«Εποικοδομητικές» εξωτερικές σχέσεις υπόσχεται ο νέος πρόεδρος του Ιράν

Ο Χασάν Ρουχανί ανέλαβε τα καθήκοντά του ως πρόεδρος του Ιράν το Σάββατο και υποσχέθηκε «εποικοδομητική συνεργασία με τον κόσμο», μετά από οκτώ χρόνια υπό τον Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ που χαρακτηρίστηκαν από διπλωματική αντιπαράθεση και καταστροφικές κυρώσεις. Η μεγάλη νίκη του πολιτικά μετριοπαθούς 64χρονου κληρικού στις εκλογές του Ιουνίου

δημιούργησε ελπίδες για μια διαπραγμάτευση που θα δώσει τέλος στη διαμάχη για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και θα οδηγήσει στη χαλάρωση των κυρώσεων που έπληξαν τις εξαγωγές πετρελαίου των χωρών του ΟΠΕΚ.

Αυτό θα μπορούσε να αποτρέψει έναν πιθανό νέο πόλεμο στη Μέση Ανατολή. Τόσο οι Ηνωμένες Πολιτείες όσο και το Ισραήλ έχουν πει ότι όλες οι επιλογές – συμπεριλαμβανομένης της στρατιωτικής δράσης – είναι ανοικτές για να σταματήσει το Ιράν να έχει πυρηνικά όπλα. Ο Ανώτατος Ηγέτης Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ ενέκρινε την εκλογική νίκη του Ρουχανί σε μια δήλωση που ανέγνωσε σε πολιτικούς, θρησκευτικούς και στρατιωτικούς ηγέτες σε έναν θρησκευτικό χώρο στην Τεχεράνη.

Ο Χαμενεΐ επαίνεσε την «επιλογή ενός άξιου ατόμου που υπηρετεί επί τρεις δεκαετίες και πλέον το σύστημα της Ισλαμικής Δημοκρατίας … και ο οποίος από την εποχή της επαναστατικής πάλης … έχει αντισταθεί στους εχθρούς της Ισλαμικής Επανάστασης».
Συμβολίζοντας τη μεταβίβαση της εξουσίας, ο Χαμενεΐ πήρε την προεδρική εντολή από τον Αχμαντινετζάντ και παρέδωσε το έγγραφο στον Ρουχανί. Ο Χαμενεΐ φίλησε στη συνέχεια τον Ρουχανί στο μάγουλο και ο νέος πρόεδρος φίλησε τον ηγέτη στον ώμο, ένα σημάδι ικεσίας. Η έναρξη της προεδρίας Ρουχανί βάζει ένα τέλος στην εποχή του Αχμαντινετζάντ κατά την οποία το Ιράν απομονώθηκε περισσότερο και δέχθηκε κυρώσεις από τα Ηνωμένα Έθνη, τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ένωση για το πυρηνικό του πρόγραμμα.

Ο Ρουχανί αντιμετωπίζει τεράστιες προκλήσεις, συμπεριλαμβανομένου του πληθωρισμού, της ανεργίας και της πολιτικής διχόνοιας μεταξύ συντηρητικών, μετριοπαθών και ρεφορμιστικών παρατάξεων.

«Μετριοπάθεια δεν σημαίνει παρέκκλιση από τις αρχές και δεν είναι συντηρητισμός στην αντιμετώπιση της αλλαγής και της ανάπτυξης. Η μετριοπάθεια … είναι μία ενεργή και υπομονετική προσέγγιση στην κοινωνία, ώστε να είναι μακριά από την άβυσσο του εξτρεμισμού» είπε ο Ρουχανί σε μια σύντομη ομιλία του. «Στη διεθνή σκηνή, θα λάβουμε και νέα μέτρα για την προώθηση του ιρανικού έθνους προς τη διασφάλιση των εθνικών συμφερόντων και την άρση των κυρώσεων. Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν πολλοί περιορισμοί, το μέλλον είναι φωτεινό και ελπιδοφόρο», είπε. «Ο προσανατολισμός της κυβέρνησης είναι η οικονομική σωτηρία του Ιράν, η εποικοδομητική αλληλεπίδραση με τον κόσμο, και η αποκατάσταση της ηθικής».

Η πρώτη δοκιμασία του Ρουχανί θα είναι να πείσει το κοινοβούλιο να εγκρίνει τη λίστα των προτεινόμενων υπουργών, την οποία αναμένεται να παρουσιάσει την Κυριακή. «Ο Ρουχανί θα διορίσει σίγουρα τους πιο κατάλληλους σε βασικά οικονομικά υπουργεία και φορείς. Θα ακολουθήσει επίσης πιο υγιείς οικονομικές πολιτικές» σχολιάζει ο Shaul Bakhash, καθηγητής ιστορίας του Ιράν στο Πανεπιστήμιο George Mason στη Βιρτζίνια. «Αλλά τα οικονομικά προβλήματα είναι συγκλονιστικά … Πάνω απ ‘όλα, χωρίς μια σοβαρή χαλάρωση των κυρώσεων, είναι δύσκολο να δούμε πώς ο Ρουχανί μπορεί να αναβιώσει την οικονομία».

«Καθαρά χέρια»

Ο Αχμαντινετζάντ υπερασπίστηκε το χρόνο της θητείας του, λέγοντας στην κρατική τηλεόραση αργά την Παρασκευή ότι η διοίκησή του ήταν η λιγότερο διεφθαρμένη στην ιστορία και κατηγόρησε τις κυρώσεις για τα οικονομικά προβλήματα. «Υποσχεθήκαμε να έχουμε καθαρά χέρια. Λέω με σιγουριά ότι αυτή η κυβέρνηση είναι η πιο καθαρή κυβέρνηση», είπε ο Αχμαντινετζάντ, σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων Mehr.
«Ο εχθρός μας επέβαλε βαριές κυρώσεις και το έθνος αντιμετωπίζει προβλήματα. Έχουμε κάνει κάθε δυνατή προσπάθεια, αλλά δεν μπορούσαμε να ξεπεράσουμε όλες τις πιέσεις».

Ο Ρουχανί έχει πει ότι θα διορίσει υπουργούς από όλες τις πολιτικές παρατάξεις, με βάση την ικανότητά τους, αλλά οι σκληροπυρηνικοί έχουν ζητήσει από το συντηρητικό στην πλειοψηφία του κοινοβούλιο να απορρίψει τους υποψηφίους που σχετίζονται με την «ανατροπή», τον όρο που χρησιμοποιούν για τους μήνες των διαδηλώσεων που ακολούθησαν την επίμαχη επανεκλογή του Αχμαντινετζάντ το 2009.

Η έγκριση τέτοιων υποψηφίων από το Κοινοβούλιο θα είναι «μια προδοσία του λαού και του συστήματος» έγραψε στο κύριο άρθρο του αυτή την εβδομάδα ο Χουσεΐν Σαριατμανταρί, εκδότης της σκληροπυρηνικής καθημερινής εφημερίδας Kayhan.
Μια πηγή κοντά στον Ρουχανί επιβεβαίωσε στο Reuters ότι θα ορίσει τον Μοχάμεντ Τζαβάντ Ζαρίφ, έναν μορφωμένο στην Αμερική και πρώην πρεσβευτή στα Ηνωμένα Έθνη, ως υπουργό Εξωτερικών του. Μια άλλη πιθανή επιλογή είναι ο Αλί Τζανάτι για το υπουργείο Πολιτισμού, στέλνοντας ένα ισχυρό μήνυμα για τη λογοκρισία που επιβλέπει τον εγχώριο και ξένο Τύπο, τον κινηματογράφο, το θέατρο, τη λογοτεχνία και τις άλλες τέχνες. Ο Τζανατί έχει υπηρετήσει ως πρεσβευτής στο Κουβέιτ και ο πατέρας του είναι ο Αγιατολάχ Αχμέτ Τζανατί, ένας σκληροπυρηνικός κληρικός.

Κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Αχμαντινετζάντ, η ελευθερία του Τύπου περιορίστηκε, εφημερίδες έκλεισαν, και φέτος περίπου δώδεκα δημοσιογράφοι συνελήφθησαν. Σε μια συνέντευξη με τη ρεφορμιστική εφημερίδα Bahar αυτή την εβδομάδα, ο Τζανατί προσπάθησε να αποστασιοποιηθεί από τις απόψεις του πατέρα του και ανέφερε ότι θα στηρίξει την περισσότερη ελευθερία για τους καλλιτέχνες.
«Τα πνευματικά θέματα δεν είναι κληρονομικά» είπε ο Τζανατί, σύμφωνα με την Bahar. «Ελπίζω ότι οι απόψεις μου σχετικά με τους τομείς της μουσικής, της τέχνης και κινηματογράφου, θα μαλακώσουν την πολιτιστική και καλλιτεχνική ατμόσφαιρα στη χώρα, έτσι ώστε οι καλλιτέχνες να μπορούν να αναπνέουν πιο εύκολα».

reuters