Ήρα-Παρασκευή Παπαποστόλου: «Αρμόιρα»

Για να μιλήσω για την Αρμόιρα, το όμορφο παραμύθι της Ήρας Παπαποστόλου και του Βασίλη Σελιμά, θα μιλήσω πρώτα για ένα άλλο παραμύθι:

Μια φορά κι έναν καιρό, σ’ ένα μακρινό χωριό της Αριζόνα, σε μια ήσυχη φυλή των Ινδιάνων, ένα παιδάκι παίρνει το θάρρος και ρωτάει τον παππού του:
– Παππού, γιατί οι άνθρωποι είναι διαφορετικοί;
– Τι εννοείς, παιδί μου;
– Γιατί μερικοί είναι γεμάτοι χαρά, καλοσύνη και αγάπη, και άλλοι κρύβουν στην καρδιά τους μίσος, προκαλούν κακό στους άλλους;
– Αγαπημένο μου παιδί, ήρθε η στιγμή να μάθεις πως κάθε άνθρωπος κρύβει

μέσα του δύο λύκους. Έναν λευκό κι έναν μαύρο. Ο λευκός λύκος είναι γεμάτος αγάπη, πληρότητα, κατανόηση, συμπόνια, ηρεμία, γαλήνη, εμπιστοσύνη, αλήθεια, φως και αθωότητα. Δεν πειράζει ποτέ κανέναν. Ο μαύρος λύκος είναι γεμάτος εκδίκηση, θλίψη, θυμό, κακία, λαιμαργία, φθόνο, ψέμα, μνησικακία, και προκαλεί κακό παντού, σε όποιον συναντήσει.
– Και ποιος από τους δύο νικάει, παππού;
– Εκείνος που ταΐζεις περισσότερο!

Η Αρμόιρα, η όμορφη και καλοσυνάτη νεράιδα της Ήρας Παπαποστόλου, αποτυπώνει γλαφυρά τον λευκό λύκο του ινδιάνικου παραμυθιού. Το όνομά της αποτελεί ένα κράμα της μοίρας και της αρμύρας, μιας και τη μέρα που γεννήθηκε, εμφανίστηκε μπροστά της η Μοίρα και την κοίταξε στα μάτια, ενώ φεύγοντας πλανιόταν διάχυτη στην ατμόσφαιρα η αίσθηση από την αρμύρα της θάλασσας. Ίσως γι’ αυτό η Αρμόιρα να βλέπει τόσο καθαρά, γιατί, όπως λέει η ίδια η συγγραφέας, «βλέπει με τον ίδιο τρόπο που βλέπει κανείς όταν του έρχονται δάκρυα στα μάτια. Τότε που όλα μοιάζουν καθαρά. Που το χώμα παίρνει το σωστό του χρώμα και ό,τι και να κοιτάξεις μοιάζει αλλιώτικο, ζωντανό κι αληθινό. Με τον τρόπο εκείνο που βλέπουμε όσο είμαστε παιδιά». Ίσως, τελικά, η Αρμόιρα να είχε κλάψει πολύ σε προηγούμενες ζωές της, γι’ αυτό και βλέπει τόσο καθαρά ό,τι εμείς οι άλλοι δεν μπορούμε να δούμε. Ίσως γι’ αυτό να είναι και αλμυρή η θάλασσα: από τα δάκρυα και το κλάμα όλων εκείνων που σαλπάρουν για να αναζητήσουν το όνειρο.

Με τα ολόισια καστανά μαλλιά της, τα γαλαζοπράσινα μάτια της και τα ντελικάτα γκριζοκίτρινα φτερά της, η Αρμόιρα αποτελεί την υπέροχη νεράιδα των παιδικών μας ονείρων, που έρχεται να ξυπνήσει στον καθέναν από εμάς το μικρό παιδί που κρύβουμε όλοι μέσα μας, το οποίο συνεχώς καταστέλλουμε στον βωμό της ενήλικης ζωής μας. Όταν διαβάζουμε το παραμύθι της Ήρας Παπαποστόλου, κι εμείς, μαζί με τις άλλες νεράιδες, ζηλεύουμε την απλότητα, την ευγένεια και την ειλικρίνεια της Αρμόιρας. Είναι, ίσως, όλα όσα έχουμε προ πολλού απολέσει και μέσω της ανάγνωσης του βιβλίου, εμείς οι μεγάλοι, πιο πολύ από τα παιδιά, νιώθουμε ότι ξανασυναντούμε.

{jb_quote}Ίσως γι’ αυτό να είναι και αλμυρή η θάλασσα: από τα δάκρυα και το κλάμα όλων εκείνων που σαλπάρουν για να αναζητήσουν το όνειρο. {/jb_quote}

Η Αρμόιρα είναι το προσωπικό ταξίδι του καθενός από εμάς σε αναζήτηση του εαυτού μας μέσα από τα δαιδαλώδη μονοπάτια της ζωής. Η Αρμόιρα είναι αφοπλιστικά ειλικρινής, κι αυτό μάς ενοχλεί εμάς τους μεγάλους, αφού όσο μεγαλώνουμε, θάβουμε την αλήθεια ολοένα και πιο βαθιά μέσα στις κοινωνικές συμβάσεις. Η Αρμόιρα είναι ένας μπούσουλας, ένας μίτος που μας οδηγεί στην αναζήτηση του χαμένου ονείρου, το οποίο θάμπωσε και ξέφτισε μέσα στο κυνήγι της ύλης. Μέσα από τα δύο δαχτυλίδια της, δώρα της Ψυχής και του Σώματος, των δύο αγαπημένων μάγων της, αναζητούμε κι εμείς μαζί της τη διάσωση της αγάπης, του ονείρου και του παραμυθιού. Στον δρόμο αυτό που μας φωτίζει η Αρμόιρα, τα εμπόδια πολλά: ο μαύρος λύκος είναι πανταχού παρών, με τη μορφή των μαγισσών που είναι έτοιμες να μας κατασπαράξουν με τη ζήλια τους, τον φθόνο τους, την κακία τους.

Η Αρμόιρα μας ξαναφέρνει σε επαφή με τα συναισθήματά μας. Μας βροντοφωνάζει για να το ακούσουμε: «Όλα είναι αγάπη, αυτή είναι η πανάκεια, αφουγκραστείτε τη, συμφιλιώστε το σώμα με την ψυχή σας». Μας καλεί να βρούμε μέσα μας τα δικά μας φτερωτά σανδάλια, για να πετάξουμε έξω από τη Μαυρόασπρη Πολιτεία στην οποία έχουμε εγκλωβιστεί. Ο συγκερασμός της Μαυρόασπρης Πολιτείας με τη Νεραϊδοχώρα είναι στο χέρι μας, ή μάλλον… στην ψυχή και το σώμα μας. Από τη δική τους ένωση, από τη δική τους συμφιλίωση εξαρτάται το αν και το πότε θα βρούμε τον χαμένο μας εαυτό. «Στη Νεραϊδοχώρα υπάρχει ό,τι θα ’πρεπε να είναι κανονικά εδώ», σκέφτεται κάποια στιγμή η Αρμόιρα. «Κι αν είναι έτσι, πώς μπορώ να ενώσω άραγε αυτούς τους δύο κόσμους; Πώς μπορώ να μάθω σ’ αυτόν τον μαυρόασπρο κόσμο αυτό που ξέρω πως υπάρχει;»

Μέσα από ζεστές και πολύ τρυφερές εικόνες, οι οποίες συνοδεύονται από την ανάλαφρη και διαπεραστική ασπρόμαυρη εικονογραφία του Βασίλη Σελιμά, η συγγραφέας μάς ταξιδεύει στον κόσμο της αγνότητας και της αγάπης, από τον οποίο έχουμε τόσα να μάθουμε όλοι, μικροί και μεγάλοι. Και μέσα από την εξέλιξη της ιστορίας και τους ήρωες του παραμυθιού, οι οποίοι αποτελούν τις διάφορες πτυχές του εαυτού μας και την άλλη όψη του δικού μας νομίσματος (ο αδελφός της, ο Μόνος, ο πατέρας της, ο Μέρας, και η μητέρα της, η Νύχτα, η θεία Φήμη και ο θείος Ταλέντο, η θεία Λεπτομέρεια, ο παππούς Γλυκοζώης και η γιαγιά Ανατολή), συνειδητοποιούμε ότι μέσα μας βρίσκονται τα πάντα: το καλό και το κακό, το μαύρο και το άσπρο, η μουντάδα και τα χρώματα, και μόνο αν προσεγγίσουμε τη ζωή με την ίδια «παιχνιδιαροτσαχπινογαργαλιάρικη διάθεση» της Αρμόιρας, θα μπορέσουμε να σώσουμε για πάντα τον λευκό λύκο της αγάπης.

Αντί επιλόγου, θα ήθελα να προσεγγίσω την Αρμόιρα ως ένα αρκτικόλεξο:

Α από το ανάλαφρο, γιατί διαβάζοντας το βιβλίο, μια ανάλαφρη αίσθηση μας διαπερνά.
Ρ από το ρομαντικό, γιατί κάθε όμορφο παραμύθι κρύβει μέσα του και μια ρομαντική διάσταση.
Μ από το μοναδικό, γιατί παρόλο που είναι ένα παραμύθι με νεράιδες και ξωτικά, διέπεται από στοιχεία πρωτότυπα που το καθιστούν μοναδικό.
Ο από το οικογενειακό, όχι μόνο γιατί διαβάζοντας το παραμύθι γνωρίζουμε όλη την οικογένεια της Αρμόιρας, αλλά και γιατί είναι ένα παραμύθι που προορίζεται για όλα τα μέλη μιας οικογένειας, αφού όλοι έχουμε να μάθουμε πολλά από αυτό για τον εαυτό μας και τον κόσμο.
Ι από το ιαματικό, γιατί είναι ένα παραμύθι πέρα για πέρα θεραπευτικό, όπως είναι πάντα, άλλωστε, η καλή λογοτεχνία.
Ρ από το ραφινάτο, αφού εκπέμπει το καθαρό, διαυγές και εκλεπτυσμένο βλέμμα της συγγραφέως Ήρας Παπαποστόλου και του ζωγράφου, Βασίλη Σελιμά.
Α από το αναζωογονητικό, γιατί τα παραμύθια, εντέλει, εφόσον είμαστε δεκτικοί και τα προσεγγίσουμε περισσότερο με την καρδιά και λιγότερο με το μυαλό, καταφέρνουν να μας τονώσουν το ηθικό και να μας γλυκάνουν την ψυχή.

[Ο Δημήτρης Ψαράς είναι διερμηνέας-μεταφραστής.]

Αρμόιρα, η Νεράιδα και η Πατρίδα της Αιώνιας Αγάπης
Ήρα-Παρασκευή Παπαποστόλου
εικονογράφηση: Βασίλης Σελιμάς
Κάκτος
44 σελ.
ISBN 978-618-215-004-7
Τιμή €7,42