Αγαμέμνων Σταυρόπουλος: Παλαιοπωλείο φορολογικών διατάξεων

Τις τελευταίες εβδομάδες η ειδησεογραφία είναι γεμάτη άρθρα με τις σκέψεις του φορολογικού επιτελείου για το πώς να πατάξει την φοροδιαφυγή. Όλα τα μέτρα που ακούγονται είναι λες και ανασύρονται από τα ξεχασμένα κιτάπια του ΚΒΣ. Ακόμα και νέες ιδέες, διαπνέονται από την ίδια σκουριασμένη νοοτροπία της απόλυτης τυπολατρίας. Ας δούμε κάποια από αυτά.

Ηλεκτρονικό βιβλίο πελατών: Υπήρχε επί ΚΒΣ σε πολλές εκδοχές: βιβλίο μαθητών στα εκπαιδευτήρια, βιβλίο ασθενών στα ιατρεία κ.ο.κ.

Η σκέψη πίσω από το μέτρο αυτό έχει ως εξής: όπως στα εμπορικά καταστήματα αν ο ελεγκτής δει ότι δεν εκδόθηκε μια απόδειξη, γράφει αυτόματα την παράβαση, έτσι και σε ένα από αυτά τα επαγγέλματα που τηρείται βιβλίο πελατών, αν δει ότι ο πελάτης στην αναμονή δεν είναι γραμμένος στο βιβλίο, τότε τεκμαίρεται φοροδιαφυγή. Παράδειγμα. Μια παρέα τριών ατόμων, πάνε στο φίλο τους τον δερματολόγο, να τον πάρουν απευθείας από το ιατρείο του για να πάνε μαζί στο γήπεδο. Αν όσο περιμένουν μπει έλεγχος, θα ζητήσει να τους δει γραμμένους στο βιβλίο ασθενών. Αν δεν τους δει γραμμένους ως ασθενείς, θα το θεωρήσει φοροδιαφυγή. 

Το παράδειγμα σας φαίνεται υπερβολικό. Και όμως είναι πάρα πολύ ανθρώπινο. Ακούω ήδη την σκέψη στο μυαλό σας, «μα καλά θα κάνουν τέτοιο πράγμα οι ελεγκτές;». Η απάντηση είναι ότι ναι, θα το κάνουν, γιατί ο νόμος θα ορίζει ακριβώς αυτό. Και γιατί όταν μιλάμε για τόσο σφιχτές διαδικασίες, ο μόνος τρόπος να εφαρμοστούν είναι «όλα ή τίποτα». Αν δεν γράψεις ως πελάτη οποιονδήποτε είναι στην αναμονή, ακόμα και αν είναι ο φίλος σου που ήρθε να σου επιστρέψει το βιβλίο που δανείστηκε, το πνεύμα και το γράμμα της διάταξης δεν μπορεί να εφαρμοστεί. Και αφού ο πελάτης γραφτεί θα πρέπει να κοπεί απόδειξη. Και αν δεν υπάρχει αμοιβή, όπως π.χ. γίνεται στην επανεξέταση μετά το χειρουργείο, θα πρέπει να κοπεί μηδενική απόδειξη.  Θα γεμίσουμε τα my data μηδενικές αποδείξεις και αυτό το ονομάζουμε αγώνα κατά της φοροδιαφυγής.

Σύνδεση POS με ταμειακή. Ήδη όταν για την είσπραξη χρησιμοποιείται POS είναι αυτοκτονικό για την επιχείρηση να μην κόψει απόδειξη. Η εφορία έχει πλήρη πρόσβαση στις τράπεζες. Αν δει λοιπόν για ένα τρίμηνο ότι οι εισπράξεις μέσω POS είναι περισσότερες από τον τζίρο της επιχείρησης, είναι προφανές ότι αυτή δεν εξέδωσε αποδείξεις. Τι λοιπόν θα προσφέρει η διασύνδεση; Τίποτα το ουσιαστικό. Θα δημιουργήσει απλώς άσκοπη ταλαιπωρία. Π.χ. ένας θαμώνας μιας ταβέρνας διαπιστώνει ότι ξέχασε το πορτοφόλι του και υπόσχεται να πληρώσει την επόμενη ημέρα. Το εστιατόριο οφείλει να εκδώσει απόδειξη αυθημερόν. Αν δεν κόψει, είναι φοροδιαφυγή. Έρχεται την επόμενη ο πελάτης και πληρώνει με κάρτα. Τι κάνει η ταβέρνα; Εκδίδει ξανά την απόδειξη; Το ίδιο φυσικά ισχύει σε κάθε εμπορικό κατάστημα. Η διασύνδεση POS με ταμειακές το μόνο που θα κάνει αποτελεσματικά είναι να αποκλείει τις κάρτες από τον βερεσέ.

Τεκμήρια διαβίωσης: πέρα από αναχρονιστικό και άδικο, ήταν ανέκαθεν και πολύ ανόητο μέτρο στον σχεδιασμό του. Π.χ. από το εισόδημα που δημιουργεί κεφάλαιο προς ανάλωση δεν αφαιρεί τον φόρο! Επίσης, σε ένα αυτοκίνητο μεγάλου κυβισμού, ακόμα και αν δεν είναι ακριβό, το τεκμήριο εξόδων φτάνει σε δεκάδες χιλιάδες ευρώ τον χρόνο. Για να μην πούμε για όσους κατοικούν σε μεγάλο σπίτι, ακόμα και αν δεν έχουν τα χρήματα να το συντηρήσουν στοιχειωδώς. Έρχεται τώρα η φορολογική αρχή και λέει ότι δεν έχει σημασία αν το στρεβλό αυτό σύστημα των τεκμηρίων σου δίνει το δικαίωμα να κάνεις μια αγορά ακινήτου με επίκληση παλαιών εισοδημάτων, θα πρέπει παράλληλα να περάσεις και από τις έμμεσες τεχνικές ελέγχου, που σε αντίθεση με τα τεκμήρια, είναι μέτρο που προσθέτει τα πραγματικά έσοδα, χωρίς να υπολογίζει τον φόρο και  που αφαιρεί τα πραγματικά έξοδα, από πραγματικές πληρωμές. Το θέμα είναι ότι αφού η εφορία έχει πλήρη πρόσβαση τις τράπεζες και μπορεί να εφαρμόζει τις έμμεσες τεχνικές ελέγχου, τι ανάγκη έχει να διατηρεί το απαρχαιωμένο σύστημα των τεκμηρίων; Αντί τα τεκμήρια να καταργηθούν, έχουν τοποθετηθεί σε περίοπτη θέση, ως ένα από τα πιο ιερά κειμήλια του παλαιοπωλείου.

Και φτάνουμε στον υπ’ αριθμόν ένα δημοσιονομικό κίνδυνο: την ατομική επιχείρηση. Το πογκρόμ δηλώσεων κατά των ελευθέρων επαγγελματιών και όσων έχουν ατομική επιχείρηση, με έχει αφήσει κυριολεκτικά άναυδο. Γίνονται συνεχώς αναφορές για το πόσοι πολλοί επιτηδευματίες εμφανίζονται με πενιχρά εισοδήματα. Είναι δυνατόν να είναι όλοι απατεώνες; Ασφαλώς όχι. Ποιο είναι το καθήκον της φορολογικής αρχής; Να βρει τους φοροφυγάδες. Τόσα όπλα έχει. Πλήρη πρόσβαση τις τράπεζες, περιορισμό στην χρήση  μετρητών, e-send, my data, τεκμήρια, έμμεσες τεχνικές ελέγχου κλπ. Γιατί δεν μπορεί να κάνει την δουλειά της; 

Το απίστευτο είναι ότι αντί να ντρέπεται που δεν μπορεί να διαπιστώσει την παραβατικότητα, σηκώνει το δάκτυλο με διάθεση να τιμωρήσει και τους συνεπείς επιχειρηματίες, αναθεωρώντας τον χαμηλό εισαγωγικό συντελεστή και ανακοινώνοντας νέες φορολογικές επιβαρύνσεις. Χωρίς καμία αιδώ διαλαλεί ότι θα βάλει πρόσθετες δυσκολίες στα νέα παιδιά που ξεκινούν το επιχειρείν ή σε όσους προσπαθούν να ανακάμψουν μετά από οικονομικές δυσκολίες. Γίνεται συνειδητά εμπόδιο στους πιο ευάλωτους του επιχειρηματικού κόσμου, επειδή δεν μπορεί να πιάσει αυτούς που αποκρύπτουν εισόδημα. Αντί να τα βάζει με τους πιο ευάλωτους και αυτούς που κάνουν τα πρώτα τους βήματα, θα έπρεπε να τους στηρίζει. Θα έπρεπε να τους επιτρέπει να επιχειρούν, χωρίς να απαιτείται να κρύβονται από την εφορία προκειμένου να έχουν ελπίδα να επιβιώσουν. 

Προκαλεί επίσης αλγεινή εντύπωση, να βλέπουμε την φορολογική αρχή να παριστάνει την έκπληκτή που τα φορολογικά έσοδα από τις ατομικές επιχειρήσεις είναι πενιχρά. Δηλαδή τι περίμενε η φορολογική αρχή; Ότι θα καθίσει ο επιχειρηματίας να φορολογηθεί με 36% για εισόδημα πάνω από 30.000 ή με 44% για εισόδημα πάνω από 40.000; Φυσικά από την στιγμή που ένας επιχειρηματίας φτάνει τις 30.000 κέρδη αναζητά τον συνεταίρο για να ιδρύσει μια Ο.Ε. ή μια Ε.Ε. και να έχει οριζόντιο συντελεστή 22% και αφορολόγητο στις αμοιβές που θα δώσει στον εαυτό του ως διαχειριστή. Αυτός είναι ο λόγος που οι ατομικές επιχειρήσεις εμφανίζουν πενιχρά έσοδα. Όταν αποκτούν μεγαλύτερα έσοδα, κλείνουν και δίνουν την θέση τους σε εταιρείες.

Το παλαιοπωλείο πρέπει να γκρεμιστεί. Όσο τροφοδοτεί την φορολογική αρχή με παλιές λύσεις και νοοτροπία περασμένων εποχών, δεν πρόκειται να δούμε προκοπή. Καθήκον της φορολογικής αρχής είναι να γίνει αρωγός της επιχειρηματικότητας, ειδικά στα πρώτα της βήματα. Τότε η εθελοντική συμμόρφωση σε λογικούς φορολογικούς συντελεστές θα γίνεται εύκολα και αυτό θα ενδυναμώσει τόσο το επιχειρηματικό περιβάλλον όσο και τα δημόσια έσοδα.

 * O Αγαμέμνων Σταυρόπουλος, συντάκτης του Opinion για τη Business Voice #38, είναι Λογιστής – Φοροτεχνικός Α’ τάξης και μέτοχος/υπεύθυνος λογιστής της εταιρείας New Accounts AE