Ακίνητα: Νέο σύστημα αυτόματης προσαρμογής αντικειμενικών αξιών - Τα αιτήματα των δήμων για "κούρεμα"

Αξιολόγηση των αιτημάτων δεκάδων Δήμων της χώρας, οι οποίοι ζητούν «κούρεμα» των αντικειμενικών τιμών υποστηρίζοντας ότι κινούνται σε επίπεδα υψηλότερα των αγοραίων τιμών.

Σύστημα αυτόματης προσαρμογής των τιμών της εφορίας για τα ακίνητα καθιερώνει το υπουργείο Οικονομικών που αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία προς το τέλος του 2024.

Πρόκειται για ένα νέο πληροφοριακό σύστημα το οποίο θα παρακολουθεί και θα καταγράφει τις τάσεις στην κτηματαγορά με τη συγκέντρωση στοιχείων για τις αξίες των ακινήτων (π.χ. συμβόλαια, μισθώματα, αξίες απαλλοτρίωσης) και

δεδομένων για τα χαρακτηριστικά ακινήτων (π.χ. θέση, επιφάνεια, όροφος, χρήση γης, εγγύτητα σε σταθμούς μετρό, σχολεία, πυλώνες ηλεκτρικού ρεύματος κ.λπ.) και με βάση αυτά κάθε χρόνο η και σε μικρότερο διάστημα θα αναπροσαρμόζει αυτόματα τις αντικειμενικές αξίες στα επίπεδα των εμπορικών τιμών.

Αυτό σημαίνει ότι οι όποιες μεταβολές( αυξήσεις ή μειώσεις) καταγράφονται στις εμπορικές τιμές των ακινήτων θα περνούν αυτόματα στις αντικειμενικές αξίες επηρεάζοντας αντίστοιχα τους δεκάδες φόρους και τα τέλη που επιβαρύνουν τα ακίνητα.

Ταυτόχρονα σχεδιάζεται ένα Γεωπληροφοριακό Σύστημα Μαζικής Εκτίμησης Αξίας Ακινήτων όπου ο χρήστης θα έχει τη δυνατότητα να βλέπει πολεοδομικά τετράγωνα, οδικό δίκτυο, διοικητική διαίρεση και σημεία ενδιαφέροντος πάνω σε γεωαναφερόμενο υπόβαθρο ορθοφωτοχαρτών του Εθνικού Κτηματολογίου, να πλοηγείται σε διαδραστικούς χάρτες και να πληροφορείται για την εκτιμώμενη αξία του ακινήτου που τον ενδιαφέρει.

Ωστόσο την τρέχουσα περίοδο προτεραιότητα έχει δοθεί στην αξιολόγηση των αιτημάτων δεκάδων Δήμων της χώρας, οι οποίοι ζητούν «κούρεμα» των αντικειμενικών τιμών υποστηρίζοντας ότι κινούνται σε επίπεδα υψηλότερα των αγοραίων τιμών, με στόχο να κλείσει το συντομότερο αυτό το κεφάλαιο, καθώς η «ψαλίδα» με τις εμπορικές έχει ανοίξει με αποτέλεσμα να απαιτείται νέα ευθυγράμμιση.

Η επιτροπή που ασχολείται με το θέμα, καλείται να εκδώσει ετυμηγορία για 145 ενστάσεις, πολλές από τις οποίες ωστόσο δεν διαθέτουν ισχυρή τεκμηρίωση.

Μετά την ολοκλήρωση του ελέγχου τη σκυτάλη θα πάρουν οι ιδιώτες εκτιμητές για τον επαναπροσδιορισμό των τιμών ζώνης στις περιοχές που οι αυξήσεις κρίθηκαν από την αρμόδια επιτροπή υπερβολικές.

Πληροφορίες αναφέρουν ότι δεν πρόκειται να υπάρξουν οριζόντια και «βαθιά κουρέματα» παρά μόνο στοχευμένες παρεμβάσεις καθώς σχεδόν δυο χρόνια μετά την εφαρμογή των νέων αντικειμενικών οι τιμές στην αγορά έχουν κάνει άλμα και η ψαλίδα μεταξύ εμπορικών και αντικειμενικών αξιών έχει ανοίξει με τις μεγαλύτερες διαφορές να εντοπίζονται στις πιο ακριβές περιοχές της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης αλλά και των υπολοίπων μεγάλων πόλεων. Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς τα χιλιάδες ακίνητα που αλλάζουν σήμερα χέρια γίνονται σε τιμές ακόμη και διπλάσιες των αντικειμενικών.

Το επόμενο βήμα περιλαμβάνει την επέκταση των αντικειμενικών τιμών σε 2.167 περιοχές που εξακολουθούν να βρίσκονται εκτός συστήματος.

Πρόκειται για το υπολειπόμενο 1,5% της επικράτειας όπου έλειπαν τα απαιτούμενα πολεοδομικά στοιχεία, με αρμόδιους παράγοντες να σημειώνουν ότι η επέκταση των αντικειμενικών αξιών δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση καθώς σε πολλές περιοχές είναι ιδιαίτερα δύσκολο να αποτυπωθεί η αξία των ακινήτων, καθώς όχι μόνο δεν γίνονται πράξεις για να υπάρξει μια πρώτη εκτίμηση, αλλά πρόκειται για περιοχές με πολύ μικρό αριθμό κατοίκων, ακόμα και για ερειπωμένα χωριά.

Στην Αττική οι περιοχές όπου θα επεκταθεί το σύστημα των αντικειμενικών τιμών ζώνης είναι από τη Βάρκιζα έως τα Λεγραινά, Αγία Μαρίνα, Χάρακας, Δασκαλειό, περιοχές από το Πόρτο Ράφτη, περιοχές σε Σαλαμίνα, Κύθηρα, Αίγινα.

Στην υπόλοιπη Ελλάδα αναμένεται να αποκτήσουν για πρώτη φορά αντικειμενικές αξίες περιοχές στην Αχαΐα (Διακοπτό, Αιγείρα, Πλάτανος, Σελιανίτικα, Ψαθόπυργος), στην Ηλεία (Κυλλήνη, Αρχαία Ολυμπία), στα Τρίκαλα (Περτούλι, Ελάτη, Πύλη, Καστράκι) στη Φλώρινα (Αμύνταιο, Αγιος Παντελεήμονας, Πρέσπες, Φιλώτας, Δροσοπηγή, Πισοδέρι, Κρυσταλλοπηγή, Μελίτη).

Η περιοχή που εντάχθηκε τελευταία στο σύστημα των αντικειμενικών αξιών είναι το Μητροπολιτικό Πάρκο Ελληνικού – Αγίου Κοσμά με τις τιμές να κυμαίνονται από 3.250 έως και 8.000 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο.

Ταυτόχρονα με την επέκταση του συστήματος θα προχωρήσει η επαναχάραξη των ζωνών. Την άσκηση τρέχει η ειδική ομάδα εργασίας σε συνεργασία με πανεπιστήμια και το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος και αναμένεται να υποβάλει προτάσεις στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, με τις πληροφορίες να αναφέρουν ότι εξετάζονται επεκτάσεις και συνενώσεις ζωνών, ενώ σε κάποιες περιοχές οι υφιστάμενες ζώνες θα σπάσουν στα δύο.

Ποιοι φόροι επηρεάζονται

Η ένταξη στο σύστημα θα φέρει αυτόματα αναπροσαρμογές στον ΕΝΦΙΑ, τους φόρους μεταβίβασης, τον ΤΑΠ, τα τεκμήρια διαβίωσης και το τεκμαρτό εισόδημα και σε τέλη και εισφορές που υπολογίζονται με βάση την αντικειμενική αξία.

Ειδικότερα επηρεάζονται:

Ο ΕΝΦΙΑ που προκύπτει με βάση κλίμακα τιμών ζώνης και συντελεστών προσδιορισμού και εκτιμάται ότι θα κάνει άλμα ως και 200%.

Ο φόρος μεταβίβασης. Η αγορά ακινήτου γίνεται ακριβότερη καθώς επί της αντικειμενικής τιμής επιβάλλεται φόρος με συντελεστή 3% από το πρώτο ευρώ εκτός και αν πρόκειται για αγορά πρώτης κατοικίας για την οποία ισχύει αφορολόγητο όριο ύψους 200.000 ευρώ για άγαμο, 250.000 ευρώ για έγγαμο και προσαύξηση κατά 25.000 ευρώ για καθένα από τα δύο πρώτα τέκνα και κατά 30.000 ευρώ για το τρίτο και καθένα από τα επόμενα τέκνα.

Οι φόροι γονικών παροχών, δωρεών και κληρονομιών.

Τα τεκμήρια διαβίωσης. Η εφορία υπολογίζει ένα ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα για κατοχή και εκμίσθωση κατοικίας καθώς και για δωρεάν παραχώρηση με συντελεστές επί της αντικειμενικής αξίας. Επίσης αναπροσαρμόζεται το ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα από εκμίσθωση η δωρεάν παραχώρηση χρήσης ακινήτου και τεκμαρτό εισόδημα ιδιοχρησιμοποίησης επαγγελματικής στέγης καθώς υπολογίζεται με συντελεστή 3% επί της αντικειμενικής αξίας

Οι ειδικοί φόροι και τέλη, όπως το δημοτικό Τέλος Ακίνητης Περιουσίας (ΤΑΠ) σε κτίσματα και οικόπεδα με συντελεστές 0,25-0,35‰ επί της αντικειμενικής αξίας, ο δημοτικός φόρος και το φόρος υπέρ Νομαρχιακών Ταμείων με συντελεστές 3% και 7% αντίστοιχα επί του φόρου μεταβίβασης, ο φόρος ανταλλαγής- συνένωσης οικοπέδων με 1,5 %, το φόρο διανομής ακινήτων με 0,75%, ο δημοτικός φόρος μεταβίβασης ακινήτων 3 % επί του φόρου μεταβίβασης κ.ά

Τα πρόστιμα: Με βάση την αντικειμενική αξία υπολογίζονται τα πολεοδομικά πρόστιμα διατήρησης και κατασκευής αυθαιρέτων κτισμάτων και οι εισφορές 10%-50% σε γη και έως 25% σε χρήμα για ένταξη σε σχέδια πόλεων.