Ένας «νομάς» που κάνει επί τόπου «πράσινη» διαχείριση αποβλήτων

Ακούγοντας τη λέξη «νομάς το μυαλό μας πηγαίνει αυτόματα σε κάποιον που βρίσκεται διαρκώς σε μια κίνηση.

Το ίδιο ακριβώς κάνει και το NOMAD με τη διαφορά ότι δεν μιλάμε για ένα ή περισσότερα άτομα αλλά για μια σύγχρονη και πλήρως εξοπλισμένη κινητή μονάδα παραγωγής βιο-λιπασμάτων και όχι μόνο…

Το λευκό φορτηγό με την πράσινη χαρακτηριστική επιγραφή NOMAD προς το παρόν κάνει στάση στη χοιροτροφική μονάδα του κ. Γιάννη Μπισιρίτσα στην Κοζάνη

Αλλά δεν σταμάτησε εκεί τυχαία.

Το συγκεκριμένο

χοιροτροφείο διαθέτει μια μονάδα παραγωγής βιοαερίου-μια από τις τέσσερις της Δ. Μακεδονίας- δυναμικότητας 99 κιλοβάτ, στην οποία καταλήγουν τα απόβλητά του για περαιτέρω επεξεργασία.

Όπως περιγράφει ο ίδιος:

«Τα λύματα της κτηνοτροφικής μας μονάδας υφίστανται αναερόβια χώνευση στους 40 βαθμούς Κελσίου και παράγουν βιοαέριο, το οποίο στη συνέχεια παράγει ηλεκτρική ενέργεια την οποία διοχετεύουμε στο δίκτυο.

Τα λύματα παραμένουν στον χωνευτή για περίπου για 40 μέρες και μετά διαχωρίζονται σε υγρά και στερεά για να καταλήξουν στα χωράφια με μηχανοκίνητα οχήματα».

Αν η μονάδα του κ. Μπισιρίτσα διέθετε την κατάλληλη τεχνολογία για να επεξεργαστεί περαιτέρω τα υπολείμματα χώνευσης, θα μπορούσε να παραγάγει βιο- λιπάσματα και καθαρό νερό απαλλαγμένο από τυχόν τοξικές ουσίες ή αντιβιοτικά.

Αλλά δυστυχώς, δεν την έχει. Την έχει όμως το NOMAD και για αυτό βρίσκεται εκεί.

Το φορτηγό του NOMAD θα συλλέξει τα υπολείμματα της αναερόβιας χώνευσης και θα τα μετατρέψει σε εύχρηστα προϊόντα. Γιατί το λευκό όχημα που έχει κάνει στάση στο χοιροτροφείο μπορεί φαινομενικά να θυμίζει ένα απλό φορτηγό μεταφορών, αλλά στην πραγματικότητα αποτελεί μια σύγχρονη και πλήρως εξοπλισμένη κινητή μονάδα παραγωγής βιο-λιπασμάτων και όχι μόνο.

Ένας ιδιαίτερος νομάς

Το υπόλειμμα της αναερόβιας χώνευσης μονάδων παραγωγής βιοαερίου, είναι ένα υγρό παραπροϊόν πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά, που θα μπορούσε να αποτελέσει το “κλειδί” της αναγέννησης και της αειφορίας στους κλάδους της γεωργίας και της κτηνοτροφίας.

Το NOMAD είναι ένα ευρωπαϊκό πρότζεκτ που ταξιδεύει, επί του παρόντος, σε τέσσερις ευρωπαϊκές χώρες (Ελλάδα, Μάλτα, Ιταλία και Ην. Βασίλειο) με συγκεκριμένο σκοπό.

«Το NOMAD βοηθά τους παραγωγούς βιοαερίου, τους αγρότες και τους κτηνοτρόφους να μετατρέψουν τα υπολείμματα χώνευσης σε βιο-λιπάσματα υψηλής ποιότητας, μέσα από την ανάπτυξη μίας έξυπνης, κινητής τεχνολογίας με μοναδικά χαρακτηριστικά», λέει ο χημικός μηχανικός και ερευνητής στο Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ), κ. Κυριάκος Πανόπουλος, που συντονίζει το πρόγραμμα, το οποίο ξεκίνησε σχεδόν ταυτόχρονα με την πανδημία, έχοντας 14 εταίρους από το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ολλανδία, τη Ρουμανία, τη Μάλτα, την Ιταλία, την Κίνα και τη Γερμανία.

Σύμφωνα με τον ίδιο, αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν κινητές λύσεις επεξεργασίας υπολειμμάτων στην αγορά, παρά την υψηλή ζήτηση για οικονομικά αποδοτική τεχνολογία για μικρές εγκαταστάσεις. Το πρωτότυπο NOMAD έχει σχεδιαστεί για εφαρμογές μικρής κλίμακας με ικανότητα επεξεργασίας 5 τόνων και μπορεί να μετακινηθεί από το ένα σημείο στο άλλο για να επεξεργαστεί τα χωνεμένα υπολείμματα.

«Αυτό που θέλαμε ήταν ένα λειτουργικό σύστημα που να μπορεί να ανταπεξέλθει σε συνθήκες πραγματικής χρήσης σε μονάδες βιοαερίου και να παραγάγει βιολιπάσματα, επιστρέφοντας ταυτόχρονα καθαρό νερό για πότισμα και για άλλες χρήσεις, χωρίς αντιβιοτικά ή τοξικές ουσίες.

Αυτό που έχουμε λοιπόν σήμερα είναι το φορτηγό. Θα ταξιδέψουμε με αυτό σε όλη την Ευρώπη και τα αποτελέσματα που θα πάρουμε θα μας βοηθήσουν να βελτιστοποιήσουμε την τεχνολογία αυτή, έτσι ώστε να φτάσει στο τελικό της σημείο όπου θα είναι εμπορικά διαθέσιμη για την εφαρμογή της στην Ευρώπη και γιατί όχι και στον υπόλοιπο κόσμο», προσθέτει ο κ. Πανόπουλος, συμπληρώνοντας πως το NOMAD είναι ένας καταλύτης για την κυκλική οικονομία και πως η ανεύρεση μιας βιώσιμης λύσης για το χωνεμένο υπόλειμμα είναι ζωτικής σημασίας ειδικά για τη χώρα μας, που βρίσκεται σε φάση ενεργειακής μετάβασης.

Με αφετηρία την Ελλάδα Το φορτηγό NOMAD απέπλευσε μέσα σε πλοίο από το λιμάνι στο Σαουθάμπτον του Ην. Βασιλείου για να έρθει στην Ελλάδα Μετά τις δοκιμές πεδίου με ζωικά απόβλητα στη χώρα μας, τo φορτηγό θα κάνει δύο ακόμη στάσεις (για απόβλητα καλλιεργειών στην Ιταλία και για δημοτικά λύματα στη Μάλτα) πριν επιστρέψει στο Ηνωμένο Βασίλειο για μια τελική δοκιμή με απόβλητα τροφίμων.

Το NOMAD επέλεξε τέσσερις πιλοτικές τοποθεσίες σε ολόκληρη την ΕΕ για να δοκιμάσει την ευελιξία της προτεινόμενης τεχνολογίας του σε διαφορετικές γεωγραφικές τοποθεσίες, κλιματικές και εδαφικές συνθήκες.

Οι επιτόπιες δοκιμές είναι προσαρμοσμένες στις προκλήσεις κάθε χώρας και στις απαιτήσεις του τελικού χρήστη. Στην Ελλάδα, η πιλοτική τοποθεσία βρίσκεται στη Δυτική Μακεδονία, στους νομούς Γρεβενών, Καστοριάς, Κοζάνης, Φλώρινας και έχει συνολική έκταση 9451 km2 με περίπου 282.000 κατοίκους.

Αυτή τη στιγμή σε ολόκληρη τη χώρα υπάρχουν 35 μονάδες βιοαερίου, με τις περισσότερες να τελούν υπό κατασκευή. «Προς το παρόν κάνουμε αναλύσεις μόνο στα ελληνικά δείγματα αφού το φορτηγό βρίσκεται στην Ελλάδα. Αναμένουμε μέσα στους επόμενους οκτώ μήνες να λάβουμε τα δείγματα από Ιταλία, Μάλτα και Αγγλία.

Σίγουρα τα αποτελέσματα θα διαφέρουν σε μεγάλο βαθμό επειδή η προέλευση του αναερόβιου χωνεμένου υλικού είναι εντελώς διαφορετική», παρεμβαίνει ο κ. Κωνσταντίνος Πλάκας, χημικός μηχανικός ερευνητής στο ΕΚΕΤΑ.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, η καινοτομία του NOMAD είναι ο συνδυασμός της λειτουργίας πολλών διαφορετικών τεχνολογιών σε ένα ολοκληρωμένο σύστημα.

«Η διαδικασία ξεκινά με την απομάκρυνση στερεών από τα υπολείμματα χώνευσης των μονάδων βιοαερίου, ακολουθεί μία υπερδιήθηση για περαιτέρω καθαρισμό του υλικού και στη συνέχεια μια τεχνολογία μεμβρανών που είναι ο πυρήνας του προγράμματος, η οποία ονομάζεται επιλεκτική ηλεκτροδιαπίδυση και που επιτρέπει τον διαχωρισμό των θρεπτικών συστατικών από το νερό που παραμένει από τις μονάδες βιοαερίου.

Ακολουθεί μια τεχνολογία αντίστροφης όσμωσης που παράγει καθαρό νερό, όπως και μια μονάδα η οποία είναι σχεδιασμένη έτσι ώστε με υπεριώδη ακτινοβολία και χρήση όζοντος να καταστρέφει οποιεσδήποτε αντιβιοτικές ουσίες υπάρχουν μέσα στο νερό, για να επιστρέψει στη χρήση γης ή σε άλλες χρήσεις», περιγράφει ο κ. Πανόπουλος.

«Φυσικά μιλάμε για λύματα που προέρχονται από κοπριά, στα οποία μετράμε ιόντα αμμωνίου σίγουρα, σε μεγάλες ποσότητες, φωσφορικά επίσης, θειικό κάλιο, ασβέστιο και μαγνήσιο.

Η ανάκτηση αυτών των ιόντων έχει και βιομηχανική αξία.

Σε ένα επόμενο στάδιο, για παράδειγμα, αναμιγνύοντάς τα σε διαφορετικές αναλογίες, μπορούμε να παράγουμε βιώσιμο υλικό, πολύτιμα λιπάσματα, κ. ά», συμπληρώνει ο κ. Πλάκας.

Ευέλικτη εφαρμογή της τεχνολογίας

Η Δρ Κυριακή Γ. Σακελλαρίου, χημικός μηχανικός και συνεργαζόμενη ερευνήτρια στο ΔΙΑΔΥΜΑ, τον επίσημο φορέα διαχείρισης απορριμμάτων στην περιοχή της Δ. Μακεδονίας και επίσης εμπλεκόμενη στον τομέα της κυκλικής οικονομίας, θα καλλιεργήσει μαρούλι χρησιμοποιώντας το χωνεμένο προϊόν του NOMAD σε ανοιχτά χωράφια για να έχει τις πιο ρεαλιστικές συνθήκες για δοκιμές.

«Θα συγκρίνουμε την ποιότητα του εδάφους και την ανάπτυξη των λαχανικών, χρησιμοποιώντας το χωνεμένο υπόλειμμα του NOMAD αντί του κανονικού λιπάσματος.

Το μαρούλι έχει πολύ σύντομο κύκλο ανάπτυξης και είναι μια κοινή καλλιέργεια στην Ελλάδα, την Ιταλία, τη Μάλτα και τη Βρετανία», εξηγεί.

Η κινητή και πολύ ευέλικτη μονάδα του NOMAD επιτρέπει στους ερευνητές να εξάγουν αποτελέσματα, τα οποία στο τέλος μπορούν να καταλήξουν σε εφαρμόσιμα σχήματα για διαφορετικές μονάδες βιοαερίου, αρχικά για μικρές, οι οποίες δεν μπορούν να επενδύσουν σε όλες αυτές τις τεχνολογίες και τον απαραίτητο εξοπλισμό και αργότερα για μεγαλύτερες μονάδες, με τη στατική εγκατάστασή της.

Οπότε πιστεύεται ότι μελλοντικά αυτή η τεχνολογία θα έχει μια διπλή εφαρμογή.

«Θα θέλαμε να αξιολογήσουμε την αποτελεσματικότητα των διαφορετικών καινοτόμων διαδικασιών που εφαρμόζονται σε φυσιολογικά πλαίσια για τα διαφορετικά υπόβαθρα που πρόκειται να δοκιμάσουμε.

Εννοώ, από πλευράς βιωσιμότητας, από οικονομική άποψη, από το είδος των συλλεγόμενων υλικών, της διάθεσης του τελικού καθαρό νερού, κ.ο.κ», συμπληρώνει ο κ. Πλάκας.

Οι τεχνολογίες κυκλικής οικονομίας που παράγουν βιολιπάσματα μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά στην απεξάρτηση από το φυσικό αέριο που αυτή τη στιγμή χρησιμοποιείται για την παραγωγή των λιπασμάτων αμμωνίας. Το άζωτο προέρχεται από τον αέρα και το υδρογόνο σχεδόν εξολοκλήρου αυτή τη στιγμή από το φυσικό αέριο.

Το κόστος των λιπασμάτων αυξάνεται, που σημαίνει ότι μια τεχνολογία όπως το NOMAD μπορεί να βοηθήσει στη δραματική μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που προέρχονται από τη γεωργία, αλλά και τις τοπικές κοινότητες που βρίσκονται σε μετάβαση να κρατήσουν μέρος του παραγόμενου πλούτου στην περιοχή.

«Μας ενδιαφέρει να αποκομίσουμε από το NOMAD περιβαλλοντικά οφέλη μέσα από μια πιο «πράσινη» διαχείριση των αποβλήτων, αλλά και οικονομικά διαθέτοντας στην αγορά εμείς οι ίδιοι τα παραγόμενα προϊόντα», σημειώνει ο κ. Μπισιρίτσας.

#ΑΠΟΒΛΗΤΑ #ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ #ΛΥΜΑΤΑ #ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΗ