«Για τις επετειακές συλλεκτικές εκδόσεις πέντε μυθιστορημάτων της Άλκης Ζέη» του Γιάννη Σ. Παπαδάτου

Η Άλκη Ζέη είναι μια εμβληματική δημιουργός της νεοελληνικής λογοτεχνίας μεταφρασμένη και βραβευμένη σε πολλές χώρες. Ως κατεξοχήν βιωματική συγγραφέας, το ιστορικό στοιχείο –ανεξάρτητα αν τα μυθιστορήματά της είναι καθαρά ιστορικά ή όχι–, μέσα από τη συγκρότηση και τη διατήρηση της μνήμης, είναι διαρκώς παρόν στο έργο της. Πρόκειται για εκείνο το στοιχείο το οποίο, στηριζόμενο στην αλήθεια, μέσα και από αυτοβιογραφικά δεδομένα, αναπαριστά την πραγματικότητα με έναν αντικειμενικό τρόπο. Ο ρεαλισμός στο έργο της, μαζί με ένα απλό και ευφυές καταστασιακό χιούμορ, ανασυνθέτει

δημιουργικά την πραγματικότητα, η οποία συνομιλεί με όλες τις εποχές και με όλες τις ηλικίες. Και δεν είναι συχνό το φαινόμενο ένας/μία συγγραφέας να είναι εξίσου αγαπημένος/-η από όλες τις ηλικίες. Ίσως μια τέτοια διαπίστωση, που έχει εκφραστεί από πλείστα όσα άρθρα, αλλά έχει αποδειχτεί και από θεωρητικές μελέτες, να την προοιώνισε και στη συνέχεια την επαλήθευσε το πρώτο της βιβλίο, Το καπλάνι της βιτρίνας (1963), ένα αριστούργημα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, που, όπως είχε πει η ίδια, όταν το δημιουργούσε δεν είχε σκεφτεί ότι απευθύνεται στα παιδιά (περ. Διαβάζω, 1980, τ. 33). Επιπλέον, μια απόδειξη ότι, τελικά, τα θεωρούμενα παιδικά ή εφηβικά μυθιστορήματά της είναι διηλικιακά αναγνώσματα, crossover, για να χρησιμοποιήσω τον νεόκοπο όρο, αποτελεί και το μυθιστόρημά της Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες της, όταν, για το 2002, είχε προταθεί για τρία βραβεία λογοτεχνίας: για παιδιά, για εφήβους και για ενήλικες από διαφορετικούς φορείς (Κύκλο Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου, περ. Διαβάζω, Κρατικά βραβεία).

Και επανέρχομαι στο κατεξοχήν αυτοβιογραφικό Καπλάνι της βιτρίνας, για να αρχίσω με αυτό τη συνοπτική περιδιάβασή μου στις πέντε επετειακές συλλεκτικές εκδόσεις των Εκδόσεων Μεταίχμιο, για τα 100 χρόνια από τη γέννηση της Άλκης Ζέη, με αναφορά και στους προλόγους ανθρώπων του βιβλίου που συνοδεύουν την καθεμιά έκδοση, καθώς και σε χαρακτηριστικά αποσπάσματα από τα βιβλία. Το συγκεκριμένο μυθιστόρημα, στο οποίο αναδύονται τα παιδικά χρόνια της συγγραφέως στη Σάμο (σκηνικό του 1936), θεωρείται ως ο τελευταίος, ως τώρα, μεγάλος σταθμός της λογοτεχνίας για νέους, την οποία ανανέωσε και της έδωσε σημαντική ώθηση, ώστε να απλωθεί σε νέα θεματολογία και προπάντων όσον αφορά στη σύγχρονη αντιμετώπιση του παιδιού από τον/τη συγγραφέα και όχι μόνο σε ζητήματα ιστορικού ενδιαφέροντος. Η Μέλια και η Μυρτώ, θρυλικές και διαχρονικές πια ηρωίδες, που έχουν συντροφεύσει πάνω από 60 χρόνια τα παιδιά (υπάρχουν και αποσπάσματα του βιβλίου στα αναγνώσματά τους), με εκείνα τα γοητευτικά παιδικότροπα και γεμάτα συναίσθημα συνθήματά τους, το ΕΥ-ΠΟ και ΛΥ-ΠΟ, σχηματοποιούν ένα μοντέλο παιδιού που ρουφάει αβίαστα τις γνώσεις, συμμετέχει με τον τρόπο του στην εποχή του πληροφορούμενο για τα τεκταινόμενα, κοινωνικά και πολιτικά, τα οποία προσφέρονται με εντυπωσιακούς όσο και άκρως παιδαγωγικούς τρόπους, έμμεσους και πρωτίστως λογοτεχνικούς.

– ΕΥ-ΠΟ, ΕΥ-ΠΟ, λέει η Μυρτώ. ΕΥ-ΠΟ: Θα γίνω αρχηγός. Κι από τη χαρά της δίνει μια κλοτσιά στα σκεπάσματά της.
– ΛΥ-ΠΟ, ΛΥ-ΠΟ, μουρμουρίζω εγώ και κουκουλώνομαι από το κεφάλι. ΛΥ-ΠΟ, γιατί έχω μυστικά από τη Μυρτώ. ΛΥ-ΠΟ, γιατί στο σπίτι οι μεγάλοι τσακώνονται. ΛΥ-ΠΟ, γιατί ο Νίκος κρύβεται σ’ ένα σκονισμένο καμαράκι. ΛΥ-ΠΟ, γιατί ο Αλέξης έρχεται πέντε μέρες τώρα στο σχολείο με δανεικά παπούτσια. (σελ. 177-178)

{jb_quote}Ο ρεαλισμός στο έργο της, μαζί με ένα απλό και ευφυές καταστασιακό χιούμορ, ανασυνθέτει δημιουργικά την πραγματικότητα, η οποία συνομιλεί με όλες τις εποχές και με όλες τις ηλικίες.{/jb_quote}

Η παιδαγωγός, συγγραφέας και κριτικός βιβλίων για παιδιά Μαρίζα Ντεκάστρο, στον πρόλογό της με τίτλο «Παλιώνουν τα βιβλία;», τονίζει την υποδόρια διαπαιδαγωγητική δυναμική και τη συνεχή επικαιρότητα του συγκεκριμένου μυθιστορήματος: «Η Άλκη Ζέη, χωρίς να είναι παιδαγωγός, άνοιξε ένα μονοπάτι, με αποδέκτες όχι αποκλειστικά τους συγγραφείς βιβλίων για παιδιά, αλλά όλους εκείνους που ήταν κοντά τους, υποστηρίζοντας σταθερά ότι μπορούμε να μιλήσουμε στα παιδιά για πράγματα που σίγουρα αντιλαμβάνονται, αλλά δεν ξέρουν πώς να τα χειριστούν» (σελ. 13).

Στο μυθιστόρημα Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου, που αφηγείται τα κοινωνικά και ιστορικά γεγονότα της περιόδου 1940-44, ο χαρισματικός μικρός Πέτρος, από την ανεμελιά μιας ευχάριστης παιδικής ηλικίας, αίφνης ενηλικιώθηκε, γιατί χρειάστηκε να αντιμετωπίσει την τραγικότητα του πολέμου. Σαν παιδί τον είχε φαντασιώσει με ηρωισμούς. Αλλά η πραγματικότητα τον μεταμορφώνει. Αναζητά τρόπους επιβίωσης, συμμετέχει σε οργάνωση, σε διαδηλώσεις, σε σαμποτάζ, δρα συνωμοτικά, γράφει συνθήματα, ρωτάει για ό,τι δεν καταλαβαίνει, βλέπει φίλους του νεκρούς, γίνεται μάρτυρας της εξουθένωσης των ανθρώπινων ορίων, ζει το τέλος του πολέμου και την απελευθέρωση, αλλά και σιγά σιγά μεγαλώνοντας αποκτά αυτογνωσία. Η Ζέη δίνει ένα ρεαλιστικό μυθιστόρημα (1971), στο οποίο αναδεικνύεται η φρίκη του πολέμου και του φασισμού αλλά και ο αγώνας του ανθρώπου για τα ιδανικά μιας ευτυχισμένης ζωής, μέσα από τα παιδικά μάτια, χρησιμοποιώντας εύστοχα και το χιούμορ.

Ο πρώτος τοίχος που διάλεξαν ήταν λείος και άδειος. – Θαρρείς και σου λέει: «Γράψε», μουρμούρισε ο Γιάννης κι άρχισε να ετοιμάζει το πινέλο του. Ο Πέτρος στήθηκε στη γωνιά. Αν εμφανιζόταν κανένας, θα τραγουδούσε το «Λίγα λουλούδια, αν θέλεις, στείλε μου, και πάλι φίλε μου, απόψε», ώστε να καταλάβει ο Γιάννης και να σταματήσει το μπογιάτισμα. Σαν περνούσε ο κίνδυνος, θα τραγουδούσε: «Τέτοια μάτια γαλανά, σα το πέλαγο μεγάλα»… (σελ. 162)

Ο Πέτρος είναι φορέας μιας εποποιίας της παιδικής ηλικίας ανεξάρτητα από εποχή, που είναι απαραίτητο να είναι παρούσα, να γνωρίζει τα πάντα και να δρα ανάλογα. Η συγγραφέας Αγγελική Δαρλάση στον πρόλογό της, «Μια βαθιά αντιπολεμική ιστορία», εστιάζει στη βαθιά αντιπολεμική χροιά του μυθιστορήματος, μεταφέροντας βιώματα από την παιδική της ηλικία από την ανάγνωση του βιβλίου και σημειώνοντας ότι: «μιλάει για την αξία της ανθρώπινης ζωής, την ανάγκη να αγωνίζεσαι για τα ιδανικά σου, τη φιλία, την αγάπη, τον έρωτα, την ειρήνη, τη δημοκρατία, την ελευθερία» και για τη συγγραφέα: «Νιώθω ευγνωμοσύνη για το βλέμμα της στον κόσμο μας, γι’ αυτή την κοσμοθεωρία της ανθρωπιάς στη οποία αστείρευτα και γενναιόδωρα μας μυεί…» (σελ. 17).

Η Άλκη Ζέη, διαρκώς παρούσα στα κοινωνικά και ιστορικά δρώμενα, στο τελευταίο της μυθιστόρημα, με τίτλο Ένα παιδί από το πουθενά (2019), έξω από το πλαίσιο της ατμόσφαιρας του καθαυτού ιστορικού μυθιστορήματος, βρίσκεται στο κέντρο της ιστορίας με την έννοια της παρουσίας και της αγωνίας της για τα σύγχρονα δραματικά γεγονότα, όπως η προσφυγιά και η μετανάστευση, η οικονομική κρίση, η μοναξιά, ο σχολικός εκφοβισμός αλλά και η υιοθεσία. Γεγονότα τα οποία περιγράφει με έναν απολύτως σύγχρονο τρόπο, μέσω του δεκάχρονου Ίκαρου (συμβολικό το όνομά του), μαθητή της Ε’ Δημοτικού, που ασμένως αναζητεί οικογένεια και τη βρίσκει όχι τόσο στα συγγενικά του πρόσωπα ή στο σχολείο, όπου δέχεται bullying, αλλά στους φίλους και στη βοήθεια ενός άστεγου, στη φύση, κοντά σε θετούς παππούδες.

Στο διάλειμμα ο Πάνος έπαιζε μόνος του. Είχε ένα μικρό μπαλάκι και το πέταγε στον τοίχο.
– Τον λυπάμαι τον Πάνο, λέει η Ξένια, και δεν πίστευα στα αυτιά μου. Έπρεπε το σχολείο να τον διαπαιδαγωγήσει, συνεχίζει εκείνη.
Την κοίταζα βουβός. Πώς της ήρθε πάλι αυτή η λέξη; Η καλύτερή μου φίλη λυπόταν τον Πάνο! Δεν είχα κανέναν, λοιπόν; Ήμουνα ένα παιδί από το πουθενά, που λέει η Ελένη-Ιοκάστη. Μόνο τον άστεγο, τον θείο Νώντα. (σελ. 77-78)

Όπως ο Πέτρος με τη μεγάλη διαδρομή στα τραγικά γεγονότα του πολέμου, έτσι κι ο Ίκαρος σε μια νέα διαδρομή, στα σημερινά εξίσου τραγικά γεγονότα της άλλης πλευράς του νομίσματος, βαδίζει με αισιοδοξία σε μια εξελικτική πορεία ενηλικίωσης και γι’ αυτό ως χαρακτήρας είναι πολλαπλώς χρήσιμος και διόλου διδακτικός, αφού όλα τα γεγονότα δίνονται μέσα από τη ματιά της ηλικίας του. Η επιμελήτρια των βιβλίων της Ζέη, Ελένη Μπούρα, στον πρόλογό της με τίτλο «Το τελευταίο παιδί της Άλκης», αφού σημειώνει την αφορμή γραφής του συγκεκριμένου βιβλίου από την Άλκη Ζέη, μάλιστα μεταφέροντας χαρακτηριστικά λόγια της ίδιας από τη γνωριμία της με τη συγγραφέα, για το βιβλίο, το περιεχόμενό του, τον τρόπο που αντιμετώπισε το θέμα του, σημειώνει: «Έχω διαβάσει και ξαναδιαβάσει όλα της τα βιβλία. Είναι από τους συγγραφείς που έχουν γράψει πολλά, τέτοιοι υπάρχουν πολλοί, αλλά κανείς δεν έχει κερδίσει την προσοχή τόσων γενεών. Κι επίσης, κανείς στην ηλικία που ήταν η Άλκη […] –στη δέκατη δεκαετία της ζωής της– δεν έγραψε με τόση ζωντάνια και απλότητα ένα βιβλίο για παιδιά. Διαβάζεται κι από μεγάλους, όπως διαβάζονται όλα της τα βιβλία» (σελ. 14-15).

Την επετειακή συλλογή συμπληρώνουν δυο πολύ σημαντικά μυθιστορήματα για ενήλικες. Το πρώτο, Η αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα (1987), χαρακτηρίστηκε από την κριτική ως μεγαλόπνευστο βιβλίο, ως πολιτικό δοκίμιο, ως μυθιστόρημα χαρακτήρων ή ως ένα έπος που εξελίχθηκε σε τραγωδία. Πρόκειται για την αφήγηση μιας ολόκληρης γενιάς για την περίοδο 1940-1970 μέσα από την ανάσυρση της συγγραφικής μνήμης.

Κανείς από τη γενιά μας δεν πρόλαβε. Μας προλάβαιναν άλλα. Πόλεμος, Δεκέμβρης, εμφύλιος, δικτατορία. Όλο τα παλιά θυμόσαστε. Μας βαριούνται. Δεν λέμε να τα ξεχάσουμε, είναι όλη μας η ζωή. (σελ. 426-427)

Η Ελένη-Δάφνη κι ο «δισυπόστατος» Αχιλλέας, οι περιπλανήσεις τους στον ευρωπαϊκό χώρο ανάμεσα σε κατακλυσμιαία ιστορικοπολιτικά γεγονότα, είναι η αφορμή ώστε να αναδυθούν κρυφές και φανερές στάσεις και συμπεριφορές ηρώων ενταγμένων στο αριστερό κίνημα. Ελπίδες, ματαιώσεις, διαψεύσεις και συγκρούσεις και ξανά ελπίδες παρουσιάζονται με ευρηματική, κινηματογραφικής μορφής, πλοκή (μια παρέα συμμετέχει στο γύρισμα της ταινίας Το τρένο της φρίκης) με γεγονότα που διαδραματίζονται στο Παρίσι, τη Ρώμη, τη Μόσχα, την Τασκένδη, την Αθήνα. Η γερμανική κατοχή, τα δεκεμβριανά, ο Εμφύλιος, ο Δημοκρατικός Στρατός, η Βάρκιζα, η απριλιανή δικτατορία είναι από τα κεντρικά στοιχεία της ακολουθίας των γεγονότων. Ένα απόσπασμα λίγο πριν από την 21η Απριλίου:

Εγώ που ήθελα να κάνω καινούργια ζωή! Όλα τα παλιά να με παραμονεύουν σε κάθε γωνιά. Να τριγυρνώ στους δρόμους της Αθήνας, να τη χαρώ τόσο που μου ’λειψε, κι όταν ανηφορίζω τη Σταδίου ή την Πανεπιστημίου, ώσπου να φτάσω στο Σύνταγμα, σε κάθε δυο βήματα να συναντάω κάποιον. «Η αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα!» Σύντροφοι ή φίλοι από τότε, που άλλοτε αναγνωρίζω και άλλοτε όχι, ταλαιπωρημένα πρόσωπα από πολύχρονες φυλακές και εξορίες, με μάτια όμως που φέγγουν. «Να δεις τώρα τι έχουμε να κάνουμε. Να έρθει κι ο Αχιλλέας, κι όλοι οι άλλοι. Επιτέλους οι αγώνες μας δεν πήγαν χαμένοι […] Βέβαια, εσύ δεν άλλαξες, έμεινες το κορίτσι που ξέραμε. Δεν γέρασες, γιατί έζησες το όνειρό μας εκεί που ήσουνα». (σελ. 422-423)

Στον πρόλογό του με τίτλο «Εξωτερική και εσωτερική εξορία στην Αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα», ο κριτικός λογοτεχνίας Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, αφού αναφέρεται στο μυθιστόρημα της πολιτικής εξορίας, που το τοποθετεί «μεταξύ αυτοβιογραφίας και πολιτικού μυθιστορήματος, με έκδηλο τον παράγοντα της μυθοπλασίας», θα σημειώσει ανάμεσα στα άλλα ότι η Ζέη «δεν αντιμετωπίζει κριτικά τον εμφύλιο», παραθέτοντας και απόψεις θεωρητικών σύμφωνα με τις οποίες οι πολιτικοί εξόριστοι που έζησαν εκτός Ελλάδας δεν θα μπορέσουν να γράψουν γι’ αυτήν, «ενώ αναγκάζονται να σιωπήσουν μπροστά στις οικονομικές, τις κοινωνικές και τις ιδεολογικές δυσπλασίες του καινούργιου τους τόπου εξαιτίας του ότι εκεί τους παρέχονται φιλοξενία και προστασία». Ωστόσο, υπογραμμίζει ότι το ισχυρό όπλο της συγγραφέως είναι το χιούμορ, με το οποίο φιλτράρει τις πρακτικές των πρωταγωνιστών «χωρίς να καταλήγει ποτέ στην ειρωνεία ή στον σαρκασμό», παράλληλα με την προσωπική της λύτρωση από τα αδιέξοδα της εξορίας «υποδεικνύοντας τις πικρές διαψεύσεις (αν όχι τις οικτρές απογοητεύσεις) που γνώρισαν οι άνθρωποι της γενιάς της: άνθρωποι που δεν έπαψαν να αγωνίζονται για τα πολιτικά τους ιδανικά, ακόμα κι όταν ολόκληρος ο κόσμος κατέρρεε τριγύρω τους» (σελ. 12, 15-17).

{jb_quote}Η εν λόγω συλλεκτική εκδοτική προσφορά είναι ιστορική. Τιμά τη συγγραφέα, αλλά και τον αναγνώστη και την αναγνώστρια.{/jb_quote}

Το δεύτερο μυθιστόρημα που διαβάζεται και από τους εφήβους είναι το Με μολύβι φάμπερ νούμερο δύο (2013). Πρόκειται για καθαρά αυτοβιογραφικό έργο, στο οποίο ανιχνεύονται οι πρώτες απόπειρες της συγγραφικής δράσης μαζί με τα παιδικά και εφηβικά χρόνια της συγγραφέως από τη Σάμο ως την Αθήνα. Μια εικονογραφία αυθεντικών ανθρώπων ορθώνεται μέσα από γλαφυρές αφηγήσεις γεμάτες συναίσθημα, χιούμορ και ρεαλισμό, με κέντρο σημαίνοντα ιστορικά γεγονότα της Κατοχής ή της Αντίστασης. Το βιβλίο τελειώνει με την αφήγηση εικόνων από την απελευθέρωση, τα Δεκεμβριανά, τον αναγκαστικό διωγμό στη Λάρισα, τη συμμετοχή της ίδιας σε θεατρικά έργα που σκηνοθετούσε ο σύντροφός της, σκηνοθέτης Γιώργος Σεβαστίκογλου, τη Συμφωνία της Βάρκιζας και, τέλος, από τον γάμο της στην Αθήνα.

Το φόρεμα που μου έραψε η μαμά είχε το χρώμα του κρασιού. Μου πήγαινε. Ο Γιώργος φόρεσε το ένα και μοναδικό σακάκι που είχε και δανείστηκε μια γραβάτα από τον μπαμπά. Μ’ έπιασαν τα γέλια. Δεν τον είχα δει ποτέ μου με γραβάτα […] Πολύ σοβαρά είχε πάρει τον γάμο. Αγέλαστος, κι ο κουμπάρος το ίδιο. Μήπως είχαν πάρει γραμμή από το κόμμα να είναι σοβαροί; (σελ. 390-391)

Ο αναγνώστης και η αναγνώστρια θα συναντήσουν μορφές που δημιούργησαν, σε διάφορους τομείς, μεγάλο έργο αργότερα, όπως του Κουν, της Σαρή, της Σωτηρίου, του Σεβαστίκογλου, του Αξελού, του Γκάτσου, του Χατζιδάκι. Συγκλονιστική η αφήγηση στην οποία με κινηματογραφική ταχύτητα περνούν άνθρωποι και γεγονότα, πάντα διανθισμένα με το έξοχο χιούμορ της Ζέη.

Ο Γκάτσος μάς αντιμετώπιζε με πολύ χιούμορ όταν δεν καταλαβαίναμε κάτι από την Αμοργό και ζητούσαμε να μας εξηγήσει.
– Τι εννοείς, λέγαμε, «Γιατί δεν είναι ο σταυραητός ένα κλεισμένο συρτάρι»;
Κι ο Γκάτσος απαντούσε: – Γιατί; Ο σταυραητός είναι ένα κλεισμένο συρτάρι; και μας αποστόμωνε. (σελ. 290)

Το φωτογραφικό υλικό ανάμεσα στις σελίδες δίνει θεατρική υπόσταση κατά την αναγνωστική διαδικασία. Η ομότιμη καθηγήτρια Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Χριστίνα Ντουνιά, στον πρόλογό της με τίτλο «Το μέγιστον μάθημα της Άλκης Ζέη», αναφέρεται στο αυτοβιογραφικό στοιχείο του μυθιστορήματος «ως μια ενδιαφέρουσα εκδοχή της νεωτερικότητας», εστιάζοντας στα γεγονότα και στη δομή, στην τεχνική και στο ύφος του για να υπογραμμίσει: «Η συγγραφέας κινήθηκε με δικαιοσύνη και σεβασμό ανάμεσα στις σκοτεινές και τις φωτεινές περιοχές της μνήμης και μας έδωσε ένα όμορφο αφήγημα που δεν μας τέρπει απλά, αλλά μας εμψυχώνει και μας δίνει αφορμές για να σκεφτούμε πάνω στην ιστορία, αλλά και την προσωπική ευθύνη» (σελ. 12, 21).

Η εν λόγω συλλεκτική εκδοτική προσφορά είναι ιστορική. Τιμά τη συγγραφέα, αλλά και τον αναγνώστη και την αναγνώστρια, ώστε να έχουν στη βιβλιοθήκη τους καλαίσθητα βιβλία που καθόρισαν σε μεγάλο βαθμό αναγνωστικές συνήθειες και ενέπνευσαν συγγραφείς. Τα βιβλία έχουν σκληρό εξώφυλλο με έγχρωμο χάρτινο ένδυμα, το οποίο στο εσωτερικό του επιφυλάσσει μια έκπληξη: «κρύβει» φωτογραφίες από τη ζωή της Άλκης Ζέη. Αρχίζουν με κατάλογο των έργων της, συνεχίζουν με τους προλόγους και στο τέλος, σε παράρτημα, παρατίθενται ολόκληρες κριτικές, καθώς και αποσπάσματα κριτικών από Έλληνες συγγραφείς και αποσπάσματα από τον ξένο τύπο. Πρόκειται για χρήσιμα στοιχεία που βοηθούν σε μια ουσιαστικότερη ανάγνωση των βιβλίων, αλλά και τους ερευνητές και τις ερευνήτριες του έργου της συγγραφέως. Με τις συγκεκριμένες συλλεκτικές εκδόσεις, μια παγκόσμια συγγραφέας συντροφεύει και θα συντροφεύει τον αναγνώστη και την αναγνώστρια, προσφέροντας απόλαυση, γνώση και προβληματισμό, σε όλη την ηλικιακή τους διαδρομή.

[Ο Γιάννης Σ. Παπαδάτος είναι αν. καθηγητής Παν/μίου Αιγαίου και κριτικός.]

Το καπλάνι της βιτρίνας
Επετειακή συλλεκτική έκδοση
Άλκη Ζέη
Πρόλογος: Μαρίζα Ντεκάστρο
Μεταίχμιο
σ. 264
ISBN: 978-618-03-3541-5
Τιμή: 17,70€

Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου
Επετειακή συλλεκτική έκδοση
Άλκη Ζέη
Πρόλογος: Αγγελική Δαρλάση
Μεταίχμιο
σ. 328
ISBN: 978-618-03-3542-2
Τιμή: 18,80€

Ένα παιδί από το πουθενά
Επετειακή συλλεκτική έκδοση
Άλκη Ζέη
Πρόλογος: Ελένη Μπούρα
Μεταίχμιο
σ. 208
ISBN: 978-618-03-3543-9
Τιμή: 15,50€

Η αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα
Επετειακή συλλεκτική έκδοση
Άλκη Ζέη
Πρόλογος: Βαγγέλης Χατζηβασιλείου
Μεταίχμιο
σ. 448
ISBN: 978-618-03-3503-3
Τιμή: 18,80€

Με μολύβι φάμπερ νούμερο δύο
Επετειακή συλλεκτική έκδοση
Άλκη Ζέη
Πρόλογος: Χριστίνα Ντουνιά
Μεταίχμιο
σ. 416
ISBN: 978-618-03-3502-6
Τιμή: 19,90€

Βρείτε όλα τα βιβλία εδώ: