Björk-Biophilia

Τρεις δεκαετίες πρωτοπορίας είναι αρκετές για να συγχωρέσεις τα λάθη του παρόντος; Η Björk τέσσερα χρόνια μετά το ‘Volta’, επιστρέφει με ένα εξίσου δύσκολο, εγκεφαλικό άλμπουμ. Τι έχει αλλάξει άραγε στο ‘Biophilia’, και πόσο μακρινό μοιάζει το ‘Debut’ απ’το οποίο ξεκίνησαν όλα;

Απ’τις αρχές της καριέρας της ως μέλος των Sugarcubes, η Björk Guðmundsdóttir οριοθέτησε την περσόνα της δίπλα στο εκκεντρικό, το προχωρημένο, μακριά απ’το mainstream. Πολλές φορές μάλιστα θέλησε να σοκάρει το κατά συνθήκη mainstream με τις επιλογές της. Το ‘Debut’ του 1993, αυτό το θαύμα παραγωγής (Nellee

Hooper παρακαλώ) την έκανε εν μία νυκτί σούπερσταρ. Δεν ήταν μόνο Αυτή η φωνή, ήταν και τα τραγούδια, τόσο καλά δουλεμένα κι εφαρμοσμένα πάνω της, σε σημείο να απορείς πώς δεν είχε βγει κάτι παρόμοιο στο παρελθόν. Στο ‘Post’ επανέλαβε την ήδη επιτυχημένη συνταγή, όμως ήταν εμφανές πως μόνο το ‘Hyperballad’ θα χωρούσε στο tracklist του ‘Debut’. Το 1997 την βρήκε σε πιο αφαιρετικά ηλεκτρονικά τοπία με το ‘Homogenic’. Είχε ήδη μπλέξει με τον Mark Bell των σπουδαίων Βρετανών LFO, τον Howie B., τον Graham Massey των 808 State: όλα έδειχναν πως μπορούσε να τα καταφέρει κι εδώ. Μετά το αδιάφορο ‘Selmasongs’, ένα soundtrack για το ‘Dancer In The Dark’ του Lars Von Trier, έφτασε στο peak με το ‘Vespertine’. Ένα χορωδιακής βάσης ηλεκτρονικό άλμπουμ, που έδινε σ’αυτή τη φωνή αγριμιού τα σχοινιά για να την κουμαντάρει μόνο του. Με πρωτεργάτες τους MATMOS και τον Matthew Herbert, η Ισλανδή κεντούσε πάνω από ουρανομήκεις μελωδίες, φωνές από ορχήστρες, άρπες, χίλια δυο όργανα κι οργανάκια. Ήταν η τελευταία φορά που οι πειραματισμοί της ήταν πραγματικά σπουδαίοι.

Στην αναζήτηση της αφαίρεσης, κατέληξε στο ακατανόητο ‘Medulla’ το 2004 (όπου μάλλον μόνο η εμφάνισή της στους Ολυμπιακούς της Αθήνας μας έχει μείνει), και το παντελώς αδιάφορο ‘Volta’ το 2007, απ’το οποίο στη μνήμη έμεινε το ντουέτο με τον Antony- και τίποτα άλλο. Φέτος, κυκλοφορεί το ‘Biophilia’ ως άλμπουμ-εφαρμογή για το iPad της Apple, με τα κομμάτια να λειτουργούν ως applications.

H Björk έπαιζε πάντα στα όρια της πρωτοπορίας. Ήθελε να’ναι μπροστά απ’τα πράγματα, να μην συμβαδίζει απλά με το τώρα. Τα βίντεό της ήταν σκηνοθετημένα απ’τον Nick Knight, τον Michel Gondry, τον Spike Jonze, τον Chris Cunningham. Remix της έχουν κάνει ο μ-Ziq, οι Underworld, o Mika Vainio, o Goldie, o Bogdan Raczynski. Το mainstream της ήταν πολύ λίγο. Αυτό είχε και τις συνέπειές του: στο ‘Volta’ και το ‘Medulla’ ψάχνεις με το φανάρι να βρεις καθαρόαιμη σύνθεση, να ακούσεις κάτι που να θυμίζει ολοκληρωμένο τραγούδι.

Click here to view the embedded video.

Στο φετινό ‘Biophilia’ προσπαθεί να πλησιάσει την ατμόσφαιρα του ‘Vespertine’. Δυστυχώς κι εδώ απουσιάζουν οι ιδέες, και κατά κύριο λόγο αυτό που έκανε το ‘Vespertine’ σπουδαίο: το συναίσθημα. Έχει αφεθεί για άλλη μια φορά στα μαγικά χέρια του Mark Bell, του Matthew Herbert και της Leila Arab, έχει χρησιμοποιήσει διάφορα πνευστά, τρομπόνια, τρομπέτες, και μια