Έφυγε νικητής στον «Άγνωστο πόλεμο»

Του Γιάννη Βασιλακόπουλου

«Κάθε πρωί που ξυπνάω, πριν αρχίσω το γράψιμο, τρώω δυο φέτες ταχίνι με μέλι» είχε πει ο Νίκος Φώσκολος, εξηγώντας σε παλαιότερη τηλεοπτική του συνέντευξη το μυστικό της διαρκούς διαύγειάς του. Λίγο από το πρωινό του μέλι στάλαξε στην ψυχή και το πνεύμα μας, στο πέρασμά του από τον κόσμο μας, αυτόν τον κόσμο των θνητών ανθρώπων και των φθαρτών πραγμάτων. Η κληρονομιά που άφησε ήταν αποτέλεσμα της σκέψης του και της σκληρής δουλειάς του. Γι’ αυτό και δικαιούται μια θέση ανάμεσα σε αυτούς που πάλεψαν -με το μυαλό και τη σκέψη για όπλο- κόντρα στη φθορά και το αναλώσιμο.

Τον

χαρακτήρισαν «Μίδα», γιατί μπορούσε αυτά που σκέφτεται να τα μετατρέπει σε χρυσάφι. Αυτή του η δυνατότητα τον ανέδειξε σε «πρίγκιπα» της μεγάλης και αργότερα της μικρής οθόνης. Το ίδιο χάρισμα τον επανέφερε στην ίδια κορυφή μετά από πολλά χρόνια στην αφάνεια. Τελικά, ο μόνος πόλεμος που έχασε ολοκληρωτικά ο Νίκος Φώσκολος ήταν ο «Αγνωστος Πόλεμος» με τον θάνατο, το απόγευμα της περασμένης Τετάρτης.

«Πάντα θυμάμαι εκείνο το άσπρο περιστέρι που καθόταν στον ώμο μου και σαν να μου ψιθύριζε σιγανά: Η ζωή είναι μια άγρια μάχη, αλλά μην τρομάξεις. Μη σηκώσεις ψηλά τα χέρια. Μην παραδοθείς. Πάλεψε να ξεφύγεις από τον βυθό του κόσμου. Αγωνίσου να βγεις στο φως. Στον καθαρό αέρα, στην ελευθερία. Στον απέραντο ωκεανό της σκέψης. Πάλεψε να βγεις ψηλά, στις κορυφές του μεγάλου και ιερού όρους της γνώσης». Πρόκειται για λόγια του Νίκου Φώσκολου, γραμμένα θαρρείς σαν χάρτης της ζωής του.

Μιας ζωής που ξεκίνησε μια πενταετία μονάχα μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Και πορεύτηκε με όλες τις μικρές και τις μεγάλες στιγμές του Ελληνισμού μέσα στον 20ό αιώνα. Στιγμές που μάζευε σαν «σφουγγάρι» από τα δώδεκά του χρόνια, κάνοντας τον κάλφα ενός μαραγκού στη «γειτονιά των θεών» στην Πλάκα. Τότε που μ’ ένα κατοστάρικο μηνιάτικο στην τσέπη, ξεκινούσε τον δρόμο για την κορυφή του βουνού της γνώσης. Τα πρώτα του λεφτά τα ξόδεψε κάνοντας «πλούσιο» έναν πλανόδιο βιβλιοπώλη, από τον οποίο αγόρασε «Το πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα», το αριστούργημα του Ευγένιου Ο’ Νηλ. Και ήταν ο πρώτος σταθμός, τα πρώτα «δράμια» βενζίνης που φόρτωσαν το χέρι του και άρχισε να γράφει… Πέρασαν κάπου τρεις δεκαετίες από εκείνη την πρώτη «στιγμή». Και ήρθε το «Πεθαίνω κάθε ξημέρωμα» να γίνει η πιο αγαπημένη του ταινία. Ελεγε ο ίδιος για τον Νίκο Γαλανό, τον πρωταγωνιστή της: «Ο Νίκος ήταν έκπληξη. Είχε ρυθμό και συναίσθημα».

Νωρίτερα, στις αρχές της δεκαετίας του ’60, πρωτοβγήκε ως συγγραφέας στο θέατρο και τον κινηματογράφο με το αστυνομικό δράμα ”Ο θάνατος θα ξανάρθει”, που γνώρισε τεράστια επιτυχία και γυρίστηκε την ίδια χρονιά ταινία από τη Φίνος Φιλμ. Ακολούθησαν στο θέατρο τα έργα «Θηλιά στο σκοτάδι», «Μαρκησία του λιμανιού», «Σκέψου πριν αγαπήσεις», «Αρμένικο φεγγάρι» και «Μάρτυς κατηγορίας». Έγραψε και από το 1967 σκηνοθέτησε ο ίδιος, κυρίως για τον Φίνο, μια σειρά από εξήντα περίπου ταινίες τολμηρού κοινωνικού χαρακτήρα, που γνώρισαν όλες ανεξαιρέτως πρωτοφανή επιτυχία και αποτέλεσαν μια ρεαλιστική «επανάσταση» στη θεματολογία, αλλά και στο ύφος της ελληνικής οθόνης.

Ο Φώσκολος λάτρευε τη θάλασσα -εμπνεόταν πάνω στο μικρό βαρκάκι που αγόρασε στα 33 του-, αλλά και το βουνό ως μανιώδης κυνηγός στο Βελούχι. Ηταν άνθρωπος της γρήγορης σκέψης, αλλά και του ταξιδιού. Εξαφανιζόταν συχνά με το αυτοκίνητο και σε μια στάση τηλεφωνούσε στην Τόνια, τη γυναίκα που λάτρεψε σαν θεά ανάμεσα στις γυναίκες που αγάπησε με πάθος, για να ακούσει το τραγούδι που έβρισκε να της αφιερώσει.

Στην αυγή της δεκαετίας του ’70, «μεταγράφεται» στη νεαρή τότε ελληνική τηλεόραση, όπου πετυχαίνει παγκόσμιο ρεκόρ θεαματικότητας, 92%, με το μεγάλης διάρκειας ιστορικό τηλεοπτικό δράμα του «Αγνωστος πόλεμος» και συνεχίζει με την ίδια πάντοτε επιτυχία με τα ιστορικά ή κοινωνικά τηλεοπτικά δράματα «Εν τούτω νίκα», «Κραυγή των λύκων», και «Ρωμανός Διογένης». Το 1991, με το πέρασμά του στην ιδιωτική τηλεόραση του ΑΝΤ1, καινοτομεί φέρνοντας στην ελληνική μικρή οθόνη το πρώτο μεγάλης εμβέλειας καθημερινό κοινωνικό σήριαλ «Η λάμψη», που για ακόμη μία φορά αποτελεί τεράστια επιτυχία και παιζόταν μέχρι σήμερα επί ένδεκα χρόνια, μαζί με το δεύτερο καθημερινό του σήριαλ «Καλημέρα Ζωή», που γνωρίζει την ίδια επιτυχία.
Κατέχει το αναγνωρισμένο ρεκόρ εισιτηρίων του ελληνικού κινηματογράφου όλων των εποχών με την ταινία του «Υπολοχαγός Νατάσσα» (751.177 εισιτήρια μόνο στην Αθήνα) και από τις ταινίες που έγραψε «Οι αδίστακτοι» και «Ο πυρετός στην άσφαλτο» απέσπασαν συνολικά έξι βραβεία στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Τρία κρατικά βραβεία κινηματογραφίας εξάλλου απέσπασε το «Κοντσέρτο για πολυβόλα», ενώ «Το χώμα βάφτηκε κόκκινο» προκρίθηκε το 1965 από την Αμερικανική Ακαδημία Τεχνών και Επιστημών ως υποψήφιο για το Οσκαρ καλύτερης ξένης ταινίας. Το 1993 τιμήθηκε από την ΕΡΤ για τη «Λάμψη» με το βραβείο του δημοφιλέστερου σήριαλ της ελληνικής τηλεόρασης και το 1995 το ίδιο έργο πέρασε στο Βιβλίο των Ρεκόρ Γκίνες. Εχει λάβει διάφορες τιμητικές διακρίσεις από τους Λάιονς, τον Δήμο Πειραιώς, τους δήμους Σύρου, Ηλιουπόλεως και Χαλκίδας, την Ακαδημία Κορφιάτικων Βραβείων, την Καλλιτεχνική Λέσχη Αθηνών, την Πανελλήνια Ενωση Γυναικών κ.ά. Επίσης, έχει βραβευτεί από την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος για τη συμβολή της βυζαντινής σειράς του «Εν τούτω νίκα» στο έργο και τους σκοπούς της Ορθοδοξίας.

Ο Νίκος Φώσκολος έκανε τρεις γάμους και απέκτησε δύο παιδιά, τον Σπύρο και τη Ντέλα.
Ηταν ένας άνθρωπος που διψούσε για τη ζωή και ήταν παθιασμένος με τη δουλειά του. Και είναι αλήθεια πως τα πάθη του τον αντάμειψαν με πάθος έως την τελευταία στιγμή, την περασμένη Τετάρτη, εκεί στον παγερό θάλαμο του Ευαγγελισμού.

The post Έφυγε νικητής στον «Άγνωστο πόλεμο» appeared first on Paraskhnio.gr.