Καρότο και μαστίγιο

Του Δ. ΚΕΜΠΕ

Τελικά, είναι όλα όπως φαίνονται, έστω όπως τείνουν να εξελιχθούν ή μήπως η εικόνα που εμφανίζεται μπορεί να απέχει πλασματικά από την πραγματικότητα και προκαλεί τους αναγκαίους εντυπωσιασμούς, λόγω και της δικαιολογημένης ευφορίας από το δεύτερο σχέδιο Μάρσαλ που κατάφερε να εξασφαλίσει ο Σαμαράς;
Το ερώτημα θα μπορούσε να τεθεί κατ’ αυτόν τον τρόπο αν ο πρωθυπουργός πανηγύριζε ή έστω επέτρεπε ένα παραπάνω χαμόγελο στους υπουργούς του. Κάτι τέτοιο, όμως, όχι μόνο δεν συμβαίνει, αλλά, αντίθετα από τις συνεχείς επαφές με τους υπουργούς του και τις συσκέψεις στα υπουργεία,

αποδεικνύεται ότι βάζει σταδιακά και συνάμα γρήγορα την Ελλάδα σε έναν δρόμο χωρίς επιστροφή από την κατάθλιψη του παρελθόντος.
Αυτό φάνηκε άλλωστε από τη βόλτα που έκανε στους κεντρικούς δρόμους της Αθήνας την παραμονή των Χριστουγέννων συνοδεία ελάχιστων συνεργατών του, όπου κανείς έμπορος ή πολίτης δεν τόλμησε την παραμικρή άσκηση κριτικής στο πρόσωπό του κυρίως γιατί έβλεπε απέναντί του έναν άνθρωπο αποφασισμένο για το αυτονόητο, την ισοτιμία, την αποκατάσταση της εύρυθμης λειτουργίας της αγοράς, την ενίσχυση της ρευστότητας και την όσο το δυνατόν νωρίτερα εξομάλυνση των κοινωνικών αδικιών του παρελθόντος.
Αυτό αποδεικνύεται από τρία σοβαρά στοιχεία: α) ότι το spread του δεκαετούς ομολόγου των 3.500 μονάδων έχει υποχωρήσει σε επίπεδα των 1.000 μονάδων, β) οι αποπληρωμές ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων προχωρούν με εντατικούς ρυθμούς, γ) το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού διαμορφώθηκε σε 12.852 εκατ. ευρώ, έναντι του στόχου των 15.045 εκατ. ευρώ, πράγμα που σημαίνει ότι οι στόχοι του μεσοπρόθεσμου προγράμματος εκπληρώνονται με μεγαλύτερη αποφασιστικότητα.
Συγκεκριμένα, το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού παρουσιάζεται βελτιωμένο κατά 8.646 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με το ενδεκάμηνο του 2011, ενώ το ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού είναι μειωμένο κατά 40,2% έναντι της αντίστοιχης περσινής περιόδου, ενώ τα καθαρά έσοδα παρουσίασαν αύξηση έναντι του επικαιροποιημένου στόχου κατά 38 εκατ. ευρώ.

Φορολογία
Και αυτά είναι μόνο η αρχή, καθώς οι αναγκαίες ενέσεις ρευστότητας που έγιναν με την πίστωση των λογαριασμών 670.000 αγροτών και το άνοιγμα των κεντρικών αγορών στους καταναλωτές στήριξαν σημαντικά την οικονομική δραστηριότητα των ημερών. Ωστόσο, δεν πρέπει να παρακάμπτεται ότι το ακανθώδες και μέχρι σήμερα ανυπέρβλητο εμπόδιο εντοπίζεται στην αδυναμία είσπραξης φορολογικών εσόδων και την πάταξη της φοροδιαφυγής.
Σύμφωνα με την έκθεση της τρόικας, που έδωσε το υπουργείο Οικονομικών στη δημοσιότητα, ο βαθμός επίτευξης των περισσότερων φορολογικών στόχων είναι χαμηλότερος από τα αναμενόμενα επίπεδα, δεν έχουν επιτευχθεί οι εξαμηνιαίοι στόχοι, ενώ εκτιμάται ότι δεν θα επιτευχθούν ούτε οι στόχοι που έχουν καθοριστεί για τα τέλη Δεκεμβρίου.
Οι εργασίες για φορολόγηση προσώπων υψηλού πλούτου και ελεύθερων επαγγελματιών υψηλού εισοδήματος έχουν πέσει σε απραξία, υπογραμμίζει η τρόικα, τονίζοντας ότι η όρεξη για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής ατόμων υψηλού πλούτου και των ελεύθερων επαγγελματιών υψηλού εισοδήματος κινδυνεύει να εξασθενήσει.
Δεδομένης της υψηλής φοροδιαφυγής από ελεύθερους επαγγελματίες, ο στόχος του 2013, όσον αφορά στον αριθμό των ελέγχων, πρέπει να είναι κατ’ ελάχιστον ίδιος με το πρόγραμμα του 2012, ενώ ο στόχος για τα έσοδα πρέπει να είναι υψηλότερος από αυτόν που επιτεύχθηκε φέτος.

Από τους λογαριασμούς
Όπως διαπιστώνει η έκθεση, από τα 53 δισ. οφειλές είναι πιθανόν να εισπραχθεί το 10%-15%. Μεγάλα ποσά δεν είναι δυνατόν να μπουν στα ταμεία του κράτους και πρέπει να διαγραφούν για να στραφεί ο μηχανισμός εκεί όπου υπάρχει προοπτική είσπραξης. Η κυβέρνηση καλείται να εφαρμόσει σύστημα τηλεφωνικών κλήσεων για τα ποσά έως 3.000 ευρώ (ύψους 1,1 δισ. ευρώ), αλλά και να υπάρξει «άμεση χρέωση τραπεζικών λογαριασμών οφειλετών», κάτι που απαιτεί νομοθετικές αλλαγές αλλά και διαδικασίες που θα συμφωνηθούν με τις τράπεζες. Καλείται, επίσης, να διαθέσει το 10% των εργαζομένων στις ΔΟΥ στο κυνήγι των οφειλών, κάτι που σήμερα δεν γίνεται. Ως προς τους μεγάλους οφειλέτες, η τρόικα διαπιστώνει ότι είναι απογοητευτικά τα αποτελέσματα από τις εισπράξεις, καθώς οι 1.500 μεγαλύτεροι οφειλέτες χρωστούν 35 δισ., αλλά από τις 567 υποθέσεις που εξετάστηκαν (συνολικά 13,6 δισ.) εισπράχθηκαν μόλις… 29 εκατ. ευρώ. Έτσι, προτείνει στροφή προς τα μεσαία κλιμάκια, τους 5.770, με χρέη μεταξύ 300.000 ευρώ και 1 εκατ.

ΛΗΞΙΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΟΦΕΙΛΕΣ: Επιταχύνονται οι διαδικασίες
Η πρόσφατη απόφαση των υπουργών Εσωτερικών και Οικονομικών υπό τον πρωθυπουργό και σε συνεργασία με το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, για καταβολή των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του Δημοσίου, παρέχει μια πρόσθετη ανακούφιση στη χειμαζόμενη αγορά, καθώς το ύψος των οφειλών κοντεύει να υπερβεί τα 10 δισ. ευρώ.
Στο πλαίσιο της αξιολόγησης των αιτημάτων έκτακτης χρηματοδότησης υπουργείων που έχουν αποσταλεί στις αρμόδιες υπηρεσίες του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, σε συνέχεια αυτών που εκτελέστηκαν την προηγούμενη εβδομάδα (40 εκατ. ευρώ για το Ταμείο Προνοίας Δημοσίων Υπαλλήλων προκειμένου να χορηγηθεί εφάπαξ σε 1.200 συνταξιούχους και 255,3 εκατ. ευρώ προς το υπουργείο Εσωτερικών προκειμένου 42 δήμοι της χώρας να εξοφλήσουν ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις), το υπουργείο Οικονομικών γνωστοποίησε ότι, αναφορικά με τα ποσά επιστροφής φόρων που απαιτούν την υπογραφή του υφυπουργού Οικονομικών (άνω των 300.000 ευρώ), έχουν ήδη υπογραφεί από τον κ. Μαυραγάνη ποσά ύψους 68,1 εκατ. ευρώ.
Αναφορικά με τα ποσά επιστροφής φόρων αρμοδιότητας ΔΟΥ (κάτω των 300.000 ευρώ) ύψους 316,3 εκατ. ευρώ έχει ήδη σταλεί, με εντολή του υφυπουργού Οικονομικών, επιστολή από 06/12/2012 σε όλες τις ΔΟΥ για την τακτοποίηση των τυχόν ανεξόφλητων εκκαθαρισμένων Ατομικών Φύλλων Έκπτωσης (ΑΦΕΚ) με την άμεση αποστολή σχετικών ειδοποιήσεων στους δικαιούχους, σύμφωνα με την παρ. 7 του άρθρου 102 του ΠΔ 16/89. Οι δε υπηρεσίες του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους είναι έτοιμες, μετά την ολοκλήρωση της αξιολόγησης, σε συνεργασία με το υπουργείο Υγείας και τον ΕΟΠΥΥ, να δρομολογήσουν τις διαδικασίες μεταβίβασης πιστώσεων ύψους 164 εκατ. ευρώ προκειμένου να πληρωθούν οφειλές παρελθόντων ετών προς φαρμακοποιούς. Το ποσό αυτό προήλθε από συνολική οφειλή 220 εκατ. ευρώ του ΟΠΑΔ, αφού αφαιρέθηκε ποσό 48 εκατ. ευρώ που έχει ήδη πληρωθεί στις αρχές του έτους στον ΕΟΠΥΥ και έκπτωση 3,5% επί του αρχικού ποσού.

Αύξηση φόρων ετοιμάζει ο Σόιμπλε
Κι εκεί που η Ελλάδα βρισκόταν με την πλάτη στον τοίχο εξαιτίας των εμμονών των Γερμανών για καθολική επικυριαρχία, τελικά, ο καιρός απέδειξε ότι έχει πολλά γυρίσματα και οι Μέρκελ - Σόιμπλε κατηγορούνται πλέον ότι σε λίγες εβδομάδες θα αποφασίσουν αύξηση του ΦΠΑ με ενιαίο συντελεστή 19%. Όπως αναφέρουν οι εκπρόσωποι των φιλελευθέρων, η Γερμανία πίεσε να τεθεί το όριο του 60% για το χρέος των χωρών της ευρωζώνης. Ωστόσο, το χρέος της παραμένει πολύ υψηλότερα, στο 81,5% του ΑΕΠ, γεγονός που φέρεται να ανησυχεί την κυβέρνηση.
Σύμφωνα με το «Spiegel», ο Σόιμπλε θέλει να καταργήσει τον μειωμένο συντελεστή 7% που ισχύει για τον ΦΠΑ σε πολλά είδη, με στόχο να μπαίνουν στα ταμεία του ομοσπονδιακού κράτους επιπλέον 23 δισ. ευρώ τον χρόνο. Το υπουργείο Οικονομικών θέλει, επίσης, να μειώσει την επιχορήγηση στο σύστημα Υγείας κατά 10 δισ. ευρώ τον χρόνο, να αυξήσει το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης, να κάνει πολύ δυσμενέστερους τους όρους πρόωρης συνταξιοδότησης και να μειώσει τις συντάξεις χηρείας. «Το δημοσίευμα είναι εσφαλμένο» είπε εκπρόσωπος του υπουργείου Οικονομικών. «Δεν υπάρχουν τέτοια σχέδια για τη μετεκλογική περίοδο» πρόσθεσε. Ανέφερε, πάντως, πως το υπουργείο εργάζεται για να επιτύχει έναν ισοσκελισμένο προϋπολογισμό το 2013. Ο Φόλκερ Βίσιννγκ, πρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματος των Ελεύθερων Δημοκρατών (FDP), εταίρος της Μέρκελ, δήλωσε στην εφημερίδα «Welt am Sonntag» ότι το κόμμα του δεν προτίθεται να ταχθεί υπέρ οποιουδήποτε μέτρου αυξάνει το βάρος για τους φορολογουμένους. «Εάν εκείνος [ο Σόιμπλε] θέλει να αυξήσει τα έσοδα [αυξάνοντας το ΦΠΑ], τότε θα πρέπει να δώσει στους φορολογούμενους κάτι πίσω σε κάποιο άλλο πεδίο» είπε ο Βίσινγκ. Το FDP μάχεται συγκεκριμένα για να διατηρηθεί ο μειωμένος ΦΠΑ σε επιλεγμένους τομείς της οικονομίας, όπως τα ξενοδοχεία, και είδη όπως τα τρόφιμα, τα βιβλία και τα εισιτήρια για τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Οι Σοσιαλδημοκράτες (SPD) και η Αριστερά (Die Linke), επίσης, καταδίκασαν τα κυβερνητικά σχέδια για τις περικοπές των κοινωνικών δαπανών που αναφέρθηκαν στο δημοσίευμα. Ο Γιοάχιμ Πος, αντιπρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας του SPD, κατηγόρησε τον Σόιμπλε ότι προσπαθεί να κρατήσει τους σχεδιασμούς για τις αυξήσεις στους φόρους και τις περικοπές στις κρατικές δαπάνες μυστικές έως τις εκλογές στην Κάτω Σαξονία την 20ή Ιανουαρίου. Με δεδομένο ότι παρά τη δημοφιλία της η Μέρκελ έχει χάσει όλες τις μάχες στα κρατίδια, και έτσι όπως πάει η κατάσταση στις εκλογές της Καγκελαρίας τον Σεπτέμβριο δεν θα είναι και τόσο… περίπατος, η πιθανότητα να υιοθετήσει για μία ακόμη φορά συγκρουσιακές λογικές με την κοινωνία, όπως άλλωστε το συνηθίζουν οι Γερμανοί ηγέτες, είναι αρκετά μεγάλες.

Αρχίζουν τα δεινά για τους κερδοσκόπους
Τα δεινά για όσους προκάλεσαν ζημιά στην Ελλάδα, συνεργώντας με τους προηγούμενους κυβερνώντες (Παπανδρέου, Παπαδήμο κ.λπ.) δεν φαίνεται να έχουν τελειωμό ή καλύτερα τώρα αρχίζουν. Σε αποκαλυπτικό δημοσίευμά τους, οι έγκριτοι «New York Times» αναφέρουν ευθέως ότι από το πρόγραμμα επαναγοράς ομολόγων «τα hedge funds πέτυχαν αξιόλογα κέρδη στην ελληνική επαναγορά χρέους», αφήνοντας ευθείες υπόνοιες κατά συγκεκριμένων προσώπων για μίζες δισεκατομμυρίων.
Το ρεπορτάζ επικεντρώνεται στη μη αξιοποίηση της ρήτρας συλλογικής δράσης (CAC’s) στην επαναγορά ελληνικού χρέους. Μάλιστα, αφήνει αιχμές για τον ρόλο που διαδραμάτισε το IIF σε αυτό, επισημαίνοντας ότι «έπαιξε με τους φόβους» της Ευρώπης. Το αποτέλεσμα ήταν να στοιχίσει το πρόγραμμα επαναγοράς ομολόγων 2 δισ. ευρώ περισσότερα.

Το μήνυμα
Συγκεκριμένα, στο δημοσίευμα αποκαλύπτεται πως τον Νοέμβριο 2012 ο αρμόδιος Επίτροπος για τις Οικονομικές και Νομισματικές Υποθέσεις Όλι Ρεν είχε λάβει e-mail από το υψηλόβαθμο στέλεχος της Deutsche Bank, Χακάν Βολίν, σύμφωνα με το οποίο η επιστράτευση ρητρών συλλογικής δράσης (collective action clauses – CAC’s) στην εξεταζόμενη από την ευρωζώνη επαναγορά ελληνικού χρέους δεν θα προκαλούσε προβλήματα είτε στην Ελλάδα, είτε στη ζώνη του ευρώ. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, το υψηλόβαθμο στέλεχος της Deutsche Bank πρότεινε στην Ευρώπη να υιοθετήσει σκληρή στάση απέναντι στα ιδιωτικά κεφάλαια αντιστάθμισης κινδύνου που είχαν αγοράσει ελληνικά ομόλογα. Προέτρεπε, δε, τους κοινοτικούς αξιωματούχους να χρησιμοποιήσουν CAC’s ώστε να πωλήσουν σε χαμηλότερη τιμή από ό,τι θα αποδέχονταν οικειοθελώς. Ο Χακάν Βολίν υποστήριζε πως η κίνηση αυτή ήταν καθ’ όλα νόμιμη και δεν θα αναστάτωνε τις αγορές. Στόχος ήταν τα hedge funds να πουλήσουν στα επίπεδα των 28-30 λεπτών ανά ευρώ, αντί των 34-35 λεπτών ανά ευρώ, κάτι που θα μείωνε το χρέος με λογικό κόστος.

Εξουδετέρωση
Οι «New York Times» υποστηρίζουν πως η μη ενεργοποίηση των ρητρών συλλογικής δράσης «είναι μια άλλη υπενθύμιση για το πώς οι ιδιώτες επενδυτές έχουν καταφέρει να εξουδετερώσουν τους Ευρωπαίους αξιωματούχους σε διάφορα στάδια της κρίσης χρέους». Επικαλούνται, δε, τον διάσημο νομικό του Duke University Μίτου Γκουλάτι, σύμφωνα με τον οποίο με την ενεργοποίηση των ρητών η Ευρώπη θα μπορούσε να εξοικονομήσει 2 δισ. ευρώ. «Απλά δεν καταλαβαίνω γιατί το έκαναν αυτό» δήλωσε ο Γκουλάτι, προσθέτοντας πως η επαναγορά χρέους με ενεργοποίηση των CAC’s θα ήταν μια εύκολη συναλλαγή κατά την οποία τα hedge funds θα εξακολουθούσαν να έχουν μεγάλα κέρδη. Οι «New York Times» υποστηρίζουν πως στην απόφαση για τη μη ενεργοποίηση των ρητρών συλλογικής δράσης ρόλο διαδραμάτισε και το Διεθνές Χρηματοοικονομικό Ινστιτούτο (IIF), το οποίο, όπως τονίζεται, «έπαιξε με τους φόβους» των Βρυξελλών, της Ρώμης και της Μαδρίτης ότι η σκληρή γραμμή προσέγγισης των hedge funds θα μπορούσε να δημιουργήσει άλλον έναν γύρο χάους στην αγορά, καθώς αν η Αθήνα ανάγκαζε τους ομολογιούχους να δεχτούν χαμηλότερες τιμές, οι επενδυτές θα σταματούσαν να αγοράζουν τα ομόλογα των ευρωπαϊκών χωρών που βρίσκονται υπό πίεση.

Ρήτρες
Μάλιστα, οι «New York Times» αναφέρουν πως ο Τσαρλς Νταλάρα πέταξε στην Αθήνα στα μέσα Νοεμβρίου για να τονίσει στην κυβέρνηση ότι η επίκληση των ρητρών θα ήταν καταστροφική για την Ελλάδα και τη ζώνη του ευρώ. Αναφορές που εμφανίζεται να έκανε και στα υψηλότερα κλιμάκια της Ευρώπης.
Για να ενεργοποιηθούν οι ρήτρες συλλογικής δράσης, πρέπει τα δύο τρίτα των επενδυτών να συμφωνήσουν με την τιμή προσφοράς. Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι θεώρησαν ότι δεν υπήρχε καμία βεβαιότητα ότι αυτό θα συμβεί. Σύμφωνα με τους «ΝΥΤ», στο e-mail του προς τον Ρεν ο Χακάν Βολίν της Deutsche Bank υποστήριζε ότι δεν υπήρχε τίποτα ανησυχητικό με τη χρήση ρητρών συλλογικής δράσης και ότι οι ρήτρες χρησιμοποιούνται στις περισσότερες ασκήσεις αναδιάρθρωσης του χρέους και ότι οι επενδυτές θα περίμεναν η Ελλάδα να τις χρησιμοποιήσει.