Η γλώσσα των νέων: Φθορά ή στοιχείο ταυτότητας;

Θυμάστε τον πατέρα στη διαφήμιση που ακούει έντρομος την κόρη του να του μιλάει σε μια γλώσσα ακατάληπτη, στο τέλος να της λέει αμήχανα: «Στη μάνα σου τό ‘πες;»; Το ύφος του ταλαίπωρου γονιού θα πρέπει να εμφανίζεται συχνά στις διμερείς επαφές των γενεών. Έτσι, όμως, μέσα από την αμηχανία των μεγαλύτερων για τις γλωσσικές μηχανορραφίες των μικρότερων, οι νέοι διαμορφώνουν τη δική τους ταυτότητα. Δεν είναι λίγες οι φωνές επαγρύπνησης, έντονου προβληματισμού και διαμαρτυρίας, που κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για το μέλλον της ελληνικής γλώσσας και τα μάτια όλων στρέφονται στο «μέλλον» της χώρας,

Το νεανικό λεξιλόγιο περιλαμβάνει εκφράσεις που δεν έχουν αντίστοιχο στην κοινή γλώσσα. Σε γενικές γραμμές βρίσκουμε άφθονες λέξεις και εκφράσεις που έχουν να κάνουν με τα αντικείμενα ενδιαφέροντος της νεανικής κουλτούρας και με βιωματικές – κοινωνικές εμπειρίες σημαντικές για τους νέους: μόδα, διασκέδαση, μουσική, σεξουαλικότητα, αλκοόλ, σχολείο, κ.λ.π.                Ένα σημαντικό μέρος του λεξιλογίου των νέων αφορά χαρακτηρισμούς προσώπων και κοινωνικές τυποποιήσεις, σε σχέση με την εμφάνιση, την ευφυΐα, το χαρακτήρα, τη συμπεριφορά, τα ενδιαφέροντα και τα ρεύματα της νεανικής κουλτούρας (λαπάς= μαλθακός, ψάρι= εύπιστος, φόλα= άσχημη).

Ένα άλλο τμήμα του λεξιλογίου αναφέρεται σε ψυχολογικές καταστάσεις, επιθυμίες, προτιμήσεις, απέχθειες, τη λεγόμενη ‘εγωκεντρική αναφορά’ (νταουνιάζομαι= καταθλίβομαι, τρώω πακέτο= αποτυγχάνω), ενώ πολυάριθμες είναι οι επιτατικές εκφράσεις (με τα όλα, με τρέλα, και γαμώ), καθώς και οι αξιολογικές, που δηλώνουν μια ιδιαίτερη στάση (οικειότητα, αξιολόγηση, ειρωνεία) απέναντι σε ένα γνωστό αντικείμενο αναφοράς (τζάμι, αστέρι, ψώνιο, αφασία).                                                                                             Η νεανική επικοινωνία χρησιμοποιεί πολυάριθμες στερεότυπες εκφράσεις για την οργάνωση του διαλόγου, όπως χαιρετισμούς (έλα ρε, τσα γεια), προσφωνήσεις (ρε μεγάλε), φιλικές υβριστικές προσφωνήσεις (ρε μαλάκα), εκφράσεις συμφωνίας (μέσα είσαι!), άρνησης (ούτε με σφαίρες!), επιδοκιμασίας (φοβερό!, έγραψε!), έναρξης μιας αφήγησης (άκου φάση!).

Το βασικό χαρακτηριστικό της γλώσσας των νέων είναι ότι εκφράζει και εκφράζεται μέσα στην «παρέα», το δίκτυο των συνομηλίκων. Κατά συνέπειαν, δεν υπάρχει μια ενιαία γλώσσα• κάθε παρέα έχει δικό της κώδικα επικοινωνίας, που μπορεί να τον «αρπάξει» μια άλλη παρέα και μετά μια άλλη, μέχρι που κάποιες εκφράσεις να υιοθετηθούν από μεγάλο μέρος της νεολαίας, ειδικά με την εξέλιξη της τεχνολογίας της επικοινωνίας.

Η ίδια η γλώσσα δεν αποτελεί πανάκεια ούτε κάτι στατικό. Ας θυμηθούμε ότι οι αρχαίοι Έλληνες έγραφαν με ατονικό σύστημα, χωρίς κενά μεταξύ των λέξεων, βουστροφηδόν και κεφαλαιογράμματα. Άρα η πρώτη αλλοίωση επήλθε με τους τόνους και τα πνεύματα ή τα μικρά γράμματα. Και πάλι αστειότητες, επειδή όλα ήταν κοινωνικές και πολιτικές ή πολιτιστικές α