Να είστε όλοι εκεί

Πότε το πόπολο ανέχεται ή υπακούει τέλος πάντων στην παρακίνηση μιας ανώτερης αρχής; Ήτοι αρχής που μπορεί να είναι φυλετική, εθνική, κομματική, αλληλέγγυα, τοπική, ηλικιακή, γλωσσική και τα παρόμοια; Μόνο όταν η κατάσταση παρουσιάζεται εκτάκτως ως επικίνδυνη, άρα η παρουσία της κοινότητας ή του συνδέσμου καλείται να λάβει τα κατάλληλα μέσα για να αντιταχθεί στην απειλή του αντιπάλου. Ενώ η ατομικότητα δεν αναγνωρίζει εύκολα δικαιώματα εκτός οικογενείας και μονάδος, ο έκτακτος κίνδυνος αντιστρέφει τις διαθέσεις και, περιέργως πως,

αναβαπτίζει τα άτομα της κοινότητας σε μια αόρατη κολυμβήθρα.

Ωστόσο το παράγγελμα «να είστε όλοι εκεί», παρά την πολεμική ιαχή που υποκρύπτει, ουσιαστικά χρησιμοποιείται για δεύτερη και για τρίτη χρήση. Η τηλεόραση για παράδειγμα, όταν θέλει να πουλήσει κάποιο εμπόρευμα (το οιοδήποτε), καταφεύγει στο «να είστε όλοι εκεί» με άνεση και με ένα είδος ανωνυμίας, διότι χωρίς να κατονομάζει τον οιονδήποτε, τελικά με το παράγγελμά της ονομάζει τους πάντες. Ο τόπος δεν ανήκει σε κανέναν, εντούτοις πάντες οι προσερχόμενοι αναγνωρίζουν την κοινή του αξία. Συνάμα ο κάθε προσερχόμενος είναι μεν ένας, αλλά από μόνος του δεν είναι κανένας. Μόνο το πλήθος με άλλα λόγια έχει δύναμη, ταυτότητα, ισχύ, σημαία και τα παρόμοια.

Το παράδοξο είναι ότι, ενώ η αλληλεγγύη αποτελεί βασική αρχή της μάζας και του πλήθους, το άτομο δεν παύει ενίοτε να την αντιπαρέρχεται. Άλλωστε η μάζα, κατά κανόνα συνέρχεται ξαφνικά, εκεί που δεν υπήρχε τίποτε, ούτε καν ένας άνθρωπος για δείγμα. Τότε οι δρόμοι μυρμηγκιάζουν από κόσμο και έχουν περιέργως πως την ίδια κατεύθυνση. Όλοι βιάζονται να φτάσουν στο σημείο συνάντησης χωρίς να γνωρίζουν ακριβώς τι συμβαίνει. Η γενική κίνηση υπακούει σε μιαν αόριστη απόφαση που διαφέρει ριζικά από την περιέργεια. Σύμφωνα με τον Κανέττι η μάζα χωρίζεται σε δύο κατηγορίες – ανοιχτή μάζα, κλειστή μάζα.

Η μάζα δεν έχει αρχηγό, κάτοχο, επικεφαλής και τα παρόμοια. Στις μέρες μας η μάζα έχει απελευθερωθεί τόσο πολύ από τις παραδοσιακές θρησκείες, ώστε είναι πιο εύκολο να τη δούμε απογυμνωμένη, χωρίς τις μεταφυσικές προεκτάσεις. Ουσιαστικά η μάζα δεν νιώθει κουρασμένη, μάλλον είναι μια ανθρωποθάλασσα που πεινάει και παραφέρεται χωρίς καθορισμένες κινήσεις. Ούτε λίγο ούτε πολύ κάθε άτομο που μετέχει στη μάζα παίζει και ένα παιχνίδι μιμητισμού.