Μπέττυ Αρβανίτη: Ανατριχιάζω στην ιδέα ότι πολίτες ψηφίζουν τη Χρυσή Αυγή

Συνέντευξη στη ΦΩΤΕΙΝΗ ΠΑΠΑΔΑΚΗ

Φωτογραφίες ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΣΠΗΛΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ

«Δεν υπάρχει ωραιότερο πράγμα από το να αφιερωθεί κανείς σταθερά και απόλυτα σε ένα και μόνο σκοπό, τον οποίο να φωτίζουν ευγενή ελατήρια. Ένας τέτοιος αγώνας ανυψώνει τον άνθρωπο και εξασφαλίζει επιτυχία στη ζωή». Τα σοφά αυτά λόγια του Βολταίρου θα έλεγε κανείς πως είναι το απόφθεγμα της ζωής της Μπέττυς Αρβανίτη.

Σε μια συνέντευξη σπάνια και ειλικρινή, η γυναίκα που πρωταγωνίστησε σε ταινίες της Φίνος Φιλμς, η ίδια γυναίκα

που εδώ και 25 χρόνια παλεύει να κρατήσει ζωντανό το θέατρο Κεφαλληνίας, η ηθοποιός που έδωσε πνοή στη «Φόνισσα» του Παπαδιαμάντη, μίλησε για το ρόλο της, το θέατρο, τον παλιό κινηματογράφο, που όπως είπε έχει υπερεκτιμηθεί, σχολίασε τους πολιτικούς, για τους οποίους δήλωσε απογοητευμένη και την άνοδο της Χρυσής Αυγής, λέγοντας ότι «δεν μπορώ να καταλάβω πώς μπορεί κάποιος σήμερα να είναι τόσο ηλίθιος που να πιστεύει και να σκέφτεται κατά αυτό τον τρόπο».

Για δεύτερη συνεχή χρονιά παρουσιάζετε στο θέατρο Κεφαλληνίας τη Φόνισσα του Παπαδιαμάντη, μεετά την μεγάλη επιτυχία που είχε σημειώσει σε κοινό και κριτικούς πέρυσι. Που οφείλεται η επιτυχία του έργου πιστεύετε;

Δεν ξέρω που οφείλεται αυτή η επιτυχία, εκείνο που ξέρω είναι ότι είναι πολύ αισιόδοξο να έχει επιτυχία ο Παπαδιαμάντης σε τέτοιες εποχές ειδικά. Το κοινό αποδεικνύει ότι δεν του αρέσουν μόνο τα εύπεπτα και τα εύκολα πράγματα. Εγώ νομίζω ότι σε τέτοιες εποχές έχει την ανάγκη να επικοινωνήσει με πιο αυθεντικά και πιο ουσιαστικά πράγματα και για αυτό ίσως είχε αυτή την επιτυχία γιατί είναι ένα έργο χωρίς μελό. Είναι μια παράσταση-πρόταση.

Ακόμα μια σημαντική επιτυχία είναι το βραβείο του Ά γυναικείου ρόλου που σας απονεμήθηκε στα Θεατρικά βραβεία κοινού, την Τρίτη 13 Νοεμβρίου.

Το είχα ξεχάσει αυτό. Παρόλο που ήταν Τρίτη και 13, η ημέρα αυτή ήταν τυχερή για μένα!

Έχετε πει ότι η γλώσσα του Παπαδιαμάντη επιβεβαιώνει τη βαθειά επαφή με τις ρίζες μας…

Ναι διότι η γλώσσα αυτή κατεβαίνει βαθειά στις ρίζες που ανεξάρτητα εάν έχουμε πάψει να μιλάμε αυτή τη γλώσσα, όμως στο βάθος επικοινωνούμε.

Πώς επιτυγχάνεται αυτή η επανασύνδεση με τις ρίζες μας μέσω του έργου;

Όπως όλα τα σπουδαία έργα, έτσι και αυτό δεν έχει μόνο ένα επίπεδο, δηλαδή μια γυναίκα, η οποία σκοτώνει παιδάκια, έχει πολλά θέματα της ψυχής του ανθρώπου και ουσιαστικά αυτά δεν τελειώνουν ποτέ. Για αυτό και τα έργα αυτά παίζονται και ξαναπαίζονται πάρα πολλές φορές, γιατί αφορούν την κατασκευή και τα θέλω του ανθρώπου, τα οποία είναι πολύ συγκεκριμένα. Δεν έχουν λυθεί αυτές οι απορίες, για αυτό και εξακολουθούμε να παίζουμε τα μεγάλα έργα

Πώς προέκυψε στη ζωή σας η Φόνισσα και ποια ήταν η διαδικασία για να προσεγγίσετε την ηρωίδα;

Αυτή την πρόταση μου την έκανε ο Στάθης Λιβαθινός, με τον οποίο δουλεύουμε πάρα πολλά χρόνια. Όταν μου το είπε, γιατί δεν είναι προφανές ότι μου ταιριάζει ο ρόλος, κατατρόμαξα. Είπα:« Εγώ τη Φόνισσα;». Όταν άρχισα να έρχομαι σε επαφή με το κείμενο με ενδιέφερε πάρα πολύ. Μου δημιούργησε μια μεγάλη πρόκληση και από εκεί και πέρα για έναν λόγο που δεν τον έχω καταλάβει συνδέθηκα ουσιαστικά και μου έβγαλε πράγματα που δεν τα φανταζόμουν.

Μάλιστα έχετε πει ότι ήταν ο πιο δύσκολος ρόλος στην πορεία σας. Ποιες ήταν αυτές οι δυσκολίες που δεν συναντήσατε σε κάποιον άλλο ρόλο;

Όλοι οι ρόλοι είναι πάρα πολύ δύσκολοι, αλλά αυτός ήταν ένας ρόλος απολύτως διαφορετικός από όσους έχω κάνει μέχρι τώρα. Ένας ρόλος που έχει εντάσεις αρχαίας τραγωδίας και συγχρόνως αυτή η γυναίκα είναι μια γυναίκα από το χωριό. Το έργο δηλαδή περιλαμβάνει πολλά τέτοια στοιχεία που δεν μου είναι οικία, αλλά υπάρχουν όλα μέσα μας και θέλουμε την κατάλληλη στιγμή για να εμφανιστούν νομίζω.

Το έργο μιλάει και για το ζήτημα της προίκας που πλέον έχει αποτινάξει η ελληνική κοινωνία, ίσως όμως έχει απομείνει ένα κατακάθι στην ψυχή των Ελλήνων…

Όλα τα πράγματα αγγίζουν πράγματα που τα ξέρουμε, είτε τα ζούμε, είτε δεν τα ζούμε, τα γνωρίζουμε. Και δεν είναι καθόλου περίεργο που τα νεότερα παιδιά επικοινωνούν πάρα πολύ με αυτό το έργο και πολύ πιο εύκολα, γιατί δεν έχουν στο κεφάλι τους κάποιες εικόνες του τι είναι Παπαδιαμάντης, είναι πιο ελεύθεροι και για αυτό εισπράττουν το πραγματικό νόημα του έργου

Είστε από τις πιο γνωστές ηθοποιούς της χρυσής εποχής του ελληνικού κινηματογράφου , ενώ συμμετείχατε και σε πολλές ταινίες της Φίνος Φιλμς. Μια χαρακτηριστική ταινία είναι η «Νύχτα Γάμου». Μάλιστα το εκπληκτικό είναι ότι με τον Φαίδωνα Γιωργίτση υποδυόσασταν ένα παντρεμένο ζευγάρι, αλλά λίγοι γνωρίζουν ότι ήσασταν και στην πραγματικότητα παντρεμένοι. Πώς ήταν αυτή η εμπειρία σας;

Δεν ήταν τίποτα σπουδαίο ούτε θεωρώ ότι αυτή η εποχή είναι τόσο σημαντική για μένα. Το θέατρο είναι αυτό που με αντιπροσωπεύει και αυτά που έχω κάνει κυρίως στο θέατρο της οδού Κεφαλληνίας, που εδώ και 25 χρόνια έχουμε. Εντάξει ευχάριστα πράγματα ήταν αυτά, πολύ νεανικά, αλλά δεν είναι ουσία.

Λέτε λοιπόν ότι αυτή η εποχή δεν είναι τόσο σημαντική για εσάς. Μάλιστα μετά τη δεκαετία του ΄80 αφοσιωθήκατε αποκλειστικά στο θέατρο

Εγώ πάντα δούλευα στο θέατρο, αλλά είναι πολύ φυσικό να μην το ξέρει ο κόσμος. Το θέατρο δεν μένει, παρά μόνο τη στιγμή που γίνεται.

Ενώ οι ταινίες παίζονται και ξαναπαίζονται…

Παίζονται και ξαναπαίζονται και κάποια νέα παιδιά μόνο από τις ταινίες μπορεί να με γνωρίζουν εκτός και αν είναι θεατρόφιλοι, οπότε τότε με ξέρουν. Πάντα έκανα θέατρο, απλώς το θέατρο δεν μένει. Δυστυχώς ή ευτυχώς δεν ξέρω. Το γεγονός ότι είναι θνησιγενές είναι και αυτό ενδιαφέρον, όπως είναι ο έρωτας που λένε, ο οποίος δεν εξελίσσεται πάντα.

Τι σας έχει αφήσει μέσα σας ο απόηχος των κινηματογραφικών σας επιτυχιών;

Δεν το έχω πάρει πάρα πολύ στα σοβαρά αυτό για αυτό και δεν μπορώ να απαντήσω

Ίσως ο κόσμος να το έχει πάρει στα σοβαρά, ειδικά τα νέα παιδιά, όπως είπατε…

Τα νέα παιδιά όμως που βλέπουν θέατρο καταλαβαίνουν πολύ.

Δεν είναι όμως τόσο μυημένοι όλοι

Φυσικά και αυτό είναι καλό. Το θέατρο Κεφαλληνίας είναι ένα μικρό θέατρο έτσι ώστε να μην μας καθορίζει το ταμείο και να αναγκαστούμε να κάνουμε πράγματα που δεν μας αντιπροσωπεύουν

Επομένως η εποχή του κινηματογράφου έχει παρέλθει για εσάς;

Δεν αποποιούμαι βέβαια την εποχή αυτή, αλλά εντάξει ευχάριστα ήταν όλα αυτά… πάμε παρακάτω. Κατά τη γνώμη μου δεν ήταν κάτι σημαντικό και επίσης πιστεύω ότι ο παλιός ελληνικός κινηματογράφος, γιατί ο τωρινός έχει περισσότερο ενδιαφέρον, είναι υπερτιμημένος.

Γιατί το λέτε αυτό;

Γιατί εγώ πιστεύω ότι μόνο καλούς κωμικούς είχαμε εκτός από δυο τρεις ταινίες σημαντικές από εκεί και πέρα δεν έχει να παρουσιάσει τίποτα.

Στη θεατρική σας καριέρα ποιους θεωρείτε σταθμούς;

Η Φόνισσα για παράδειγμα είναι σταθμός θεωρώ. Επίσης, όταν πρωτοξεκίνησε αυτό το θέατρο με την Πέτρα Φον Καντ του Φασμπίντερ ήταν ένα πολύ σημαντικό πράγμα που έγινε και ουσιαστικά το θέατρο της οδού Κεφαλληνίας θεωρώ σταθμό στη θεατρική μου ζωή. Από εκεί και πέρα πολλά πράγματα έχω κάνει που τα έχω αγαπήσει και που ήταν καλά και πριν, όπως ότι έχω παίξει όλες τις ηρωίδες του Τσέχωφ, αλλά και οι Δούλες του Ζενέ. Έχω κάνει τόσα πολλά που δεν θυμάμαι να σας πω. Επειδή το θέατρο είναι ένα ζωντανό πράγμα δεν είσαι στο πριν, είσαι πάντα στο μετά και στο τώρα. Όλα αυτά τα πράγματα που έχω κάνει, μαζί και η Φόνισσα, είναι μια συνέχεια των άλλων ρόλων. Δηλαδή έχω κάνει την «επίσκεψη της γηραιάς κυρίας» πριν από μερικά χρόνια, που επίσης θεωρώ μια πολύ σημαντική παράσταση και έναν πάρα πολύ σημαντικό ρόλο για μένα. Νομίζω ότι μια σειρά από αυτούς τους ρόλους με οδήγησαν στη Φόνισσα.

Η παράσταση «τα πικρά δάκρυα της Πέτρας Φον Καντ» θα μπορούσε να θεωρηθεί μνημειώδης. Πόσο σημαντική ήταν για το θέατρο και για εσάς;

Αν δεν πετύχαινε αυτή η παράσταση πιθανόν να μην μπορούσαμε να κρατήσουμε το θέατρο, γιατί ήταν η πρώτη δουλειά. Στιγμάτισε την πορεία του θεάτρου και εμένα και παίχτηκε και δυο χρόνια.

Πιστεύετε ότι στις αρχές το θεατρικό κοινό που σας ακολούθησε ήταν αυτό των κινηματογραφικών σας ταινιών, δηλαδή θεωρούσε ότι θα δει στο σανίδι την κοπέλα που έπαιζε στην ταινία;

Δεν νομίζω γιατί η επιλογή του Φασμπίντερ δεν ήταν καθόλου μια επιλογή του ελληνικού κινηματογράφου. Καταρχήν έπαιζα μια γυναίκα, η οποία ήταν λεσβία. Δηλαδή πολλά πράγματα ήταν ρίσκο. Το αντίθετο, προσπάθησα να μην υπάρχει αυτό, γιατί οδηγεί κάπου που εγώ δεν είμαι. Δεν είναι τυχαίο που επί 25 χρόνια υπάρχει ένα σταθερό κοινό και πάμε καλά. Σημαίνει δηλαδή ότι έχει προχωρήσει αλλού το πράγμα. Στην αρχή ίσως να το σκεφτόμουν και να έλεγα ότι «κοίταξε να δεις που μπορεί να περιμένουν κάτι άλλο από εμένα».

Ανάμεσα στις μεγάλες επιτυχίες σας είναι και η συνεργασία σας με τον σημαντικό Έλληνα σκηνοθέτη, Μίνωα Βολανάκη. Πείτε μου λίγο για τη συνεργασία σας αυτή

Αυτός ο άνθρωπος εμένα με σφράγισε όχι μόνο στο θέατρο αλλά και στην ίδια μου τη ζωή. Θεωρώ ότι ήμουν πάρα πολύ τυχερή που τον γνώρισα και δούλεψα μαζί του αρκετά και είναι ο πιο σημαντικός άνθρωπος που έχω συναντήσει. Με έχει καθορίσει και ακόμα και τώρα αισθάνομαι ότι έχω διάλογο μαζί του. Δηλαδή πάντα σκέφτομαι «πώς θα το έβλεπε ο Μίνωας αυτό». Είναι ένα σημείο αναφοράς που ουσιαστικά αυτό κρατάει τους ανθρώπους ζωντανούς. Αυτό είναι η αθανασία!

Η Φόνισσα τι μηνύματα μπορεί να περάσει στο θεατή για την τωρινή κατάσταση, όπως αυτή έχει διαμορφωθεί;

Πρώτα από όλα ότι αυτή η γυναίκα είναι ένα πρόσωπο τραγικό, το οποίο βρίσκεται σε οριακή στιγμή. Δηλαδή πέρασε στην τρέλα, διότι βεβαίως η φτώχεια και η μοίρα των γυναικών, που υπάρχουν ασυζητητί τότε και τώρα ίσως, αλλά δεν έγιναν όλες Φόνισσες, εκείνη έγινε. Αυτή η πορεία του ανθρώπου που είναι οριακή εμένα με αφορά πάρα πολύ ως ηθοποιό και ως άνθρωπο. Δηλαδή με ενδιαφέρει πώς ένας άνθρωπος μπορεί να περάσει στην απέναντι όχθη και αυτό αφορά τους ανθρώπους πιστεύω. Βεβαίως έχει τα δίκια της, αλλά όπως είπα και πριν δεν φτάνουν όλοι οι άνθρωποι εκεί και ευτυχώς δηλαδή.

Ο Παπαδιαμάντης βέβαια φαίνεται αποστασιοποιημένος, δεν καταδικάζει την ηρωίδα του…

Νομίζω την συμπαθεί λιγάκι και την καταλαβαίνει. Την αντιλαμβάνεται ως μια ύπαρξη που δοκιμάζεται και ποιητικά τρελαίνεται, είναι ένα ακραίο δημιούργημα της κοινωνίας. Αυτό το κάνει το έργο πολύ σπουδαίο. Πρόκειται για ένα ψυχογράφημα ουσιαστικά αυτού του εμβληματικού χαρακτήρα, τόσο βαθύ και τόσο πολύπλευρο που τι να πει κανείς; Είναι μια γιαγιά που ουσιαστικά σκοτώνει την εγγονή της αρχικά, η οποία έχει το όνομά της. Μήπως τελικά σκοτώνει τον ίδιο της τον εαυτό; Από εκεί και πέρα όταν έρθει σε επαφή με τον φόνο εγώ πιστεύω ότι γλυκαίνεται κι όλας από αυτό. Λειτουργεί λιγάκι σαν θεός. Η εξουσία τελικά είναι τεράστια. Αυτό που παρουσιάζουμε στην παράσταση είναι κάτι μεταξύ ρόλου και αφήγησης, γιατί ο ηθοποιός μπαίνει και βγαίνει σε όλη αυτή την καταγραφή και για αυτό μου αρέσει τρελά και δεν τελειώνει, γιατί ανακαλύπτεις μέχρι την τελευταία παράσταση κάτι που δεν το είχες καταλάβει ακριβώς.

Πώς αντιλαμβάνεστε το θεατρικό κοινό του σήμερα και του χθες;

Ένα πράγμα που μπορώ να πω είναι ότι η τηλεόραση έχει κάνει πολύ κακό. Το κοινό του θεάτρου έχει την αίσθηση ότι δεν είσαι άνθρωπος, αλλά εικόνα, ακόμα και αν είσαι σε απόσταση αναπνοής. Μπορεί να παίζεις, να κλαις, να χτυπιέσαι και να μιλάει ο θεατής στον διπλανό του και να λέει «κοίτα καλέ πώς κάνει»! Υπάρχουν και τέτοια φαινόμενα

Λέτε λοιπόν ότι δημιουργείται μια ψευδαίσθηση μέσα από την τηλεόραση, ότι έχει κάνει πολύ κακό. Δηλαδή αν δεν υπήρχε θα ήταν καλύτερα;

Ναι έχει κάνει πολύ κακό, αλλά όχι δεν είμαι καθόλου εναντίον όλων αυτών των μέσων, αλλά είναι ο τρόπος που χειρίζεσαι τα πράγματα. Είναι εκπληκτικό από τη μια, από την άλλη μπορεί να είναι καταστροφή.

Και η τηλεόραση του τότε και του σήμερα είναι πολύ διαφορετική, σωστά;

Δεν παρακολουθώ πολύ, αλλά πιστεύω ότι έχει γίνει αρκετά παθητικό το κοινό. Οι νέοι είναι καλύτεροι και το σημειώνω αυτό. Το ξέρω αυτό από ανθρώπους που έρχονται και ξέρουν τι θέλουν να δουν, έχουν μια άλλη παιδεία, από την παιδεία εξαρτώνται όλα.

Θεατρική παιδεία έχουμε ή πιστεύετε ότι είναι καλό να υπάρχουν και άνθρωποι που δεν έχουν ιδιαίτερες γνώσεις;

Είναι σημαντικοί και οι άνθρωποι που δεν έχουν ιδιαίτερες γνώσεις, αρκεί να είναι αρκετά ανοιχτοί. Προτιμώ τους μη μυημένους που είναι ανοιχτοί να δεχτούν και να εισπράξουν πράγματα, παρά αυτό τον συντηρητισμό που υπάρχει σε μια μερίδα ανθρώπων, που αντιλαμβάνονται το θέατρο, όπως ήταν το θέατρο Μουσούρη.

Μιλήσαμε για το θέατρο λοιπόν. Ως καλλιτέχνης μα πάνω από όλα ως Έλληνας πολίτης ποια είναι η άποψή σας για την οικονομική κρίση; Πιστεύετε ότι είναι αξιακή και όχι οικονομική;

Νομίζω ότι όλα μαζί είναι. Γιατί από τη στιγμή που ξέρουμε τις κλεψιές και όλοι παρασυρθήκαμε. Δηλαδή, πιστεύω ότι παρασυρθήκαμε σε μια εικονική πραγματικότητα, σε ένα γκλάμουρ και έναν τρόπο ζωής που καθόλου δεν έχει αντίκρισμα. Ζήσαμε τόσο επιπόλαια και τόσο ρηχά όλα αυτά τα χρόνια και για το ότι φτάσαμε εδώ που φτάσαμε φταίμε. Σαφώς οι πολιτικοί φταίνε πολύ περισσότερο, γιατί άμα δεν μπορείς να κάνεις κάτι μην το κάνεις. Είναι σαν να μην μπορώ να παίξω τη Φόνισσα και την παίζω. Η κρίση μπορεί να μας φέρει και καλό στο τέλος, περνώντας από πολύ δύσκολα μονοπάτια βέβαια, μπορεί να μας κάνει να συνδεθούμε με πιο ουσιαστικά πράγματα. Δηλαδή, να βγάλουμε από πάνω μας την ψευτιά, αυτό που δεν μας χρειάζεται.

Σας έχει επηρεάσει εσάς; Γιατί ο περισσότερος κόσμος θεωρεί ότι οι καλλιτέχνες έχουν δημιουργήσει περιουσίες.

Καθόλου δεν ισχύει αυτό, ειδικά η μεσαία προς υψηλή τάξη έπαθε το μεγαλύτερο κακό νομίζω. Ο άντρας μου για παράδειγμα είναι πολιτικός μηχανικός και έχει πάρα πολλά σπίτια, τι να τα κάνει όμως; Δεν πωλείται τίποτα, δεν κινείται τίποτα. Ποιος θα τα αγοράσει; Απλώς εκείνο που λέω είναι μήπως αυτό το πράγμα μας ταρακουνήσει. Εγώ στενοχωριέμαι πάρα πολύ για τις γενιές που θυσιάζονται.

Πώς βλέπετε το μέλλον των νέων;

Δεν ξέρω πώς να το δω. Ελπίζω μόνο να αλλάξουν τα πράγματα, γιατί αλλιώς χαθήκαμε. Όσοι αξίζουν θα την κοπανήσουν.

Ήδη υπάρχει ένα κύμα φυγής και μάλιστα πολλά παιδιά έχουν διαπρέψει στο εξωτερικό…

Ο Έλληνας έχει πολλά στοιχεία καλά και κακά βέβαια, δηλαδή προσαρμόζεται σε διαφορετικές συνθήκες.

Τα κακά στοιχεία ποια είναι κατά τη γνώμη σας;

Ένα είναι ότι με νοιάζει για τον εαυτό μου και δεν με ενδιαφέρει, μια επιπολαιότητα, ένας εγωκεντρισμός και πολλά άλλα…

Έχετε πει πως έχουν ξεχαστεί και υποτιμηθεί οι αληθινές αξίες, πώς φτάσαμε όμως μέχρι εκεί;

Φτάσαμε μέσα από τη χλιδή και την έλλειψη παιδείας. Πιστεύω στην παιδεία περισσότερο από οτιδήποτε άλλο. Μόνο άμα συνειδητοποιήσεις και καταλάβεις πράγματα θα προχωρήσεις.

Η παιδεία όπως έχει διαμορφωθεί βοηθάει τα νέα παιδιά πιστεύετε;

Και αυτό πρέπει να το ξαναδούμε. Δεν υπάρχει πράγμα που δεν πρέπει να επανεκτιμηθεί και ύστερα από αυτό, εγώ λέω ότι το κακό είναι πως οι άνθρωποι ξεχνάνε. Πρέπει να βάλουμε τάξη στα πράγματα, να δούμε τι αξίζει και τι όχι. Το θέμα είναι τι βγάζουμε στον κόσμο, τι τους μαθαίνουμε, πώς τους τα μαθαίνουμε. Δηλαδή, πρέπει να έχουμε μια υπευθυνότητα βρε παιδί μου.

Σε αυτό το σημείο που έχουμε φτάσει όμως πώς μπορεί να επέλθει αυτή η τάξη των πραγμάτων;

Με μια συνειδητοποίηση του λάθους, μόνο από εκεί μπορεί και αν συμβεί ποτέ.

Στο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον έχουμε ανάγκη να αναζητήσουμε ταυτότητα;

Εγώ πιστεύω στην παγκοσμιοποίηση, αυτό δεν σημαίνει ότι οι ρίζες μας παύουν να υπάρχουν. Είμαστε άνθρωποι που γεννηθήκαμε εδώ, έχουμε τις εμπειρίες μας, όποιες και αν είναι αυτές. Πιστεύω ότι οι άνθρωποι γεννιούνται, ερωτεύονται, πονάνε, πεθαίνουν και αυτά ισχύουν για όλους. Εγώ πιστεύω στο αλισβερίσι, δηλαδή παίρνεις-δίνεις, όπως πιστεύω και στο ανακάτεμα της νέα γενιάς με την παλιά, θεωρώ ότι όλοι κερδίζουν από αυτό.

Επομένως λέτε ότι οι παλιοί πρέπει να συνεργάζονται με τους νέους και όχι να αποθαρρύνονται τα νέα παιδιά ή αντίστροφα

Ναι διότι η επαφή με ένα παιδί που έχει άλλες εμπειρίες και εμένα μου ανοίγει τα μάτια και βλέπω πιο καθαρά και δεν είμαι κλεισμένη στο παρελθόν και εκείνο μπορεί να πάρει μια εμπειρία δική μου. Είμαι υπέρ της ανταλλαγής και των ανθρώπων και των ηλικιών, ανδρών και γυναικών. Οι ταμπέλες κάνουν κακό.

Πολύ συχνά παρατηρείται το φαινόμενο μεγαλύτεροι άνθρωποι να κλείνουν τις πόρτες στους νέους. Ποια είναι η άποψή σας σε αυτό;

Αυτό είναι βλακεία τους μεγάλη. Εμείς σε αυτό το θέατρο έχουμε μια δεύτερη σκηνή, από την οποία έχουν βγει πάρα πολλοί νέοι σκηνοθέτες, νέοι ηθοποιοί, νέοι συγγραφείς. Γιατί αυτό είναι το μέλλον, αυτοί θα πάρουν μια σκυτάλη. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι πρέπει να φύγουν οι παλιοί. Είναι σαν να λες ότι ο Πικάσο δεν έπρεπε να ζωγραφίζει στα 80. Μπορούν να συνυπάρξουν καταπληκτικά δημιουργικά και οι δυο, το πιστεύω και το πράττω κιόλας γιατί συνεργάζομαι με νέα παιδιά. Για αυτό λέγεται θίασος «Πράξις», γιατί στην πράξη φαίνονται όλα.

Έχετε πει πως έσχατος βαθμός της δυστυχίας είναι να χάσει κάποιος την ελευθερία του. Έχετε νιώσει ποτέ έτσι;

Το παλεύω να μην νιώσω έτσι! Αυτό το υπογράφω, γιατί η ελευθερία είναι πάρα πολύ σημαντικό πράγμα

Οι Έλληνες έχουμε χάσει την ελευθερία μας;

Έχουμε χάσει πολλά και την ελευθερία μας σε μεγάλο βαθμό, αλλά θα πρέπει να την ανακτήσουμε με άλλους τρόπους. Θέλω να πω ότι εγώ δεν πιστεύω στη βία καθόλου. Πιστεύω στην παιδεία. Ο άνθρωπος που φοβάται και είναι ανελεύθερος είναι ότι πιο τραγικό υπάρχει

Πώς κρίνετε την πολιτική των τελευταίων χρόνων και ειδικά της συγκεκριμένης εποχής με τις περικοπές και το τσεκούρεμα σε μισθούς και συντάξεις;

Μου φαίνεται τραγικό όλο αυτό το πράγμα που συμβαίνει και στενοχωριέμαι πάρα πολύ για αυτό. Από την άλλη πλευρά σε αυτό το σημείο που φτάσαμε τι θα κάνουμε; Δεν θα δώσουμε τίποτα πίσω, θα μας τα χαρίσουν όλα και θα μας δώσουν και από πάνω; Είναι πράγματα ανέφικτα αυτά, πρέπει να συνέλθουμε. Αν μετά από τέτοια δυστυχία δεν αφυπνιστεί κανείς, τι να πω! Εγώ μόνο μέσα από τη δουλειά μου μπορώ να εκφραστώ, όχι ότι δεν έχω άποψη, αλλά επειδή ο κόσμος μπαίνει σε ένα ταξί και όλοι οι ταξιτζήδες είναι εν δυνάμει πρωθυπουργοί. Ο κάθε Έλληνας νομίζει ότι μπορεί να είναι και πρωθυπουργός. Εγώ είμαι πολύ απογοητευμένη και από τους πολιτικούς μας.

Η ψήφος όμως δεν είναι πολύ σημαντικό όπλο στα χέρια μας; Την εκμεταλλευόμαστε όπως θα έπρεπε;

Καθόλου. Ίσα ίσα αυτό λέω ότι φταίμε και καλά να πάθουμε, που λέει ο λόγος, διότι έχουμε ένα όπλο, γιατί το χρησιμοποιούμε με αυτό τον τρόπο; Δεν μπορώ να φανταστώ πώς έχει αυτό το ποσοστό η Χρυσή Αυγή και μπορώ να το πω ανοιχτά. Δεν μπορώ να το διανοηθώ πως υπάρχουν άνθρωποι που σκέφτονται με αυτό τον τρόπο σήμερα.

Και βλέπετε ότι ολοένα και περισσότεροι πολίτες στρέφονται προς τη Χρυσή Αυγή

Είναι τραγικό αυτό, δηλαδή ανατριχιάζω και μόνο που το σκέφτομαι. Δεν μπορεί κάποιος σήμερα να είναι τόσο ηλίθιος που να πιστεύει και να σκέφτεται κατά αυτό τον τρόπο. Είναι τρομερό αυτό το πράγμα, πώς οι άνθρωποι δεν καταλαβαίνουν τόσο πολύ.

Η Αριστερά πάλι πιστεύετε ότι έχει περιθώρια ανόδου;

Πρέπει να αποκτήσει…

Μετά την τίσις έρχεται η νέμεσις. Είναι ο νόμος της φύσης αυτός. Εφαρμόζεται όμως στην πολιτική;

Λένε ότι κάτι θα κάνουν για να δούμε. Τι να πω κι εγώ! Δεν τιμωρούνται οι πολιτικοί και φυσικά δεν υπάρχει ούτε σοβαρή δικαιοσύνη. Αυτά πρέπει να τα ξαναδεί κανείς

«Οι πραγματικοί ήρωες είναι αυτοί που αντιστέκονται στην καταπίεση», έχετε πει. Οι Έλληνες έχουν κρατήσει αυτό το στοιχείο αντίστασης;

Δεν υπάρχει αυτό το πράγμα. Το μόνο που μας έμεινε είναι να καθόμαστε και να μιλάμε για τους αρχαίους Έλληνες, φτάνει πια.

Μήπως πρέπει να κάνουμε κάτι για να φανούμε αντάξιοί τους;

Αν μας βοηθάει ναι, αλλά από εκεί και πέρα θεωρώ ότι πρέπει να κάνουμε κάτι για να φανούμε αντάξιοι του ανθρώπινου είδους, δεν λέω να γίνουμε ξανά Κολοκοτρώνης και Καραϊσκάκης. Δεν είναι κακό βέβαια να έχεις ένα σημείο αναφοράς, από εκεί και πέρα ας δούμε τι κάνουμε

Για το νέο έτος τι ευχή δίνετε στους Έλληνες;

Να είναι καλά και να είναι καλά κυρίως το μυαλό τους. Δηλαδή κάποια στιγμή θα πρέπει να συνδεθούμε με το μυαλό μας σοβαρά και ουσιαστικά. Όλοι αυτοί οι παρορμητισμοί δεν βγάζουν πουθενά. Ω ρε που πάμε δηλαδή!