Γκαφατζής ή «υπάλληλος» ο Ντάισελμπλουμ;

Αν η γνωστή δήλωση περί Τιτανικού συνιστούσε γκάφα, τότε η χθεσινή του Προέδρου του Eurogroup Jeroen Dijsselbloem περί κυπριακής λύσης-μοντέλο θα έπρεπε να πολλαπλασιασθεί επί 17, όσες και οι χώρες της ευρωζώνης. Ή μάλλον … επί 16, αφού είναι πολύ πιθανό η Γερμανία να μην ενοχλήθηκε ιδιαίτερα.

Τι είπε λοιπόν ο Ολλανδός, αντικαταστάτης του Jean-Claude Juncker; Εν ολίγοις ότι η συνταγή της εναπόθεσης στους καταθέτες των βαρών μιας τραπεζικής διάσωσης δεν ενδείκνυται μόνο για το ένα και μοναδικό «φαγητό» της Κύπρου, αλλά

θα αποτελεί εφεξής μπούσουλα για κάθε παρόμοια μελλοντική περίσταση. Οι αγορές, ως αναμενόταν, ένιωσαν σοκ και ο άπειρος (;) νέος Πρόεδρος του Eurogroup έσπευσε να τα μαζέψει, έστω μερικώς.

Ήταν όμως όντως γκάφα όλο αυτό ή μήπως η σκηνοθεσία μιας γκάφας;

Θεωρητικά η απειρία του Dijsselbloem θα μπορούσε να εκληφθεί ως ελαφρυντικό. Υπουργός μόλις ολίγων μηνών ήταν άλλωστε, προτού του ανατεθεί η ηγεσία της ευρωζώνης. Το βιογραφικό του εντελώς ανεπαρκές για μια τέτοια θέση. Κάτι η σύγχυση από την αϋπνία των πολύωρων συνεδριάσεων του Eurogroup, κάτι η αντιμετώπιση της πρώτης μεγάλης κρίσης της θητείας του θα μπορούσαν να συνθέσουν και μια ευπρόσωπη «υπεράσπιση» περί άτυχης σύμπτωσης.

Όμως, οι συμπτώσεις που επαναλαμβάνονται γεννούν καχυποψία. Ποιες είναι αυτές;

Επί χρόνια ταλαιπωρούνταν η Ελλάδα από την αβεβαιότητα του αν θα παραμείνει στο ευρώ ή μια ωραία πρωία, όπως καλή ώρα τώρα οι αδελφοί Κύπριοι, θα ξυπνήσουν με τον κόσμο τους ακόμα πιο γκρεμισμένο και με τις τσέπες τους να κοσμούν εκ νέου οι αξέχαστες δραχμές. Οι τράπεζες άδειασαν σταδιακά από ρευστό, με τους καταθέτες να αναζητούν πιο φιλόξενα λιμάνια, με κύριο προορισμό την Ελβετία, αλλά και τράπεζες άλλων χωρών, μεταξύ των οποίων και της Γερμανίας αλλά και της ίδιας της Κύπρου, οι οποίες καρπώθηκαν τον ελληνικό πανικό. Μία και μόνη δήλωση από την ευρωζώνη, ακόμα καλύτερα από την Καγκελάριο, θα αρκούσε για να αναστρέψει αυτό το κύμα φυγής.

Νωρίτερα ακόμα είχε τεθεί και το ζήτημα της ευρωπαϊκής εγγύησης των καταθέσεων έως το ποσό των 100.000 ευρώ, όμως και η καθησυχαστική για τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά αυτή εξέλιξη σκόνταψε στην αντίσταση της Γερμανίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι την προηγούμενη εβδομάδα, δεδομένου και του ευτελισμού αυτής της ασφάλισης για την περίπτωση των Κυπρίων, Γερμανοί πολιτικοί επαίρονταν επειδή η κυβέρνησή τους είχε φροντίσει να αφήσει την πόρτα της αφαίμαξης και των μικρότερων από τις 100.000 χιλιάδες ευρώ καταθέσεων ανοικτή.

Ακολούθησε ο διορισμός του Dijsselbloem, ανεξήγητος ιδωμένος αντικειμενικά. Εκτός αν συνυπολογίσει κανείς ότι το φαινομενικό του ελάττωμα, το μικρό μέγεθος και η απειρία αντίστροφων διαστάσεων, τον καθιστούσαν τρωτό σε πιέσεις και παρεμβάσεις. Ας μην ξεχνάμε ότι ο Dijsselbloem είναι Ολλανδός, δηλ. πολιτικός μιας χώρας που παραδοσιακά «επιβιβάζεται» στο γερμανικό άρμα, αλλά και ότι διαδέχθηκε έναν πολιτικό, τον Jean-Claude Juncker, που είχε την κακή συνήθεια, αλλά και την προσωπικότητα, να βάζει το κοινό συμφέρον πάνω από το εθνικό.

Τελευταία σύμπτωση ήλθε από την Λευκωσία. Οι υπέρογκες, ομολογουμένως, τραπεζικές καταθέσεις στην Κύπρο, δυσανάλογες με την οικονομική δύναμη του νησιού, είναι σίγουρο ότι προκαλούσαν όσο βέβαιο είναι ότι και έθελξαν. Από τη στιγμή που η Κύπρος ήλθε στην αδύνατη θέση να αιτείται διάσωσης, χιλιάδες τράπεζες ανά τον κόσμο και οι πολιτικοί που χορηγούν είναι πολύ πιθανό να ορέχτηκαν μια νέα πηγή πλουτισμού. «Το επιχειρηματικό μοντέλο δεν είναι βιώσιμο», ειπώθηκε αρμοδίως, χωρίς να εξηγείται γιατί υπήρξε βιώσιμο επί τόσες δεκαετίες και συναντάται και αλλού στην ευρωζώνη, ούτε να αντιπροτείνεται ένα άλλο πιο βιώσιμο αλλά και εφαρμόσιμο μοντέλο.

Η δήλωση Dijsselbloem ήταν το κερασάκι στην τούρτα. Εμμέσως πλην σαφώς είπε ο επικεφαλής της ευρωζώνης: «Τα λεφτά σας είναι ασφαλή μόνο στον ευρωπαϊκό βορρά και ιδία στις μεγάλες τράπεζες. Αν έχετε την τύχη των Κυπρίων, θα ευθύνεστε εσείς και μόνο. Λάβετε τα μέτρα σας».

Όλα αυτά δικαιολογούν την αντιμετώπιση του «φαινομένου» Dijsselbloem με δυσπιστία. Οι καταθέτες ανά την Ευρώπη, ιδίως εκείνοι της τσακισμένης ψυχολογίας του ευρωπαϊκού Νότου, οι οποίοι δεν διαβάζουν ισολογισμούς τραπεζών, είχαν ήδη προλάβει να λάβουν το μήνυμα, ανεξαρτήτως αν η «γκάφα» ανακλήθηκε εκ των υστέρων.

Η απάντηση, λοιπόν, στο αρχικό ερώτημα θα πρέπει να προσμετρήσει όλα τα παραπάνω…