Να ανακτήσουμε την εθνική μας εμπιστοσύνη

(Του Σπύρου Ριζόπουλου)

Τηρώντας τη δέσμευση της περασμένης Παρασκευής, το σημερινό editorial θα προσπαθήσει στο μέτρο του δυνατού, να σκιαγραφήσει το τι μπορεί τελικά να σημαίνει ένα νέο δόγμα εξωτερικής πολιτικής για την Ελλάδα, αυτή την ιστορική στιγμή που ζούμε.

Για να είναι προσοδοφόρα μια τέτοια προσπάθεια θα πρέπει να δει ξεκάθαρα πως το στρατηγικό πρόβλημα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής έχει να κάνει με μια εγγενή ανασφάλεια

που οδηγεί διαρκώς σε αμυντικές τακτικές υποχωρητικότητας. Πράγμα που σημαίνει πως το ζητούμενο είναι να διαμορφωθεί ένα νέο πλαίσιο εθνικής εμπιστοσύνης. Εθνικής εμπιστοσύνης στον εαυτό μας και στις δυνατότητές μας. Εθνικής εμπιστοσύνη στην Ελλάδα.

Η απώλεια της εθνικής εμπιστοσύνης στο μέτωπο της εξωτερικής πολιτικής σχετίζεται ευθέως με τέσσερις σοβαρές παραδοχές.

Η πρώτη παραδοχή είναι πως με το τέλος του Β Παγκοσμίου Πολέμου και το μοίρασμα του κόσμου, έτσι όπως τον γνωρίσαμε σχεδόν μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 90, η Ελλάδα ανήκε στη σφαίρα επιρροής των ΗΠΑ. Η γεωπολιτική σημασία της Ελλάδας είχε να κάνει πρωτίστως με το γεγονός πως συνιστά διαχρονικά μαζί με το ευρωπαϊκό τμήμα της Τουρκίας ένα γεωγραφικό ανάχωμα στην ρωσική έξοδο προς τη Μεσόγειο και τη Μ. Ανατολή.

Με το τέλος του Ψυχρού Πολέμου η σημασία αυτή αποδυναμώθηκε αισθητά και σε συνδυασμό με την πρόοδο της λεγόμενης ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, το ενδιαφέρον των ΗΠΑ για την Ελλάδα περιορίστηκε σε μερικά τηλέφωνα. Όπως έγινε και τη νύχτα των Ιμίων. Όπως κάνει και ο Ομπάμα σήμερα. Μέχρι εκεί όμως. Αυτή είναι η δεύτερη παραδοχή που πρέπει να κάνουμε.

Όσο η «ευρωπαϊκή οικογένεια» ζούσε με δανεικά από τις αγορές, δεν υπήρχε κανένα πρόβλημα. Όλα πήγαιναν ρολόι. Έτσι η ελληνική εξωτερική πολιτική βρήκε το τέλειο άλλοθι αδράνειας. Για τα πάντα παρέπεμπε στις Βρυξέλλες. Παραιτήθηκε από την στοιχειώδη έστω επεξεργασία μιας εθνικής εξωτερικής πολικής και εκχώρησε την εκπροσώπηση των εθνικών συμφερόντων της στην Ε.Ε. Για αυτό και σε κάθε πρόκληση των Τούρκων απαντούσαμε πως θα τη βρουν μπροστά τους στο δρόμο τους προς την Ευρώπη. Τώρα που η Τουρκία προφανώς δεν έχει αυτοκτονικές τάσεις για να θέλει να μπει στην Ε.Ε, ποια ακριβώς είναι η στρατηγική της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής έναντι της Τουρκίας; Καμία. Ακόμη τα ίδια τους λέμε, τους φοβερίζουμε πως δεν θα μπουν στην Ε.Ε και λογικά θα πρέπει να γελάνε πολύ μαζί μας.

Άλλωστε ποιους ακριβώς όρους να εκπληρώσει η Τουρκία; Όταν η Ε.Ε έχει αποδεχθεί να έχει στους κόλπους της κράτος– μέλος που το μισό σχεδόν τμήμα του είναι υπό την κατοχή τρίτης χώρας, για ποια Ευρώπη της δημοκρατίας, του πολιτισμού και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αξίζει πραγματικά να μιλάμε; Η Ευρώπη δεν έχει αξίες. Αυτή είναι η τρίτη παραδοχή που πρέπει να κάνουμε.
Αυτό υποκρυπτόταν άριστα όσο η «ευρωπαϊκή οικογένεια» ήταν μονιασμένη γιατί έτρωγε τα δανεικά από τις αγορές. Μόλις ξέσπασε η κρίση το 2008 κι έπεσε στο παγκόσμιο σύστημα το σύνθημα «κομμένα πια τα δανεικά», αντί αλληλεγγύης οι «εταίρ