Αραβικός κόσμος: Η διπλή γλώσσα για τον πόλεμο στην Ουκρανία

Τα αραβικά μέσα ενημέρωσης, μετά την άνοδο των δορυφορικών τηλεοπτικών σταθμών και τη μείωση του αναγνωστικού κοινού των εφημερίδων -όσα δεν ελέγχονται από τις ίδιες τις κυβερνήσεις- έχουν πλέον συγκεντρωθεί σε πολύ λίγα χέρια.

Ατζέντα εξισορρόπησης

Τα περισσότερα τηλεοπτικά μέσα στον αραβικό κόσμο ελέγχονται από τα καθεστώτα της Σαουδικής Αραβίας, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και του Κατάρ ή τις επιχειρηματικές τους θυγατρικές.

Επίσης, οι εθνικοί σταθμοί ελέγχονται είτε από τις κυβερνήσεις, είτε από τοπικούς δισεκατομμυριούχους, ενώ κάθε αραβική χώρα έχει πλέον έναν ή δύο

Καθώς τα περισσότερα μέσα ενημέρωσης ελέγχονται πλέον από τα καθεστώτα του Κόλπου, που τα τελευταία χρόνια προσπαθούσαν να εξισορροπήσουν ανάμεσα στην αφοσίωσή τους στις ΗΠΑ και στην προσπάθεια βελτίωσης των σχέσεων με την Κίνα και τη Ρωσία, η κάλυψη του πολέμου διαμορφώνεται κυρίως από την ατζέντα αυτών των κυβερνήσεων, που «θέλουν και το σκύλο χορτάτο και την πίτα αφάγωτη».

Χτυπητή εξαίρεση, στην τάση εξισορρόπησης που δείχνουν τα αραβικά μέσα, αποτελούν τα καθεστωτικά μέσα ενημέρωσης του Κατάρ, τα οποία έχουν υιοθετήσει πλήρως το δυτικό αφήγημα.Το δε Αλ Τζαζίρα καλύπτει τη σύρραξη στην Ουκρανία με τον ίδιο τρόπο που κάλυψε τον πόλεμο στη Συρία –με ασύστολη υποστήριξη και χωρίς καμία προσποίηση απόστασης ή δημοσιογραφικής αντικειμενικότητας.

Ολική μετάλλαξη του Αλ Τζαζίρα

Η κυβέρνηση του Κατάρ, σύμφωνα με διεθνείς αναλυτές, παίρνει σοβαρά υπόψη τον πρόσφατο χαρακτηρισμό της από τις ΗΠΑ, ως «μεγάλου συμμάχου εκτός του ΝΑΤΟ».

Αλλά και οι Αμερικανοί έχουν κάνει μια απίστευτη κολοτούμπα σε σχέση με το Αλ Τζαζίρα, με τον πρεσβευτή των ΗΠΑ στον ΟΗΕ να επικαλείται το εν λόγω κανάλι. Πρόκειται για το κανάλι, το οποίο στο μυαλό των αξιωματούχων της Ουάσιγκτον έχει συνδεθεί άρρηκτα με την τρομοκρατία.

Από το 2001, διαδοχικές κυβερνήσεις των ΗΠΑ πίεζαν τους ηγέτες του Κατάρ να κατεβάσουν τον τόνο του καναλιού γιατί ενοχλούσε το Ισραήλ. Σήμερα, το Αλ Τζαζίρα συνεχίζει να καλύπτει τους Παλαιστίνιους αρκετά εκτενώς, αλλά το πόσο φιλοαμερικανικά καλύπτει οποιοδήποτε θέμα αφορά στις ΗΠΑ δεν έχει καμία σχέση με αυτό που γινόταν το μακρινό 2003, όταν οι αμερικανικές δυνάμεις στόχευσαν τα γραφεία του Αλ Τζαζίρα στη Βαγδάτη.

Είναι γνωστό ότι το δίκτυο ξεκίνησε κλίνοντας προς τον αραβικό εθνικισμό, για να κατακλυστεί στη συνέχεια από το προσωπικό των Αδελφών Μουσουλμάνων, ενώ τώρα, ανεξάρτητα από το θέμα, εξυπηρετεί ανοικτά πλέον την ατζέντα του ΝΑΤΟ.

Κόντρα Μπάιντεν- Σαλμάν

Τα ΜΜΕ της Σαουδικής Αραβίας αρχικά ήταν πιο προσεκτικά στο θέμα του πολέμου στην Ουκρανία. Σημειώνεται ότι ο Μπάιντεν έχει σνομπάρει προσωπικά τον Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν- πρίγκιπα διάδοχο και ντε φάκτο ηγεμόνα- όχι όμως και την κυβέρνησή του. Άλλωστε, ο Σαλμάν δέχτηκε προσφάτως στο παλάτι τον σύμβουλο εθνικής ασφάλειας του προέδρου των ΗΠΑ, Τζέικ Σάλιβαν, ενώ οι φωτογραφίες της συνάντησης δε δόθηκαν στη δημοσιότητα.

Από την άλλη ο Μπάιντεν δεν έχει μιλήσει ακόμη απευθείας με τον Πρίγκιπα και δεν του έχει επιτρέψεινα επισκεφθεί τις ΗΠΑ.

Βέβαια, η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει στηρίξει με δηλώσεις της το Ριάντ, χωρίς να ασκήσει κριτική σε μεγάλο βαθμό για τις θηριωδίες της Σαουδικής Αραβίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων στην Υεμένη, αλλά ο Μπιν Σαλμάν αισθάνεται ταπεινωμένος από τον ίδιο τον Μπάιντεν, για την υπόθεση της «σφαγής» του Σαουδάραβα δημοσιογράφου, Τζαμάλ Κασόγκι, στην Κων/πολη. Σύμφωνα δε με το πόρισμα της αμερικανικής έκθεσης, η εντολή για την εκτέλεση Κασόγκι δόθηκε από το παλάτι του Ριάντ.

Διπλή γλώσσα: Άλλα μέσα –άλλα έξω

Έτσι, όσον αφορά την κάλυψη του πολέμου από τα μέσα ενημέρωσης του σαουδαραβικού καθεστώτος, ακολουθήθηκε ένας προφανής διαχωρισμός, μεταξύ των δυτικοκεντρικών μέσων και των μέσων που απευθύνονται στο αραβικό κοινό.

Στην αρχή, η κάλυψη του πολέμου της Ουκρανίας και στις δύο κατηγορίες των μέσων ήταν νηφάλια και σε ήπιους τόνους. Μέσα σε λίγες μέρες όμως ανέβηκαν οι τόνοι, με συνεχείς εμφανίσεις σκηνών από καταστροφές νοσοκομείων, οικιστικών δομών και απώλειες αμάχων.

Τα δυτικοκεντρικά μέσα, όπως το Al-Arabiyya και το Hadath TV καθώς και η καθημερινή εφημερίδα Ash-Sharq Al-Awsat -όλα υπό την άμεση κηδεμονία του Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν- ακολουθούν πλέον τη γραμμή: αντιγράψτε και επικολλήστε από τα κύρια δυτικά μέσα.

Οπότε, καθημερινά τονίζουν τις ευαισθησίες των δυτικών κυβερνήσεων, ακόμη και στη λεπτή για τους Άραβες υπόθεση που αφορά στη φυλετική και εθνική προτίμηση για τα ευρωπαϊκά θύματα του πολέμου.

Φυσικά, όπως και να το δει κανείς είναι εξαιρετικά υποκριτικό για τα καθεστώτα της Σαουδικής Αραβίας και των ΗΑΕ να καλύπτουν τις ρωσικές θηριωδίες στην Ουκρανία, την ώρα που συνεχίζουν να διαπράττουν φρικαλεότητες στην Υεμένη.

Από την άλλη, τα ΜΜΕ της Σαουδικής Αραβίας που απευθύνονται κυρίως στο εσωτερικό της χώρας και όχι στη Δύση –όπως οι εφημερίδες που δημοσιεύονται μόνο στα αραβικά– καλύπτουν τα γεγονότα πιο συγκρατημένα, με μεγαλύτερη προσοχή, διατηρώντας εν πολλοίς τη δέουσα απόσταση από τις κραυγές της δυτικής προπαγάνδας.

«Βραβείο» καλύτερου συμμάχου

Είναι γνωστό, άλλωστε, ότι η κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας δεν θα ήθελε να χαλάσει τη σχέση της με τον Πούτιν, ενώ μόλις την περασμένη εβδομάδα απηύθυνε πρόσκληση στον Κινέζο πρόεδρο να επισκεφθεί τη χώρα.

Το Κατάρ από την άλλη, φαίνεται να έχει κερδίσει την κούρσα μεταξύ των χωρών του Κόλπου -και μάλιστα μεταξύ όλων των αραβικών κρατών- του πολύτιμου συμμάχου της Αμερικής στην περιοχή, μετά το Ισραήλ.

Η κάλυψη του πολέμου στην Ουκρανία από τα ΜΜΕ του Κατάρ, κυρίως από το παγκόσμιο αγγλόφωνο δορυφορικό δίκτυο Αλ Τζαζίρα που διαθέτει και πολλά θεματικά κανάλια δείχνει ότι το καθεστώς παίρνει μάλλον στα σοβαρά τη νέα του θέση ως ευνοούμενου δεσποτικού καθεστώτος.

Και παρότι εδώ και καιρό τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα σχεδιάζουν να γίνουν το νέο Ισραήλ στην περιοχή, τώρα φαίνεται πως το Κατάρ διεκδικεί αυτή την αμφίβολη τιμή!

Πιθανότατα, οπόλεμος στην Ουκρανία να οδηγήσει τις ΗΠΑ να παραβλέπουν στο εξής ακόμη περισσότερο το δεσποτισμό και τις φρικαλεότητες αυτών των καθεστώτων, με αντάλλαγμα τις συνεχόμενες πράξεις στήριξης της αμερικανικής πολιτικής.

Διαβάστε περισσότερα