Πρόεδρος Αμερικανών και Μοϊκανών

Βλέποντας τους οργανωμένους «Πάνθηρες» του Πανιωνίου να σείουν τη σημαία του Νότου, αδυνατούσα ν’ αντιληφθώ το υπονοούμενο. Πάνε χρόνια, δεν υπήρχαν η κρίση και η Ευρωζώνη. Καμία σχέση με το Νότο της Ευρώπης. Αλληλεγγύη στη Λατινική Αμερική και στους λαούς της απέναντι σε χούντες – όργανα της CIA ή και κάτι άλλο, λίγο βορειότερα, για τα φαντάσματα Βορείων και Νοτίων; Δεν ήμουν σίγουρος πως αναζητώ κάποιαν απάντηση στην αίθουσα όπου προβάλλεται η τρίωρη φλυαρία του Στίβεν Σπίλμπεργκ «Λίνκολν». Αν οι ΗΠΑ

έχουν τους προέδρους που αξίζουν, κάθε εποχή κατασκευάζει μυθολογίες, αφηγήσεις, είδωλα και έπη που τους αντιστοιχούν. Εκατόν πενήντα χρόνια από τη συνταγματική απαγόρευση της δουλείας, το Χόλιγουντ ανταποκρίνεται στην παραγγελία κι η ταινία διεκδίκησε 12 όσκαρ.

Αναπόφευκτο. Αν ο Μπαράκ Ομπάμα είναι ο πρώτος Μαύρος στον Λευκό Οίκο, ο Αβραάμ Λίνκολν είναι ο πρώτος που δολοφονείται για ν’ ανοίξει τον δρόμο. Σαφές το υπονοούμενο στο φως των ημερών μας, όμως γιατί οι οργανωμένοι δεν κρατούν σημαίες των Βορείων, μόνον επειδή είναι ηττοπαθείς ή επειδή ως ποδοσφαιρικούς «Βορείους» αντιμετωπίζουν τον Γαύρο και τον Βάζελο, άντε και τη Χανούμισσα προ αμνημονεύτου;

Γεμάτη ανακρίβειες ιστορικές, η υπερπαραγωγή δεν χάνεται στα πεδία του εμφύλιου πολέμου ούτε της μικροπολιτικής. Υιοθετεί το ύφος του θεάτρου δωματίου, με τον φακό ν’ ακολουθεί επίμονα το πρόσωπο του ηγέτη. Προφανώς, στη σύγκρουση, είναι ο εκπρόσωπος του Καλού. Κάτι παραπάνω, το ενσαρκώνει. Αγέρωχος, αταλάντευτος, μακριά από κομματικά τεχνάσματα, ελιγμούς και γκρίζες συναλλαγές. Επιβλητικός κι απελευθερωτής. Ύστερα από τον Αριστείδη, ο Δίκαιος για όλες τις εποχές, όλες τις ηπείρους κι όλες τις σημαίες. Κι αν πρόκειται για εισβολή σε πολιτείες που φλερτάρουν με την αποσκίρτηση και την αυτοδιάθεση, αν η Φλόριντα υπήρξε μια αδέσμευτη φωνή πριν απ’ την Κύπρο του ’60; Λέξη. Ακόμα και σήμερα, σ’ οποιοδήποτε πολιτικό δίλημμα προκύπτει στις ΗΠΑ, η επίκληση του δίκαιου Αβραάμ αποτελεί το συνηθέστερο τέχνασμα.

Θα θριαμβεύσει ένας ακόμα πολιτικός επί της οθόνης, μετά τη «Σιδηρά κυρία», τη Θάτσερ – Μέριλ Στριπ; Νίξον και Μπους δεν κατάφεραν ν’ ανασκευάσουν την εικόνα τους. Ο Τζορτζ Ουάσιγκτον ατύχησε, ο «Γκάντι» αντιθέτως. Μισόν αιώνα από τον «Λόρενς της Αραβίας» και τον Πίτερ Ο’ Τουλ, ένας άλλος Βρετανός, με δυο όσκαρ στο ενεργητικό του θεωρείται ήδη φαβορί και για ένα τρίτο.

Τι συμβαίνει στην περίπτωση του Ντάνι Ντέι Λιούις; Κάθε ρόλος που έχει υποστηρίξει, από την πρώτη εντυπωσιακή του παρουσία το 1985 στο «Ωραίο μου πλυντήριο» του Στίβεν Φρίαρς, συνοδεύεται από πανομοιότυπα σχόλια για τις ασυνήθιστες προσπάθειές του να «μπει στο πετσί» των τόσο διαφορετικών ηρώων που υποδύεται. Έτσι κι εδώ, μπαίνει μέσα σ’ έναν ρόλο επικής δυσκολίας σαν να επρόκειτο για το σακάκι που φορούσε από χρόνια.

Στο μεταξύ, ο περιθωριακός κι ομοφυλόφιλος νεοναζί του Λονδίνου μεταμορφώνεται σε ανάπηρο κερδίζοντας το πρώτο του όσκαρ ως Κρίστι Μπράουν στο «Αριστερό μου πόδι», αφού έμαθε να κινείται με καροτσάκι και να ζωγραφίζει με τα δάκτυλα.

Για τις ανάγκες της ταινίας του Τζιμ Σέρινταν «Στο όνομα του πατρός», έτρωγε φαγητό της φυλακής και κοιμόταν σε κελί. Για τις «Συμμορίες της Νέας Υόρκης», ακόνιζε μαχαίρια στα διαλείμματα των γυρισμάτων. Με τον καιρό, ο μόχθος για την μεγαλύτερη δυνατή αυθεντικότητα ενισχύεται από τη φημολογία σχετικά με τις υπερβολικές μεθόδους. Επίσης, οι επισκέψεις στο παρελθόν πυκνώνουν, σχεδόν μονοπωλούν το ενδιαφέρον του. Από τις «Μάγισσες του Σάλεμ» στην «Ηλικία της αθωότητας» κι από τον σκληροτράχηλο τυχοδιώκτη («Θα χυθεί αίμα») μέχρι τον «Τελευταίο των Μοϊκανών», πληθαίνουν τα αρχέτυπα του Νέου Κόσμου συνθλίβοντας κάθε απόπειρα σύγχρονης απόδρασης («Εννέα»).

Τον καταδιώκουν η αριστοκρατική καταγωγή κι η καλλιτεχνική παράδοση της οικογένειας, το ιρλανδέζικο πάθος κι οι σχέσεις του (Σίνεντ Ο’ Κόνορ, Ιζαμπέλ Ατζανί, Γουϊνόνα Ράιντερ, Μαντόνα) πριν παντρευτεί την κόρη του Άρθουρ Μίλερ, Ρεβέκα και το φάντασμα του Άμλετ, καθώς εγκατέλειψε τη σκηνή όταν λιποθύμησε στη διάρκεια παράστασης στο Εθνικό Θέατρο. Θα επιστρέψει, άραγε, στον σαιξπηρικό τόπο του εγκλήματος; Για την ώρα, ετοιμάζεται για την απονομή των όσκαρ. Αν λείπει από τη θεατρική σκηνή του Λονδίνου, δεν έπαψε να συμπεριλαμβάνεται στους κορυφαίους του παγκόσμιου κινηματογράφου. Μερικές φορές, τα φαντάσματα μόνον με άλλα φαντάσματα μπορείς να τα ξορκίσεις. Μια δεκαετία μετά το Ιράκ κι ενώ η Αμερική γυρεύει τη θέση της ανάμεσα στην Άγρια Δύση και στη Νέα Εποχή, ένας Λευκός που μεγάλωσε ως Ερυθρόδερμος γίνεται πρόεδρος καλπάζοντας προς το επίχρυσο αγαλματίδιο. Αυτό, ενδεχομένως, είναι και το υπονοούμενο.