Κατάθλιψη στην εφηβεία: Τι είναι φυσιολογικό και τι όχι σε αυτή την ηλικία; Οι αιτίες, τα σημάδια και οι συμπεριφορές που κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου

Η κατάθλιψη στην εφηβεία είναι ένα σοβαρό πρόβλημα ψυχικής υγείας που προκαλεί ένα επίμονο αίσθημα θλίψης και απώλειας ενδιαφέροντος για δραστηριότητες. Επηρεάζει τον έφηβο ή την έφηβη στο πώς σκέφτεται, αισθάνεται και συμπεριφέρεται και μπορεί να προκαλέσει συναισθηματικά, λειτουργικά και σωματικά ζητήματα. Αν και η κατάθλιψη μπορεί να εμφανιστεί ανά πάσα στιγμή στη ζωή μας, τα συμπτώματα της μπορεί να διαφέρουν μεταξύ εφήβων και ενηλίκων.

Ζητήματα όπως η επίδραση από τους

συνομηλίκους, οι ακαδημαϊκές προσδοκίες και οι αλλαγές στο σώμα κατά την ανάπτυξη, μπορούν να φέρουν πολλά σκαμπανεβάσματα στους εφήβους. Αλλά για μερικούς εφήβους, η πεσμένη διάθεση μπορεί να είναι κάτι παραπάνω από προσωρινά συναισθήματα. Ίσως είναι είναι ένα σύμπτωμα κατάθλιψης.

Η κατάθλιψη στην εφηβεία δεν είναι αδυναμία ή κάτι που μπορεί να ξεπεραστεί μόνο με τη θέληση του ατόμου. Μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες και απαιτεί μακροχρόνια θεραπεία. Για τους περισσότερους εφήβους, τα συμπτώματα της κατάθλιψης ανακουφίζονται και κατ΄επέκταση θεραπεύονται με ψυχοθεραπεία και φαρμακευτική αγωγή, αν κριθεί απαραίτητη.

Συμπτώματα της κατάθλιψης στην εφηβεία

Τα συμπτώματα όσον αφορά την κατάθλιψη στην εφηβεία περιλαμβάνουν μια αλλαγή από την προηγούμενη κατάσταση, στάση και συμπεριφορά του εφήβου, η οποία μπορεί να προκαλέσει σημαντική δυσφορία και δυσλειτουργία στο σπίτι, στο σχολικό περιβάλλον, στην κοινωνική ή και σε άλλους τομείς της ζωής του. Τα συμπτώματα, επίσης, μπορεί να ποικίλουν σε μορφή και σε ένταση.

Συναισθηματικές αλλαγές

Είναι, λοιπόν, σημαντικό να είμαστε προσεκτικοί με τις συναισθηματικές αλλαγές των εφήβων μας, όπως:

Αισθήματα θλίψης, που μπορεί να περιλαμβάνουν ξεσπάσματα κλάματος, χωρίς προφανή λόγοΑπογοήτευση ή συναισθήματα θυμού, ακόμη και για ασήμαντα πράγματαΑίσθημα κενού ή απελπισίαςΕυερεθιστότηταΑπώλεια ενδιαφέροντος ή ευχαρίστησης σε δραστηριότητες που μέχρι πρότινος είχανΑπόσυρση ή συγκρουσιακότητα εντός του οικογενειακού και φιλικού περιβάλλοντοςΧαμηλή αυτοεκτίμησηΕνοχικά συναισθήματαΑπαξίωση του εαυτούΕμμονική ενασχόληση με αποτυχίες του παρελθόντος ή υπερβολική αυτοκριτικήΥπερευαισθησία στην απόρριψη ή στην αποτυχία και ανάγκη για συνεχή επιβεβαίωσηΠτώση συγκέντρωσης, προσοχής, μνήμης και δυσκολία λήψης αποφάσεωνΣυνεχής αίσθηση ότι η ζωή και το μέλλον είναι δυσοίωνα και μάταιαΣυχνές σκέψεις θανάτου, αυτοκαταστροφικότητας ή αυτοκτονίας

Συμπεριφορικές αλλαγές

Χρειάζεται να δώσουμε προσοχή σε αλλαγές της συμπεριφοράς των εφήβων, όπως:

Έντονη κόπωση και απώλεια ενέργειαςΑϋπνία ή υπερβολικές ώρες ύπνουΑλλαγές στην όρεξη: μειωμένη όρεξη και απώλεια βάρους ή αυξημένη όρεξη και βάροςΧρήση ναρκωτικών ουσιών ή κατάχρηση αλκοόλΤαραχή, ανησυχία και αεικινησία: π.χ. περπάτημα “πάνω-κάτω”, συνεχής κίνηση των δακτύλων ή των χεριών, αδυναμία να μείνει ακίνητος/ηΑργή σκέψη, ομιλία ή κίνηση του σώματοςΣυχνά παράπονα για ανεξήγητους πόνους στο σώμα και πονοκεφάλους, που μπορεί να περιλαμβάνουν συχνές ιατρικές επισκέψειςΚοινωνική απομόνωσηΚακή σχολική επίδοση ή συχνές απουσίες από το σχολείο, συγκριτικά με το παρελθόνΛιγότερη προσοχή στην προσωπική υγιεινή ή εμφάνισηΕκρήξεις θυμού, ταραχοποιητικές ή επικίνδυνες συμπεριφορές ή άλλες εκδραματίσειςΑυτοτραυματισμός: π.χ. κόψιμο ή κάψιμο του δέρματος, υπερβολικά piercing ή τατουάζΣχεδιασμός αυτοκτονικού πλάνου ή απόπειρα αυτοκτονίας

Πώς εναλλάσσονται τα συναισθήματα ενός παιδιού στην εφηβεία; Πώς να διαχειριστεί ο γονιός αυτή την εναλλαγή στη διάθεση;

Τι είναι φυσιολογικό και τι όχι

Είναι αλήθεια πως είναι δύσκολο να εντοπίσει κανείς τις διαφορές μεταξύ των αναμενόμενων συναισθηματικών και συμπεριφορικών σκαμπανεβασμάτων και των καταθλιπτικών συμπτωμάτων των εφήβων. Γι΄αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό να συζητάμε και να επικοινωνούμε με τους εφήβους μας. Μέσω της αλληλεπίδρασης, προσπαθήστε να εκτιμήσετε εάν φαίνεται ο έφηβος ικανός να διαχειριστεί τα δύσκολα συναισθήματα ή εάν η ζωή του φαίνεται πνιγηρή και μάταιη.

Πότε πρέπει να επισκεφθεί κανείς ειδικό

Εάν παρατηρείτε ότι τα καταθλιπτικά συμπτώματα έχουν μεγάλη διάρκεια και κάνουν το έφηβο παιδί δυσλειτουργικό ή έχετε ανησυχίες για αυτοκτονικό ιδεασμό ή για παρακινδυνευμένες για τη ζωή του συμπεριφορές, μιλήστε σε έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας (παιδοψυχίατρο ή ψυχολόγο), εκπαιδευμένο στην ψυχολογία εφήβων. Ο οικογενειακός σας γιατρός, ο παιδίατρος σας ή το σχολικό πλαίσιο του παιδιού σας, είναι μερικά από τα μέρη που μπορείτε να ρωτήσετε για να σας συστήσουν κάποιον, αν δε γνωρίζετε ήδη που να απευθυνθείτε. Επιπρόσθετα, υπάρχουν δημόσιες δομές ή δωρεάν τηλεφωνικές γραμμές στις οποίες μπορείτε να απευθυνθείτε για παροχή βοήθειας σε εσάς του γονείς και στο παιδί.

Τα συμπτώματα της κατάθλιψης, το πιο πιθανό, δεν μπορούν να βελτιωθούν από μόνα τους. Μάλιστα μπορεί να επιδεινωθούν ή να οδηγήσουν σε άλλα προβλήματα, εάν δεν αντιμετωπιστούν εγκαίρως.

Freepik

Εάν είσαι έφηβος και νομίζεις ότι μπορεί να έχεις κατάθλιψη, ή αν έχεις έναν φίλο ή συμμαθητή που μπορεί να έχει, μη διστάζεις να ζητήσεις βοήθεια. Μίλησε τώρα σε ένα ενήλικα της εμπιστοσύνης σου, π.χ. στον γονιό σου, στη θεία σου, σε έναν καθηγητή σου, σε προπονήτριά σου, σε έναν γιατρό ή όποιον άλλον εμπιστεύεσαι.

Οι αιτίες της κατάθλιψης στην εφηβεία

Δεν είναι γνωστό τι ακριβώς προκαλεί την κατάθλιψη, αλλά μπορεί να εμπλέκονται διάφορα ζητήματα. Αυτά περιλαμβάνουν:

Τη χημεία του εγκεφάλου: Με απλά λόγια, νευροδιαβιβαστές είναι φυσικές χημικές ουσίες του εγκεφάλου που μεταφέρουν σήματα από ένα μέρος σε άλλο του εγκεφάλου και του σώματος. Όταν αυτές οι χημικές ουσίες παρουσιάζουν ανωμαλίες ή έχουν υποστεί βλάβη, η λειτουργία των νευρικών υποδοχέων και των νευρικών συστημάτων αλλάζει, οδηγώντας σε κατάθλιψη.

Τις ορμονικές αλλαγές: Οι αλλαγές στην ισορροπία των ορμονών του σώματος μπορεί να εμπλέκονται στην πρόκληση ή την πυροδότηση της κατάθλιψης.

Τα κληρονομικά χαρακτηριστικά: Η κατάθλιψη είναι πιο συχνή σε άτομα των οποίων οι συγγενείς, όπως ένας γονέας ή ο παππούς, έχουν επίσης κατάθλιψη.

Το τραύμα στην πρώιμη παιδική ηλικία: Τραυματικά γεγονότα κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας, όπως η σωματική ή λεκτική κακοποίηση και η απώλεια του γονέα, μπορεί να προκαλέσουν αλλαγές στον εγκέφαλο που κάνουν ένα άτομο πιο ευαίσθητο στην κατάθλιψη.

Τα μαθημένα μοτίβα αρνητικής σκέψης: Η κατάθλιψη στην εφηβεία μπορεί να συνδέεται με τη μάθηση του αισθήματος της αβοηθησίας, αντί της ικανότητας να βρει κανείς λύσεις μπροστά στις προκλήσεις της ζωής.

Παράγοντες κινδύνου

Πολλοί παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης ή ενεργοποίησης της κατάθλιψης των εφήβων, όπως:

Ζητήματα που επηρεάζουν αρνητικά την αυτοεκτίμηση, όπως παχυσαρκία, προβλήματα με συνομηλίκους, μακροχρόνιος σχολικός εκφοβισμός ή ακαδημαϊκά προβλήματαΑν ο έφηβος έχει υπάρξει μάρτυρας βίας, όπως η σωματική ή σεξουαλική κακοποίησηΆλλες παθήσεις της ψυχικής υγείας, όπως η διπολική διαταραχή, η διαταραχή άγχους, η διαταραχή προσωπικότητας και η ανορεξία ή η βουλιμίαΜαθησιακές δυσκολίες ή διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ)Συνεχείς σωματικοί πόνοι ή κάποιο χρόνιο σωματικό νόσημα ή αναπηρίαΟρισμένα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας ή της ιδιοσυγκρασίας, όπως η χαμηλή αυτοεκτίμηση, η υπερβολική εξαρτητικότητα, η σκληρή αυτοκριτική ή απαισιοδοξίαΚατάχρηση αλκοόλ, τσιγάρου και ναρκωτικών ουσιώνΑν ο έφηβος είναι ομοφυλόφιλος, αμφιφυλόφιλος ή διαφυλικός σε ένα μη υποστηρικτικό περιβάλλονΤο οικογενειακό ιστορικό και τα προβλήματα με την οικογένεια ή άλλους μπορεί επίσης να αυξήσουν τον κίνδυνο κατάθλιψης του εφήβου σας, όπως:Έχοντας γονέα, παππού ή γιαγιά ή άλλο συγγενή εξ αίματος με κατάθλιψη, διπολική διαταραχή ή εξαρτημένος από αλκοόλ ή άλλες ουσίεςΈχοντας ένα μέλος της οικογένειας που διέπραξε αυτοκτονίαΈχοντας μια δυσλειτουργική ή συγκρουσιακή οικογένειαΈχοντας βιώσει πρόσφατα αγχωτικά γεγονότα ζωής, όπως διαζύγιο των γονέων, θάνατο αγαπημένου προσώπου ή στρατιωτική θητεία PixabayΕπιπλοκές

Η κατάθλιψη του εφήβου που δεν έχει λάβει ή δε λαμβάνει θεραπεία, μπορεί να οδηγήσει σε συναισθηματικά, συμπεριφορικά και σωματικά προβλήματα, επηρεάζοντας κάθε τομέα της ζωής του. Οι επιπλοκές που σχετίζονται με την εφηβική κατάθλιψη μπορεί να περιλαμβάνουν, για παράδειγμα:

Κατάχρηση αλκοόλ και ναρκωτικών ουσιώνΕθισμός στο διαδίκτυοΤζόγοςΣχολικά/ακαδημαϊκά προβλήματαΟικογενειακές συγκρούσεις και δυσκολίες στις σχέσειςΕμπλοκή με το νόμοΣυχνά ατυχήματα και τραυματισμοίΑπόπειρες αυτοκτονίας ή αυτοκτονίαΠρόληψη

Δυστυχώς, σίγουρος τρόπος για την πρόληψη της κατάθλιψης στην εφηβεία δεν υπάρχει. Ωστόσο, υπάρχουν στρατηγικές που μπορεί να βοηθήσουν. Ενθαρρύνετε, λοιπόν, τον έφηβο σας να:

Λάβει μέτρα για να ελέγξει το άγχος του, να αυξήσει την ψυχική του ανθεκτικότητα και να ενισχύσει την αυτοεκτίμησή του, με σκοπό να μπορεί να διαχειρίζεται τα εκάστοτε ζητήματα, όταν προκύπτουνΔημιουργήσει ένα υποστηρικτικό δίκτυο (φιλικό και κοινωνικό), στο οποίο θα νιώθει ασφαλής να απευθύνεται και σε καταστάσεις κρίσειςΛάβει θεραπεία το νωρίτερο δυνατό, αν δει κάποιο σημάδι, προλαμβάνοντας την επιδείνωση της κατάθλιψηςΑπομυθοποιήσει το στίγμα της ψυχικής υγείας και να μη ντρέπεται να ζητά βοήθειαΝα μείνει σε συνεχιζόμενη θεραπεία, εάν συνίσταται, ακόμη και μετά την ανακούφιση των συμπτωμάτων, με σκοπό να αποτρέψει την υποτροπή των καταθλιπτικών συμπτωμάτων

Η ομάδα του www.allaboutparents.gr 

Διάβασε πρώτος όλα τα θέματα του iPop.gr στο Google News

Το άρθρο Κατάθλιψη στην εφηβεία: Τι είναι φυσιολογικό και τι όχι σε αυτή την ηλικία; Οι αιτίες, τα σημάδια και οι συμπεριφορές που κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου εμφανίζεται στο iPop.