Μαζικός ηδονισμός

Κάποτε η φτώχεια δεν ήταν ντροπή, παρότι ήταν αφόρητη, σήμερα έχει τεθεί εκποδών διότι δεν ταιριάζει με τίποτε. Μπορεί το κράτος να μπατίρισε, ο πληθυσμός να τα έχει χαμένα, αλλά ακόμη και αν μαζεύαμε όλο το χρήμα που κυκλοφορεί και το μοιράζαμε ακριβοδίκαια σε όλον τον πληθυσμό, ουδείς θα ήταν ικανοποιημένος. Ο κύβος έχει ριφθεί προ πολλού. Το «δούλεψε να ζεις και κλέψε να χεις» ανταποκρίνεται σε ένα φλέγμα που έχει διαδοθεί ευρέως. Οι τάξεις εξαρθρώθηκαν, υποχρεώσεις και δικαιώματα υποτιμήθηκαν, οπότε πήρε κεφάλι μια ανεξέλεγκτη ροπή προς τα «επάνω», όπου ο «ένας» έχει πλησίον τον «κανένα».

Πριν από την σοβούσα κρίση, για πρώτη φορά στη μικρή ιστορία της, η ντόπια κοινωνία ευεργετήθηκε από την ιστορική συγκυρία και έζησε μισόν αιώνα χωρίς πόλεμο. Άρα το φυσικό επακόλουθο ήταν μια στροφή προς την κατοχή, την άνεση, τη σπατάλη και την πλεονεξία. Οι επαρχιώτες του ευρωπαϊκού Νότου άρχισαν να έχουν βίτσια προηγμένων κοινωνιών. Άλλοτε το εξοχικό, το αυτοκίνητο, το σκάφος, οι σπουδές στο εξωτερικό και οι διακοπές στην Αυστρία ήταν προνόμιο των ανωτέρων στρωμάτων, αντίθετα τώρα ξεσπάνε κρυφά ειδύλλια με τα «μεγαλεία» σε κάθε οικογένεια. Κατά κανόνα η σύγκριση με τον υποδεέστερο δεν έχει νόημα, το βασικό είναι η σύγκριση με τον ανώτερο. Η διάχυτη ροπή, το αόρατο χέρι που υπογράφει κάθε υλική φιλοδοξία, είναι ο μαζικός ηδονισμός, που δεν είναι ατομική πατέντα εν μέσω κρίσεως παρά κοινωνικό πιστεύω. Άλλωστε τα φροντιστήρια δεν σταματούν ποτέ. Ειδικά η τηλοψία το μόνο που διδάσκει είναι η εύκολη χλιδή, η υλική αφθονία.

Πολιτικοί, αστέρες της νύχτας που δεν κόβουν απόδειξη, οι πάλαι ποτέ ήρωες του χρηματιστηρίου, οι έμποροι της ντρόγκας και γενικά οι πάσης φύσεως νταβατζήδες, οδεύουν προς τα βόρεια προάστια και τις πανάκριβες παραλίες. Το πρότυπο είναι γνωστό: να ζεις στην εξοχή και να εργάζεσαι στο κέντρο. Φυσικά ο μεσάζων σε αυτή την απόλαυση αιχμής είναι το πανάκριβο τζίπ, που ισοδυναμεί πλέον με στολή ταξικής διακρίσεως. Το κοινωνικό άρωμα πρέπει να θυμίζει πλαγίως και υποβλητικώς εξωχώριες εταιρείες, σκοτεινές διασυνδέσεις, αδιευκρίνστες φιλίες. Άραγε μπορεί μια κοινωνία να τρέφεται και να παραμυθιάζεται διαρκώς με ψιθύρους για τον φτωχοδιάβολο που τα κονόμησε και άλλαξε κοινωνική κλίμακα;

Δεδομένου ότι μιλάμε για μια μικρή χώρα ου αναγνωρίζει ως δημόσια σφαίρα της την καθεβραδυνή τηλοψία, αναγκαζόμαστε να δεχτούμε ότι οι πολιτικοί, ως αιρετά πρόσωπα υπεράνω πάσης υποψίας, έχουν και ηθικά καθήκοντα. Το παράδοξο βέβαια είναι ότι ο έντιμος πολιτικός – στο βαθμό που υπάρχει – αποσιωπάται, δεν ενδιαφέρει κανέναν. Απεναντίας ο ύποπτος νεόπλουτος της Βουλής ερεθίζει τα κοινωνικά αντανακλαστικά του ψηφοφόρου. Χρήμα υπάρχει ακόμα και σήμερα, προνόμια και απολαύσεις κυκλοφορούν στον αιθέρα, το ζήτημα είναι πώς θα κόψει κανείς δρόμο ώστε οι άλλοι να τρώνε τη σκόνη τους.