Σένγκεν: «Έξοδος» σε τέσσερα στάδια για την Ελλάδα

του Ιωάννη Αντύπα

Με την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την κατάσταση των συνόρων της ζώνης Σένγκεν στην Ελλάδα να διαπιστώνει σοβαρές αδυναμίες στη διενέργεια ελέγχων στα εξωτερικά σύνορα, η Ελλάδα βρίσκεται μπροστά σε μια διαδικασία τεσσάρων σταδίων πριν την ενεργοποίηση του άρθρου 26 και την επέκταση των συνοριακών ελέγχων από τις χώρες της κεντρικής Ευρώπης.

Έγκριση της έκθεσης από

Αυτή τη στιγμή η διαδικασία βρίσκεται στη πρώτη φάση ενεργοποίησης του άρθρου 26 περί επέκτασης των ελέγχων των εξωτερικών συνόρων, κάτι που Κοινοτικές πηγές τονίζουν πως θα πρέπει να επιδιωχθεί μόνον εάν η συνολική λειτουργία του χώρου Σένγκεν τίθεται σε κίνδυνο ως αποτέλεσμα «επίμονων ελλείψεων».

Με την ολοκλήρωση της έκθεσης σειρά, έχει η επικύρωση της από τα μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου έτσι ώστε να λάβει εντολή η Επιτροπή να προχωρήσει στην επόμενη φάση της διαδικασίας, τη δημιουργία σχεδίου δράσης μετά τη διατύπωση των συστάσεων, πάντα με τη σύμφωνη γνώμη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, κατά πάσα πιθανότητα πριν από τη Σύνοδο Κορυφής στις 18 Φεβρουαρίου.

Ένας συν δύο μήνες για την αποφυγή του ελέγχων

Καθώς η έκθεση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το αξιολογούμενο κράτος μέλος «παραμελεί σοβαρά τις υποχρεώσεις που το δεσμεύουν οι κανόνες της συνθήκης του Σένγκεν» και υπάρχουν «σοβαρές ανεπάρκειες στη διενέργεια των ελέγχων των εξωτερικών συνόρων», η Επιτροπή θα προτείνει τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων που μπορεί να περιλαμβάνουν την ανάπτυξη των ευρωπαϊκών ομάδων συνοριακής φρουράς και την υποβολή ενός στρατηγικού σχεδίου που καθορίζει το πώς το κράτος μέλος θα αναπτύξει τη δική της προσωπικό και εξοπλισμό για την αντιμετώπιση των προβλημάτων.

Η Ελλάδα θα λάβει συνολικά τρεις μήνες από την Επιτροπή για την συμμόρφωση της, με τον πρώτο μήνα να σχεδιάζεται και να υποβάλλεται στην Επιτροπή ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης στην και στη συνέχεια να λαμβάνει η ελληνική κυβέρνηση δύο μήνες για να εφαρμόσει τις συστάσεις. Οι τελικές προτάσεις της Επιτροπής θα πρέπει να λάβουν τη θετική γνωμοδότηση από τα υπόλοιπα κράτη μέλη, που θα αποφασίσουν με ειδική πλειοψηφία.

Οι επιπτώσεις μιας μη συμμόρφωσης

Στη περίπτωση που μετά από τρεις μήνες, εξακολουθούν να υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις και τα ληφθέντα μέτρα δεν έχουν αποδειχθεί επαρκή για να εξασφαλιστεί η επαρκή κάλυψη τους, τότε η Επιτροπή μπορεί να προκαλέσει την εφαρμογή της διαδικασίας που προβλέπεται στο άρθρο 26 του κώδικα συνόρων του Σένγκεν, δηλαδή την χορήγηση άδειας για επέκταση των συνοριακών ελέγχων.

Από τη πλευρά τους, κοινοτικές πηγές τονίζουν πως ακόμη και αυτή η κατάληξη δεν αποτελεί κατάργηση της Συνθήκης του Σένγκεν, καθώς κάτι τέτοιο θα σήμαινε την επαναφορά των ελέγχων παντού – όπως για παράδειγμα μεταξύ της Ισπανίας και της Πορτογαλίας ή της Ελβετίας και του Λιχτενστάιν.

Παράλληλα η ίδια πηγή συμπληρώνει πως δεν πρόκειται για αποβολή της Ελλάδας από τη ζώνη του Σένγκεν, καθώς αυτό θα σήμαινε την επιβολή ελέγχων διαβατηρίων για όλους όσους εισέρχονται στο χώρο Σένγκεν από την Ελλάδα, κάτι που δεν προβλέπεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.