Γιάννης Σμίχελης

Δουλεύοντας σε διάστημα σχεδόν είκοσι χρόνων τις συλλογές Στίγμα στο χάος και Διαισθητικό, κατάφερα να τις εκδώσω στις αρχές της δεκαετίας του 2020. Όλο αυτό το χρονικό διάστημα, καθώς διάβαζα ποίηση, προσπαθούσα με τις επαναλαμβανόμενες επεξεργασίες να διαμορφώσω μια ποιητική μορφή που να ακροβατεί ανάμεσα σ’ ελεύθερο κι έμμετρο στίχο, και να καθορίσω με τη μεγαλύτερη δυνατή συμπυκνωμένη ακρίβεια το περιεχόμενο της ποιητικής μου έκφρασης. Οι πρώτες μορφές τους γράφτηκαν εντελώς αυθόρμητα, αλλά η εμβάθυνση και συγκεκριμενοποίηση των στίχων απαιτούσε μια μακροχρόνια εργασία.

Όταν

τελικά κυκλοφόρησαν και οι δυο συλλογές, ένιωθα ότι ενώ μ’ εκφράζανε απουσίαζε κάτι, εντελώς διαισθητικά. Ενώ ανάβλυζαν από το απύθμενο της ψυχής μου, δεν ξεδίπλωναν πλήρως την ουσία του εαυτού μου. Έτσι, αποφάσισα να πειραματιστώ και να γράφω νέους στίχους απέναντι στους παλιούς. Μέσω της διαρκούς ασκήσεως με γιόγκα και διαλογισμό, εξερευνώντας τον εσωτερικό μου κόσμο, ανακάλυπτα πτυχές μου που δεν είχα συνειδητοποιήσει και μια δεύτερη φωνή δυνάμωνε μέσα μου και μιλούσε για μένα. Ενώ λοιπόν είκοσι χρόνια τα ποιήματα της πρώτης φωνής γράφονταν σε σχέση με μένα και τον εξωτερικό κόσμο που με περιέβαλλε, τα δεύτερα γράφτηκαν σχετικά με την εσωτερική φωνή που διαμορφώθηκε γύρω από τα βιώματα του παρελθόντος που αποτέλεσαν το ερέθισμα για τα πρώτα ποιήματα. Ουσιαστικά αυτή η φωνή μιλάει για το παρελθόν μου αποστασιοποιημένα από αυτό και με φορτίο τις νέες εμπειρίες της μετανάστευσής μου στη Γερμανία. Το κυριότερο όμως είναι η προσέγγιση, δεν είναι μια απευθείας διάδραση ατόμου – κοινωνικού περιβάλλοντος, εσωτερική ματιά του προσώπου πάνω στις εμπειρίες του από μια εντελώς νέα κοινωνική κατάσταση και θέση.

{jb_quote} Το ποίημα μπορεί να διαβαστεί με ποικίλους τρόπους: πρώτα η μια και μετά η άλλη φωνή, ή σε μια μορφή διαλόγου σαν να μιλάνε δυο φωνές που, ενώ ανήκουν στον ίδιο άνθρωπο, διαφοροποιούνται για να διευρύνουν τους ορίζοντές του. {/jb_quote}

ΤΕΧΝΗ

Τέχνη σε βουλιάζει – Το χρώμα του βλέμματος
Στο μαύρο της – Καθαρό, σφριγηλό, σαγηνεύει
Κρυμμένος να σωθείς – Οι άρπες της καρδιάς
Από ήλιους χτικιά – Γοητεύουν το μυαλό
Σε σιλικόνη – Με την ειλικρίνεια των συναισθημάτων
Από φεγγάρια – Αφοπλίζουν τους φρικαλέους και χαλκευτές
Πρησμένα μεταλλαγμένα – Και πρωτίστως τους υποκινητές
Τέχνη σε βουλιάζει – Τα πινέλα των ιδεών
Στο σκοτάδι της – Προστατεύουν τις αξίες
Για να σε κρύψει – Καταπολεμούν παραπλανήσεις και διαστροφές
Από το λευκό προβολέων – Κρατώντας τες ανέγγιχτες
Πολτοποίησης – Με τις ταχυδακτυλουργίες της αισθητικής
Από το γκρίζο εικονικού ουρανού – Γιατί το φυσικό είναι
Λοβοτομή φαντασίας – Μήτρα, περιβάλλον και κίνδυνος
Στα σάπια σκέλια – Το τεχνητό οργάνωση, γνώση, αλλοτρίωση
Συλημένης επιστήμης – Η ομορφιά προσανατολίζει τη ζωή,
η αλήθεια τον άνθρωπο και η ηθική την ανεπτυγμένη φύση

Νομίζω πως το παραπάνω ποίημα είναι ένα αντιπροσωπευτικό παράδειγμα της απόπειράς μου. Ενώ πριν από είκοσι χρόνια που γράφτηκε η αριστερή πλευρά σχεδόν δίχως καμία ουσιαστική αλλαγή έχει έναν καταγγελτικό χαρακτήρα και μια εντελώς αμυντική στάση απέναντι στην παρακμιακή πορεία της ελληνικής κοινωνίας, στη δεξιά πλευρά την υπογραμμισμένη το ποίημα έχει ένα πιο θετικό περιεχόμενο, πληρέστερο, πιο δημιουργικό και με προοπτική για έναν πιο αισιόδοξο και γόνιμο ορισμό της τέχνης. Το ποίημα μπορεί να διαβαστεί με ποικίλους τρόπους: πρώτα η μια και μετά η άλλη φωνή, ή σε μια μορφή διαλόγου σαν να μιλάνε δυο φωνές που, ενώ ανήκουν στον ίδιο άνθρωπο, διαφοροποιούνται για να διευρύνουν τους ορίζοντές του.

Έτσι λοιπόν προσπάθησα να λάβω υπόψη μου πολλές διαφορετικές παραμέτρους της ποιητικής δημιουργίας. Την έμπνευση, τον στοχασμό και αναστοχασμό, τη χωροχρονική διάσταση, την ωρίμανση και τον εμπλουτισμό των εμπειριών, το παιχνίδι των λέξεων και νοημάτων, τη δημιουργία μιας ανοικτής φόρμας ώστε από ένα κείμενο να προκύπτουν πολλές διαφορετικές αναγνώσεις του, για να ξεδιπλώνονται νέες πτυχώσεις, που διαφωτίζουν κι ανοίγουν νέες προοπτικές προβληματισμού κι αναζήτησης. Είναι μια προσπάθεια να διαμορφωθεί ένα ποιητικό καλειδοσκόπιο.

Ίσως να έχει νόημα το διαρκές γράψιμο ενός μόνο ποιήματος με τρόπο ώστε να γίνεται κάθε φορά πιο ανοικτό, πιο πλούσιο, πιο απελευθερωτικό και στο τέλος της ζωής του ποιητή αυτό το ένα και μοναδικό ενιαίο κείμενο να αποτελεί και την ταυτότητα του είναι του.

Δεύτερη φωνή I
Γιάννης Σμίχελης
Εκδόσεις Βακχικόν
σ. 144
ISBN: 978-618-231-015-1
Τιμή: 12,72€