο αυτό, η πρόταση νόμου του ΣΥΡΙΖΑ «εστιάζει στην καταδίκη αξιόποινων πράξεων με ρατσιστικά χαρακτηριστικά, χωρίς να διακινδυνεύει τον περιορισμό της ελευθερίας της έκφρασης. Επιπλέον, προβλέπει ένα αποτελεσματικό πλαίσιο προστασίας θυμάτων και μαρτύρων, που αποτελεί εγγύηση και προϋπόθεση για την αποτελεσματική δίωξη εγκλημάτων με ρατσιστικά χαρακτηριστικά.

Πιο συγκεκριμένα, με την πρόταση νόμου του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ:
* Ορίζεται το έγκλημα με ρατσιστικά χαρακτηριστικά.
* Εισάγεται αυτοτελής επιβαρυντική περίσταση για την τέλεση των εγκλημάτων με ρατσιστικά χαρακτηριστικά.
* Προβλέπεται ότι η άσκηση ποινικής δίωξης για τα εγκλήματα με ρατσιστικά χαρακτηριστικά θα ασκείται αυτεπαγγέλτως, ενώ η καταδίκη για κακουργηματικού χαρακτήρα πράξεις θα συνεπάγεται και αποστέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων.
* Θεσπίζεται ως παρεπόμενη ποινή, η στέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων ακόμη και για πλημμελήματα στις περιπτώσεις καταδίκης δημοσίων λειτουργών και υπαλλήλων.
* Ορίζεται η ευθύνη και προβλέπονται κυρώσεις κατά νομικών προσώπων και ενώσεων προσώπων.
* Προβλέπεται πλαίσιο προστασίας θυμάτων, και ειδικότερα, προστασία από απέλαση και κράτηση θυμάτων και μαρτύρων που στερούνται νομιμοποιητικών εγγράφων.
* Προβλέπεται η δωρεάν παροχή νομικής βοήθειας και κατοχυρώνεται δικαίωμα παράστασης πολιτικής αγωγής σε νομικά πρόσωπα που δραστηριοποιούνται στο πεδίο της υπεράσπισης των δικαιωμάτων του ανθρώπου.
* Συστήνεται Εθνική Επιτροπή Σχεδιασμού και Συντονισμού για την Καταπολέμηση του Ρατσισμού, που υπάγεται στον υπουργό Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, που μεταξύ άλλων, εκπονεί προγράμματα επιμόρφωσης και εξειδίκευσης των εισαγγελικών, δικαστικών και αστυνομικών αρχών, καθώς και προγράμματα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης πολιτών.
* Στο πλαίσιο της Επιτροπής, συστήνεται εθνικό δίκτυο καταγραφής και καταγγελίας εγκλημάτων ρατσιστικής βίας, στο οποίο συμμετέχουν όλες οι εμπλεκόμενες αρχές και δημόσιοι φορείς.
* Προβλέπονται ειδικές διαδικασίες εποπτείας και λογοδοσίας των δημοσίων υπηρεσιών.

Διαφορές της πρότασης νόμου του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ από την πρόταση νόμου της ΝΔ:
Η πρόταση της ΝΔ, σύμφωνα με τον ΣΥΡΙΖΑ, υπαναχωρεί και από την ήδη ισχύουσα, και αποδεδειγμένα αναποτελεσματική, νομοθεσία. Πρόκειται για εντελώς προσχηματική πρόταση. Εξαιρεί από το πεδίο εφαρμογής της, δημόσιους λειτουργούς και υπαλλήλους. Αναφέρεται μόνο σε βία κατά προσώπου και όχι κατά ομάδας προσώπων. Δεν προβλέπει κανένα πλαίσιο προστασίας για τα θύματα.

Διαφορές της πρότασης νόμου του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ από την πρόταση νόμου ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ:
Όπως αναφέρει ο ΣΥΡΙΖΑ, το νομοσχέδιο Ρουπακιώτη (νυν πρόταση νόμου ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ), την προοπτική υπερψήφισης του οποίου από την παρούσα Βουλή ενταφίασε η ΝΔ, κινείται στο πνεύμα του ν. 927/1979. Ο νόμος αυτός κατέστη ανενεργός λόγω του ασαφούς πεδίου εφαρμογής του. Εν προκειμένω, η πρόταση νόμου ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ δεν εστιάζει στο δράστη των πράξεων με ρατσιστικά χαρακτηριστικά, αλλά στον υποκινητή τους. Πιο συγκεκριμένα:
Η πρόταση νόμου ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ φαίνεται να ιεραρχεί την καταδίκη του ρατσιστικού λόγου (δημόσια υποκίνηση βίας ή μίσους, δημόσιος εγκωμιασμός και άρνηση εγκλημάτων) υψηλότερα σε σχέση με τη ρατσιστική πράξη. Έτσι, α) η πρόταση προσκρούει στις συνταγματικά κατοχυρωμένες ελευθερίες έκφρασης και λόγου, β) ηρωοποιεί ως διωκόμενους τους κήρυκες του ρατσισμού και κυρίως γ) αποτυγχάνει να αντιμετωπίσει το μείζον ζήτημα σήμερα, δηλαδή την εξάπλωση της οργανωμένης ρατσιστικής βίας. Αδύναμο και αναποτελεσματικό, τέλος, είναι και το πλαίσιο προστασίας θυμάτων και μαρτύρων που προβλέπει.