Τρεις Παπανδρέου, δύο Καραμανλήδες, ο Μητσοτάκης και ο Σημίτης…

ΤΟ «Π» ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥΣ ΠΟΥ ΠΕΡΑΣΑΝ ΤΗΝ ΠΥΛΗ ΤΟΥ ΛΕΥΚΟΥ ΟΙΚΟΥ. Οι περισσότερες συναντήσεις περιορίζονταν σε φωτογραφίες με χαμόγελα και αόριστες δηλώσεις για ανανέωση φιλίας και συνεργασίας

Του Κώστα Αναγνωστόπουλου

Οι επισκέψεις των Ελλήνων πρωθυπουργών στον Λευκό Οίκο συνοδεύονταν, κατά κανόνα, από πολλές προσδοκίες, αλλά ελάχιστα απτά αποτελέσματα. Οι περισσότερες περιορίζονταν σε φωτογραφίες με χαμόγελα και αόριστες δηλώσεις για ανανέωση φιλίας και συνεργασίας.

Υπήρξαν όμως και συναντήσεις, που

έδειξαν μια γενικότερη τάση της αμερικανικής πολιτικής, αλλά και ειδικότερα την αντίληψη της ηγεσίας των ΗΠΑ, απέναντι στις ελληνικές κυβερνήσεις.

Μάλιστα, ορισμένες επισκέψεις επιβάλλονταν από τα πράγματα και την περιρρέουσα ατμόσφαιρα, οδηγώντας εξ ανάγκης στην Ουάσινγκτον, Έλληνες πρωθυπουργούς ή αποτρέποντας συναντήσεις, όπως του Κων. Καραμανλή, μετά την πτώση της Χούντας.

Γενικά όμως, η ιστορία έχει δείξει πως τα μεγάλα προβλήματα της χώρας, δεν λύνονταν κατά τις συναντήσεις του Λευκού Οίκου. Όμως στις σοβαρότερες από αυτές, έμπαιναν οι βάσεις για μια πολιτική που θα προωθούνταν στη συνέχεια μέσω πρέσβεων ή υπουργών Εξωτερικών και ειδικών απεσταλμένων.

Ο επισκέψεις των Ελλήνων πρωθυπουργών ουσιαστικά άρχισαν το 1961, καθώς στην δεκαετία του ’50, αμέσως μετά τον πόλεμο και τον Εμφύλιο, δεν υπήρχε η αναγκαιότητα να γίνουν. Πάντως τον Δεκέμβριο του 1959, ήρθε στην Αθήνα ο Άϊκ Αϊζενχάουερ, ο Πρόεδρος τότε των ΗΠΑ και στρατηγός της νίκης κατά των ναζί.

1) Η συνάντηση Κων. Καραμανλή – Τζον Κένεντι

Η πρώτη επίσημη επίσκεψη στην Ουάσινγκτον ήταν τον Απρίλιο του 1961, από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή και την σύζυγο του Αμαλία. Οικοδεσπότης στον Λευκό Οίκο ήταν ο Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι, που οραματιζόταν μια άλλη εξωτερική πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών, με νέες αρχές.

Στη συνάντηση υπήρξε θετική ανταλλαγή απόψεων για στήριξη της χώρας και την προώθηση κοινών θεμάτων. Αλλά ήταν κάπως βιαστική. Κι αυτό, γιατί η άφιξη Καραμανλή στην Ουάσινγκτον, συνέπεσε με την κλιμάκωση της κρίσης με την Σοβιετική Ένωση, εξ αιτίας των πυραύλων στην Κούβα.

Το γεγονός ότι ο Κων. Καραμανλής ήταν ο πρώτος ξένος ηγέτης που έγινε δεκτός από τον Τζον Κένεντι και σε εκείνη τη χρονική συγκυρία, προκάλεσε σύγχυση στην αμερικανική διπλωματία με αποτέλεσμα ο αρχηγός της CIA, Άλεν Ντάλες, φέρεται να αιφνιδιάστηκε και μόλις που πρόλαβε να ρωτήσει: «Ποιος είναι ο Καραμανλής;»…

Ο Κων. Καραμανλής πάντως, προσκάλεσε τον Τζον Κένεντι στην Ελλάδα, αλλά η επίσκεψη δεν πραγαματοποιήθηκε ποτέ, καθώς ο Αμερικανός πρόεδρος δολοφονήθηκε στο Ντάλας το 1963.

2) Η «επεισοδιακή» συνάντηση Γεωργίου Παπανδρέου – Λίντον Τζόνσον

Ο Γεώργιος Παπανδρέου ήταν ο δεύτερος, μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, Έλληνας πρωθυπουργός που περνούσε το κατώφλι του Λευκού Οίκου τον Ιούνιο του 1964, για να συναντήσει τον τότε Πρόεδρο Λίντον Τζόνσον.

Το κλίμα όμως δεν ήταν ευνοϊκό για τις ελληνικές θέσεις και διεκδικήσεις. Στην επικαιρότητα κυριαρχούσαν οι τουρκικές απειλές για εισβολή στην Κύπρο. Η επίσκεψη καταγράφτηκε ως η πλέον επεισοδιακή, με τον Λίντον Τζόνσον να απευθύνει ένα ψυχροπολεμικό λόγο, που έδωσε τον τόνο της συνάντησης.

Από την άλλη πλευρά ο Γ. Παπανδρέου δεν έκανε αποδεκτό το Σχέδιο Ατσεσον, των ΗΠΑ, που θεωρήθηκε πως δεν βοηθούσε τα ελληνοκυπριακά συμφέροντα για την επίλυση τού Κυπριακού. Κάτι που απογοήτευσε τον Λ. Τζόνσον, ο οποίος είχε την πεποίθηση ότι το σχέδιο θα τύχαινε καλής αντιμετώπισης. Μάλιστα είχε προσκαλέσει και τον Τούρκο πρωθυπουργό Ισμέτ Ινονού, για να δώσει τα χέρια με τον Γεώργιο Παπανδρέου.

Από τότε άρχισαν να φαίνονται και τα πρώτα σύννεφα στις σχέσεις των δύο χωρών. Ακολούθησαν τα Ιουλιανά του 1965 και η επιβολή της Χούντας τον Απρίλιο του 1967.

3) Ο Τζορτζ Μπους με τον Κων Μητσοτάκη και τη Ντόρα

Μετά την μεταπολίτευση και λόγω του έντονου αντιαμερικανισμού του ελληνικού λαού, δεν υπήρξαν ιδιαίτερες επαφές με την αμερικανική ηγεσία κατά την 10ετία 1970 – 1980.

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής είχε δώσει προτεραιότητα στην εδραίωση της ελληνικής παρουσίας στην Ευρώπη για να εντάξει τελικά την Ελλάδα στην ΕΟΚ, με την πολιτική πράξη του 1980.

Οι επισκέψεις αρχίζουν να «θεσμοθετούνται», όταν το κλίμα είχε αλλάξει και ο αντιαμερικανισμός είχε αποτελέσει παρελθόν.

Τον Ιούνιο του 1990 ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, επισκέφθηκε την Ουάσινγκτον συνοδευόμενος από την κόρη του Ντόρα Μπακογιάννη, για να συναντήσει τον Πρόεδρο Τζορτζ Μπους τον πρεσβύτερο, με τον οποίο ανέπτυξε φιλικές σχέσεις και φιλοξενήθηκε επανειλημμένα στην Ελλάδα από την οικογένεια Μητσοτάκη.

Τα θέματα που τέθηκαν στο τραπέζι των συζητήσεων ήταν το Κυπριακό και η μεγαλύτερη συμμετοχή των ελληνικών στρατευμάτων στον ευρύτερο στρατιωτικό κορμό του ΝΑΤΟ.

Το άριστο κλίμα της διαρκείας δυόμισι ωρών συνάντησης, έκλεισε με εκατέρωθεν προσκλήσεις σε Αθήνα και Ουάσιγκτον και δηλώσεις στήριξης προς της Ελλάδα του προέδρου Τζορτζ Μπους. «Σφραγίστηκε» μάλιστα και με ένα φιλικό νεύμα προς την Ντόρα Μπακογιάννη, για να πάει κοντά του όταν στάθηκε με τον κ. Μητσοτάκη για την παραδοσιακή φωτογραφία στον κήπο με τα τριαντάφυλλα.

Το 1992 ο Κων. Μητσοτάκης επισκέφθηκε ξανά τον Λευκό Οίκο, λίγο πριν ο Τζορτζ Μπους παραδώσει την προεδρία στον Μπιλ Κλίντον.

4) Επίσκεψη Ανδρέα μετά το «εμπάργκο»

Η αντιαμερικανικές θέσεις που είχε αναπτύξει ο Ανδρέας Παπανδρέου ήταν ο λόγος για την καθυστέρηση της επίσκεψής του στην Ουάσινγκτον. Οι ΗΠΑ ουσιαστικά είχαν επιβάλει «εμπάργκο» στην πρώτη κυβερνητική θητεία του ΠΑΣΟΚ.

Μοιραία, η άφιξη του Α. Παπανδρέου στον Λευκό Οίκο τον Απρίλιο του 1994, επί προεδρίας Μπιλ Κλίντον, θεωρήθηκε σημαντικό γεγονός και για τις δύο πλευρές.

Τα θέματα που συζητήθηκαν ήταν το Κυπριακό, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, αλλά και οι βομβαρδισμοί στη Σερβία, που τότε αναμένονταν να ξεκινήσουν. Παράλληλα ο Ανδρέας Παπανδρέου έθεσε και το θέμα της ονομασίας των Σκοπίων, η χρήση του Ήλιου της Βεργίνας στη σημαία του γειτονικού κράτους, καθώς και η προστασία της ελληνικής μειονότητας στην Βόρειο Ήπειρο.

Ο Μπιλ Κλίντον φέρεται αργότερα να δηλώνει εντυπωσιασμένος από «την απίστευτη οξυδέρκεια του νου που έκρυβε μέσα του αυτό το γηρασμένο σώμα».

5) Σημίτης – Κλίντον στην σκιά των Ιμίων

Με τον Πρόεδρο Μπιλ Κλίντον συναντήθηκε και ο Κώστας Σημίτης τον Απρίλιο του 1996. Μια συνάντηση που έγινε στην σκιά των Ιμίων και φυσικό στις συνομιλίες ήταν να κυριαρχήσουν οι ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Σύμφωνα με τις ανταποκρίσεις της εποχής τέθηκε θέμα χρονοδιαγράμματος για την επίλυση των προβλημάτων, με τον Μπιλ Κλίντον να τονίζει πως οι ΗΠΑ θα αναλάβουν σύντομα πρωτοβουλία για την υλοποίηση του…

Στο χρονοδιάγραμμα, που γνωρίζουμε πως ποτέ δεν εφαρμόστηκε, προβλεπόταν η παραπομπή των διεκδικήσεων που εγείρει η Αγκυρα για τις βραχονησίδες των Ιμίων στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, καθώς και η υπογραφή συνυποσχετικού μεταξύ της Αθήνας και της Αγκυρας για την παραπομπή του θέματος της υφαλοκρηπίδας στο Διεθνές Δικαστήριο.

6) Το ευρώ, ο Κ. Σημίτης και ο Τζορτζ Μπους

Η δεύτερη επίσκεψη Σημίτη στον Λευκό Οίκο, έγινε τον Ιανουάριο του 2002, την εποχή που η Ελλάδα είχε ενταχθεί στο ευρώ.

Μάλιστα το «δώρο» που έκανε ο Έλληνας πρωθυπουργός στον Τζορτζ Μπους τον νεώτερο, ήταν ένα νόμισμα του ευρώ, με τον Αμερικανό Πρόεδρο να δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και να το επεξεργάζεται μπροστά στις κάμερες. Το άλλο δώρο ήταν ένα μπλουζάκι με το σήμα των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004…

Ο Τζορτζ Μπους ευχήθηκε να γίνει στην Αθήνα μια θαυμάσια Ολυμπιάδα, ενώ το θέμα που κυριάρχησε στις κατ’ ιδίαν συζητήσεις, ήταν η τρομοκρατία στη χώρα μας. Οι πληροφορίες εκείνης της εποχής ανέφεραν πως ζητήθηκε από την κυβέρνηση να υπάρξουν άμεσα και συγκεκριμένα αποτελέσματα.

Ο κ. Σημίτης είχε πει στον Αμερικανό Πρόεδρο πως η Ελληνική Αστυνομία συνεργάζεται στενά με το FBI και τις βρετανικές υπηρεσίες, για την εξάρθρωση των τρομοκρατικών οργανώσεων.

Η συνάντηση έγινε λίγους μήνες πριν από την σύλληψη των μελών της «17 Νοέμβρη» και τα αποτελέσματα υπήρξαν το καλοκαίρι του ίδιου χρόνου.

7) Συνάντηση Κώστα Καραμανλή με Τζορτζ Μπους μετά το Σχέδιο Ανάν

Τον Μάιο του 2005 την Ουάσινγκτον επισκέφθηκε ο Κώστας Καραμανλής, σε βαρύ κλίμα, για άλλη μια φορά, εξαιτίας του Κυπριακού. Αφορμή το Σχέδιο Ανάν που είχε απορριφθεί από τους Ελληνοκυπρίους.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός στις δηλώσεις του μετά την συνάντηση τόνισε πως συζήτησε με τον Αμερικανό Πρόεδρο ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, συμπεριλαμβανόμενων των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, του Κυπριακού, των ελληνοτουρκικών σχέσεων και της κατάστασης στη Μέση Ανατολή και στα Βαλκάνια.

Πριν αναχωρήσει για την Αθήνα, ο κ. Καραμανλής μίλησε στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων, δίνοντας ιδιαίτερη βαρύτητα στις προκλήσεις της νέας εποχής, την διεύρυνση της Ευρώπης και την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας, μετά την 11η Σεπτεμβρίου.

Πρόσθεσε μάλιστα, πως η χώρα μας εξακολουθεί να είναι το ιδανικό μέρος για επενδύσεις στη Νοτιοανατολική Ευρώπη – τα Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο.

8) Γιώργος Παπανδρέου με Μπάρακ Ομπάμα εν μέσω κρίσης

Τον Μάρτιο του 2010 έγινε η τελευταία επίσκεψη Έλληνα πρωθυπουργού στην Ουάσινγκτον μεσούσης της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης.

Ο Γιώργος Παπανδρέου, συναντήθηκε με τον Μπάρακ Ομπάμα, αλλά και με το ζεύγος Κλίντον, λίγους μήνες μετά τη νίκη του στις εκλογές και μια ανάσα πριν την ένταξη της Ελλάδας στον Μηχανισμό Στήριξης και το Μνημόνιο…

Ο πρώην πρωθυπουργός προσπάθησε να δώσει την εντύπωση πως υπήρξε ευρύτερη αποδοχή του από την αμερικανική πολιτική σκηνή και στήριξη στις κινήσεις του, ενώ ήδη «έβραζε» η Ευρώπη με τα οικονομικά της χώρας και τα τεράστια ελλείμματα.

Μάλιστα, όπως αναφέρουν οι τότε ανταποκρίσεις, ο Γ. Παπανδρέου φέρεται να ζήτησε από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ να συνεργασθεί με την Ευρώπη για την καλύτερη αντιμετώπιση των κερδοσκόπων και έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για τις συνέπειες που υπάρχουν για όλους.

Σε ό,τι αφορά στην Ελλάδα τα θέματα αφορούσαν τη βίζα για τις επισκέψεις των Ελλήνων στις ΗΠΑ, το Σκοπιανό, τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, το Κυπριακό, αλλά και το θέμα της τρομοκρατίας.

Και Α. Σαμαράς με Μπ. Ομπάμα

Επτά Έλληνες πρωθυπουργοί συναντήθηκαν τα τελευταία 52 χρόνια με τους Προέδρους των Ηνωμένων Πολιτειών, κάτω από συνθήκες που χαρακτήριζαν την εποχή τους.

Ο όγδοος είναι ο Αντώνης Σαμαράς, που θα επιδιώξει να αποκομίσει ουσιαστικά στοιχεία από την συνάντησή του με τον Αμερικανό Πρόεδρο Μπάρακ Ομπάμα, σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο για την Ελλάδα.

Όμως δεν αρκούν μόνο τα καλά λόγια στήριξης, καθώς απαιτούνται πλέον και σημαντικές πράξεις. Σε κάθε περίπτωση πάντως, ο Έλληνας πρωθυπουργός δεν θέλει η επίσκεψή του στην Ουάσινγκτον να περιστραφεί γύρω από ένα «Hello» και ένα «Good By»…

Περισσότερα πολιτικά θέματα στο «ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ» που κυκλοφορεί