Η Αθηναϊκή Ζυθοποιία σε νέα εποχή

του Γιώργου Πετρίδη

Μπροστά σε δύσκολες αποφάσεις βρίσκεται αυτό το διάστημα ο διευθύνων σύμβουλος της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας Ζωούλλης Μηνά.

Ο μάνατζερ που κατόρθωσε να γυρίσει το 2014 τα οικονομικά αποτελέσματα της μεγαλύτερης ζυθοποιίας της χώρας και να φέρει κέρδη ύψους 14,1 εκατ. ευρώ από ζημίες της τάξης των 6,3 εκατ. ευρώ και που αναίμακτα προχώρησε σε απολύσεις 54 ατόμων, καθώς ο εργασιακός πληθυσμός της επιχείρησης από 960 άτομα έπεσε στα 906, καλείται, σύμφωνα με έγκυρες πηγές, να πάρει ακόμα σκληρότερα μέτρα ώστε να επιτύχει την επιβίωση της εταιρείας. Κι αυτό διότι το βαρύ

πρόστιμο των 31,5 εκατ. ευρώ που επιβλήθηκε στην εταιρεία για κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης τον Δεκέμβριο δείχνει να στοιχειώνει τη βιομηχανία.

Πιο συγκεκριμένα, ο κ. Μηνά έχει μπροστά του δύο σενάρια. Ενα ήπιο που αφορά στη διατήρηση ενός status με μειώσεις μεν ανθρώπινου δυναμικού, όμως χαμηλότερης έντασης και με συρρίκνωση των επενδύσεων, στις οποίες δημόσια η εταιρεία έχει δεσμευτεί, και ένα δεύτερο με ταυτόχρονη μείωση μεγάλης κλίμακας προσωπικού και πλήρη περικοπή των επενδυτικών πλάνων. Αν και προς το παρόν η διοίκηση της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας δεν έχει πάρει τις τελικές της αποφάσεις, άνθρωποι που γνωρίζουν πολύ καλά την αγορά αναφέρονται σε σχέδιο που αποσκοπεί να στείλει μήνυμα στην κυβέρνηση ότι «τίποτα δεν είναι δεδομένο» και πως «ανά πάσα στιγμή μια μεγάλη πολυεθνική μπορεί να συρρικνώσει την παρουσία της σε μια χώρα ασταθή που επιβάλλει όλο και μεγαλύτερα πρόστιμα».

Αν και η διοίκηση της εταιρείας πριν το μεγάλο πρόστιμο επιβεβαίωνε μετ' επιτάσεως για την παραμονή της στην ελληνική αγορά και δεσμευόταν με κάθε τρόπο σε συνεντεύξεις στον Τύπο για νέες επενδύσεις και ενίσχυση των αγορών πρώτων υλών από την Ελλάδα, αυτή τη στιγμή ζυγίζει την καινούρια κατάσταση, παγώνει τα πλάνα της και μελετά αν θα πρέπει να επιτεθεί με κινήσεις που θα συζητηθούν. Επισήμως η διεύθυνση υπογραμμίζει προς πάσα κατεύθυνση ότι η όποια αναδιάρθρωση θα είναι λογική. Ωστόσο, όσοι γνωρίζουν το πρόβλημα που δημιούργησε το πρόστιμο και τη γενικότερη κριτική στα κεντρικά γραφεία της επιχείρησης στο Αιγάλεω, αναφέρονται σε «ριζοσπαστικές αποφάσεις, με προεκτάσεις στον τομέα της εργασίας» και λογική «ήπιας, όχι πλήρους αποεπένδυσης από την ελληνική αγορά».

Αλλα έκαναν πριν και άλλα μετά το πρόστιμο

Μάλιστα κύκλοι αναφέρονται σε πολιτική κατευνασμού που ακολουθούσε η πολυεθνική μέχρι και την απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού τον Δεκέμβριο και σε οβιδιακή μεταμόρφωση με «σκληρότερο ροκ» μετά από αυτήν. Πάντως ο κ. Μηνά μέχρι στιγμής κρατά κλειστά τα χαρτιά του και έχει ξεκινήσει ένα πρώτο κύμα περικοπών ιδιαίτερα σε δαπάνες που κρίνονται μη απαραίτητες, όπως το μάρκετινγκ, τα κόστη λειτουργίας της εταιρείας, προχωρώντας σε εσωτερική αναδιάρθρωση.

Γνωρίζει όμως πολύ καλά ότι αυτή η εξίσωση δεν μπορεί να βγει για πολύ καθώς από τα κεντρικά της εταιρείας στην Ολλανδία απαιτούν λύσεις εδώ και τώρα, μια και το ελληνικό πρόβλημα έχει κουράσει, αφού αποζύμησε επί χρόνια πόρους. Πολύ περισσότερο όταν η εταιρεία, εκτός του βαρύτατου και ιστορικά μεγαλύτερου προστίμου στα χρονικά της χώρας, παρουσιάζει σταθερή μείωση των πωλήσεών της στην Ελλάδα (το 2014 έπεσαν από 314 εκατ. σε 296 εκατ. ευρώ) και διαρκή απώλεια μεριδίων αγοράς λόγω της στροφής των καταναλωτών προς ελληνικές βιομηχανίες και κυρίαρχα τη FIX.

Η λογική της πολυεθνικής μέχρι σήμερα ήταν, προκειμένου να μειωθεί το τελικό εις βάρος της πρόστιμο να αναφέρεται αναλυτικά στο πόσα μερίδια πωλήσεων έχασε και στις απώλειες προς την κατεύθυνση τρίτων εταιρειών. Κι αυτό για να αποδείξει ότι δεν έχει πραγματοποιήσει κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης και δεν είναι τόσο ισχυρή όσο της προσάπτουν. Σήμερα όμως που το πρόστιμο έχει επιβληθεί, αυτή η κατάσταση δεν βολεύει άλλο. Για τον λόγο αυτό η εταιρεία, βλέποντας να μην υπάρχει περιθώριο άλλης αύξησης πωλήσεων παρά μόνο μείωσης λόγω των συνθηκών της οικονομίας και της αγοράς, εξετάζει σενάρια περαιτέρω αναδιάρθρωσης, ακόμα και μείωσης των παραγγελιών της σε πρώτη ύλη από τους καλλιεργητές της χώρας, αλλάζοντας πρόσωπο από το ήπιο και ανεκτικό που μέχρι στιγμής είχε. Ανθρωπος νουνεχής ο κ. Μηνά, πάντως, τις τελικές αποφάσεις του θα τις πάρει το φθινόπωρο, όταν και θα έχει τα πρώτα δείγματα από το πώς εξελίχθηκε η καλοκαιρινή σεζόν. Ως θετικό αποτιμάται από την πολυεθνική το γεγονός ότι υπάρχει ένα κορυφαίο αθλητικό γεγονός όπως οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Βραζιλίας. Πάντοτε σε αυτούς τους αγώνες οι πωλήσεις μπίρας αυξάνονται. Ωστόσο, αυτό από μόνο του δεν φθάνει.

Το μεγαλύτερο ιστορικά πρόστιμο

Πρόστιμο 31.451.211 ευρώ επιβλήθηκε από την Ολομέλεια της Επιτροπής Ανταγωνισμού στην εταιρεία Αθηναϊκή Ζυθοποιία Α.Ε. διότι «καταχράστηκε τη δεσπόζουσα θέση της»: Πρόκειται για το υψηλότερο πρόστιμο που έχει επιβληθεί σε μία μόνο εταιρεία από την Επιτροπή Ανταγωνισμού και αφορά παραβάσεις που ξεπερνούν σε διάρκεια τη δεκαπενταετία, όπως προέκυψε από τις 8.000 σελίδες της δικογραφίας της υπόθεσης.

Η Ολομέλεια της Επιτροπής Ανταγωνισμού με απόφασή της, λοιπόν, έκρινε ότι η εταιρεία Αθηναϊκή Ζυθοποιία Α.Ε., η οποία δραστηριοποιείται κυρίως στην παραγωγή και εμπορία προϊόντων ζύθου, καταχράστηκε τη δεσπόζουσα θέση της και επέβαλε ομοφώνως το πρόστιμο. Σύμφωνα με το σκεπτικό της απόφασης, από την ενδελεχή έρευνα της Επιτροπής προέκυψαν στοιχεία τα οποία κατέδειξαν ότι η Αθηναϊκή Ζυθοποιία είχε υιοθετήσει και υλοποιούσε για μεγάλο χρονικό διάστημα μια ενιαία και στοχευμένη πολιτική για τον αποκλεισμό και τον περιορισμό των δυνατοτήτων ανάπτυξης των ανταγωνιστών της, κυρίως με την επιβολή αποκλειστικότητας σε επίπεδο χονδρικής και λιανικής πώλησης, αλλά και μέσω άλλων πρακτικών, οι οποίες είχαν ως σωρευτικό αποτέλεσμα τον περιορισμό του ανταγωνισμού σε επιμέρους αγορές διανομής και διάθεσης προϊόντων ζύθου.

Ειδικότερα, η πολιτική της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας περιλάμβανε, μεταξύ άλλων, πρακτικές που κατέτειναν σε αποκλειστική προμήθεια στην αγορά επιτόπιας κατανάλωσης (μεγάλοι πελάτες-αλυσίδες εστίασης και λοιπά τελικά σημεία), με τη χορήγηση σ' αυτούς σημαντικών χρηματικών ποσών και άλλου είδους παροχών, υπό τους όρους, όμως, αποκλειστικότητας ή/και περιορισμού του εφοδιασμού τους από ανταγωνιστικούς προμηθευτές, καθώς και με την επιβολή, υπό αυτές πάντοτε τις δεσμεύσεις, εκπτώσεων πίστης και στόχων πωλήσεων. Η Αθηναϊκή Ζυθοποιία υλοποιούσε, επίσης, κατά την απόφαση, περιοριστικές του ανταγωνισμού πρακτικές προς χονδρέμπορους, όπως η παροχή σε αυτούς σημαντικών οικονομικών κινήτρων έναντι περιορισμού του εφοδιασμού τους από ανταγωνιστές καθώς και προνομιακών όρων πίστωσης και η άσκηση παράλληλης πίεσης για διακοπή της διακίνησης ανταγωνιστικών σημάτων.