ΕΕ: Παρουσιάζει δέσμη μέτρων για την ενίσχυση των δικαιωμάτων των πολιτών της ΕΕ

H Επιτροπή έχει δεσμευτεί να διασφαλίσει ότι οι πολίτες της ΕΕ μπορούν να επωφελούνται πλήρως από τα δικαιώματά τους και θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά την ορθή εφαρμογή των κανόνων για την ιθαγένεια της ΕΕ.

Η ευρωπαϊκή ιθαγένεια είναι ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα της ΕΕ. Με την ευκαιρία της 30ής επετείου της ιθαγένειας της ΕΕ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσιάζει σήμερα δέσμη μέτρων τα οποία αποσκοπούν στην ενίσχυση των δικαιωμάτων που απορρέουν από την ιθαγένεια της ΕΕ σε ολόκληρη την Ένωση. Τα άτομα που έχουν την ιθαγένεια χώρας της ΕΕ απολαύουν σειράς δικαιωμάτων

και οφελών που διακρίνονται από το καθεστώς της ιθαγένειας συγκεκριμένου κράτους μέλους, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος στην ελεύθερη κυκλοφορία, σε προξενική προστασία και στην ενεργό συμμετοχή στις δημοκρατικές διαδικασίες.

Στην έκθεση του 2023 για την ιθαγένεια της ΕΕ που δημοσιεύτηκε σήμερα υπογραμμίζεται η πρόοδος που έχει σημειωθεί όσον αφορά την ενίσχυση και την προώθηση των δικαιωμάτων που απορρέουν από την ιθαγένεια, των κοινών αξιών και της δημοκρατικής συμμετοχής στην ΕΕ από τη δημοσίευση της τελευταίας έκθεσης για την ιθαγένεια το 2020.

Σήμερα, η Επιτροπή προτείνει την τροποποίηση των κανόνων που θεσπίστηκαν με την οδηγία για την προξενική προστασία με στόχο την προστασία και τη στήριξη των πολιτών της ΕΕ στο εξωτερικό σε περιόδους κρίσης. Η πρόταση αυτή εκπονήθηκε σε στενή συνεργασία με τον ύπατο εκπρόσωπο, υπό την εποπτεία του οποίου εργάζονται η ΕΥΕΔ και οι αντιπροσωπείες της ΕΕ σε τρίτες χώρες. Στο πλαίσιο της δέσμης μέτρων, η Επιτροπή παρουσιάζει επίσης νέες κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με το δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας, έναν οδηγό ορθών εκλογικών πρακτικών για τους πολίτες με αναπηρία, μια συλλογή πρακτικών ηλεκτρονικής ψηφοφορίας, καθώς και έναν οδηγό για την ιθαγένεια της ΕΕ.

Η Επιτροπή εγκρίνει επίσης σήμερα την πρώτη της έκθεση σχετικά με την εφαρμογή του κανονισμού για την ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για την ιθαγένεια και δημοσιεύει την τελευταία έρευνα του Ευρωβαρόμετρου για την ιθαγένεια και τη δημοκρατία, η οποία επικεντρώνεται στην ευαισθητοποίηση των πολιτών της ΕΕ σχετικά με τα δικαιώματά τους που απορρέουν από την ιθαγένεια.

Επίτευξη αποτελεσμάτων όσον αφορά την ενίσχυση των δικαιωμάτων που απορρέουν από την ιθαγένεια της ΕΕ

Μεταξύ των πρωτοβουλιών, η Επιτροπή προτείνει την αναθεώρηση της οδηγίας της ΕΕ για την προξενική προστασία με στόχο τη διασφάλιση καλύτερης και ευκολότερης προστασίας για τους πολίτες της ΕΕ σε τρίτη χώρα στην οποία η χώρα της ιθαγένειάς τους δεν έχει προξενείο ή πρεσβεία. Ως εκ τούτου, οι πολίτες της ΕΕ θα πρέπει να είναι σε θέση να λαμβάνουν σαφέστερες πληροφορίες και να ασκούν τα δικαιώματά τους όσον αφορά την παροχή βοήθειας και προστασίας. Η σημερινή πρόταση περιλαμβάνει μέτρα που αποσκοπούν στα εξής:

απλούστευση των διαδικασιών και αξιοποίηση, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, του παγκόσμιου δικτύου αντιπροσωπειών της ΕΕ, των πρεσβειών και προξενείων των κρατών μελών, ώστε να παρέχεται καλύτερη συνδρομή τους πολίτες που τη χρειάζονται· ενίσχυση των μέτρων ετοιμότητας και αντιμετώπισης κρίσεων, μεταξύ άλλων με τη διενέργεια ασκήσεων διαχείρισης κρίσεων και την κατάρτιση σχεδίων αντιμετώπισης κρίσεων με εκτίμηση των πιθανών κινδύνων και εκτίμηση των πολιτών της ΕΕ που βρίσκονται σε κάθε χώρα· αποστολή κοινών ομάδων προξενικών εμπειρογνωμόνων για την ενίσχυση του διπλωματικού και προξενικού τοπικού προσωπικού κατά τη διάρκεια κρίσεων.

Οι αναθεωρημένες κατευθυντήριες γραμμές για την ελεύθερη κυκλοφορία έχουν ως στόχο να βοηθήσουν τις αρχές των κρατών μελών και τα εθνικά δικαστήρια να εφαρμόζουν ορθά τους κανόνες της ΕΕ για την ελεύθερη κυκλοφορία. Η προηγούμενη έκδοση των κατευθυντήριων γραμμών του 2009 επικαιροποιήθηκε κυρίως για να αντικατοπτριστούν οι εξελίξεις στη νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, λαμβανομένης υπόψη της πολυμορφίας των οικογενειών (συμπεριλαμβανομένων των οικογενειών του «ουράνιου τόξου»). Οι νέες κατευθυντήριες γραμμές παρέχουν νομική και πρακτική ερμηνεία και παραδείγματα βασικών ζητημάτων σχετικά με τα δικαιώματα ελεύθερης κυκλοφορίας.

Η έκθεση του 2023 για την ιθαγένεια παρέχει επισκόπηση όλων των πρωτοβουλιών πολιτικής για την ιθαγένεια της ΕΕ από το 2020, για παράδειγμα σε σχέση με τη διευκόλυνση των ταξιδιών κατά τη διάρκεια της πανδημίας μέσω του Ψηφιακού Πιστοποιητικού COVID της ΕΕ, πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι μετακινούμενοι πολίτες της ΕΕ, και προσπάθειες για την ενίσχυση δημοκρατικών διαδικασιών χωρίς αποκλεισμούς και τη διασφάλιση ίσων ευκαιριών στις εκλογές.

Ο οδηγός ορθής εκλογικής πρακτικής για τους πολίτες με αναπηρία, όπως εξαγγέλθηκε στη στρατηγική για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία 2021-2030, παρουσιάζει ένα σύνολο ορθών εκλογικών πρακτικών από διάφορα κράτη μέλη με στόχο την περαιτέρω βελτίωση της συμμετοχής των πολιτών με αναπηρία στην εκλογική διαδικασία.

Στη συλλογή πρακτικών ηλεκτρονικής ψηφοφορίας που παρουσιάστηκε σήμερα, συγκεντρώνονται η ηλεκτρονική ψηφοφορία και άλλες πρακτικές της τεχνολογίας πληροφοριών και επικοινωνιών από όλα τα κράτη μέλη για την περαιτέρω προώθηση της άσκησης των εκλογικών δικαιωμάτων στην ΕΕ.

Σε συνέχεια της Διάσκεψης για το Μέλλον της Ευρώπης, η Επιτροπή παρουσιάζει έναν οδηγό για την ιθαγένεια της ΕΕ, ο οποίος θα εφοδιάσει τους πολίτες της ΕΕ με τις σημαντικότερες πληροφορίες σχετικά με τα δικαιώματά τους, με έμφαση στους νέους και στα άτομα που απέκτησαν πρόσφατα την ιθαγένεια της ΕΕ.

Σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο του 2023 για την ιθαγένεια και τη δημοκρατία, που δημοσιεύτηκε παράλληλα με τη δέσμη μέτρων για την ιθαγένεια, το 50 % όσων απάντησαν θεωρούν ότι είναι καλά ενημερωμένοι για τα δικαιώματά τους ως πολιτών της ΕΕ, ωστόσο, το 33 % θεωρούν ότι δεν είναι πολύ καλά ενημερωμένοι και το 16 % ότι δεν είναι καθόλου ενημερωμένοι.

Η πρώτη έκθεση σχετικά με τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας Πολιτών (ΕΠΠ) παρουσιάζει την πρόοδο που έχει σημειωθεί από την αναθεώρηση του κανονισμού το 2020 και εξαγγέλλει μια σειρά πρακτικών μέτρων που αποσκοπούν στην περαιτέρω βελτίωση της συμμετοχής των Ευρωπαίων πολιτών στις δημοκρατικές διαδικασίες της ΕΕ, όπως η συνέχιση και ο εξορθολογισμός των προσπαθειών ευαισθητοποίησης σχετικά με την ΕΠΠ σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη, καθώς και η συστηματική διαβούλευση με τους διοργανωτές επιτυχημένων πρωτοβουλιών κατά την εκπόνηση προτάσεων πολιτικής σε απάντηση των εν λόγω πρωτοβουλιών.

Επόμενα βήματα

H Επιτροπή έχει δεσμευτεί να διασφαλίσει ότι οι πολίτες της ΕΕ μπορούν να επωφελούνται πλήρως από τα δικαιώματά τους και θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά την ορθή εφαρμογή των κανόνων για την ιθαγένεια της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των κανόνων για την ελεύθερη κυκλοφορία. H Επιτροπή θα παρουσιάσει την επόμενη έκθεσή της σχετικά με την ιθαγένεια της ΕΕ το 2026.