Έτοιμος ο νόμος για τα αυθαίρετα

Οριστική νομιμοποίηση για μικρές αυθαιρεσίες

Με την οικοδομική άδεια ανά χείρας, οι ιδιοκτήτες κτιρίων θα μπορούν να νομιμοποιούν εσαεί τις δομικές αυθαιρεσίες των κτισμάτων τους, με την προϋπόθεση ότι δεν παραβαίνουν τους όρους δόμησης που ισχύουν στην περιοχή όπου έχουν ανεγερθεί.

Η ρύθμιση αυτή περιλαμβάνεται, σύμφωνα με πληροφορίες, στο σχέδιο νόμου για τις αυθαίρετες κατασκευές που αναμένεται να παρουσιάσει εντός των ημερών ο υπουργός αναπληρωτής Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Σταύρος Καλαφάτης, προκειμένου να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση και κατόπιν

Στο νέο σχέδιο νόμου προβλέπονται διαδικασίες νομιμοποίησης που δεν θα ταλαιπωρούν τους πολίτες, αλλά θα δίνουν οριστική λύση στο πρόβλημα των αυθαιρεσιών, με την πληρωμή ενός απλού παραβόλου των 500 ευρώ. Ετσι, κατηγοριοποιούνται οι μη νόμιμες κατασκευές και ανάλογα με το βαθμό αυθαιρεσίας θα εντάσσονται σε κλιμάκια που θα προβλέπουν τις ανάλογες διαδικασίες νομιμοποίησης ή τακτοποίησης.

Στόχος είναι να δοθεί οριστικά τέλος σε υποθέσεις με μικρο-αυθαιρεσίες, που υπολογίζεται ότι αποτελούν το 70-80% των αυθαιρέτων, προκειμένου οι ιδιοκτήτες τους να απεγκλωβιστούν από την ομηρία της ισχύουσας νομοθεσίας για την τακτοποίηση.

Αντίθετα, δεν τίθεται θέμα νομιμοποίησης για τις βαριές περιπτώσεις αυθαιρέτων, οι ιδιοκτήτες των οποίων δεν διαθέτουν καμία άδεια δόμησης. Γι’ αυτές τις περιπτώσεις, και όπου βέβαια δεν υπάρχει πρόβλημα με δασικές εκτάσεις, αρχαιολογικούς χώρους, αιγιαλό, ρέματα κ.λπ., θα συνεχίσει να ισχύει η διαδικασία τακτοποίησης.

Συγκεκριμένα, δημιουργούνται τρεις κατηγορίες αυθαιρέτων. Η πρώτη, για την οποία αποκλείεται η νομιμοποίηση ή τακτοποίηση, αφορά τα κτίσματα που έχουν ανεγερθεί σε περιοχές όπου απαγορεύεται η δόμηση. Η δεύτερη, για την οποία θα ακολουθηθεί η υφιστάμενη διαδικασία τακτοποίησης, αφορά κτίσματα που δεν διαθέτουν καθόλου οικοδομική άδεια ή έχουν κάνει μεγάλη υπέρβαση των υφιστάμενων όρων δόμησης. Η τρίτη κατηγορία, για την οποία θα δίνονται και οριστικοί τίτλοι, αφορά τις μικρο-αυθαιρεσίες σε κτίρια που διαθέτουν οικοδομική άδεια, υπό την προϋπόθεση -όπως προαναφέρθηκε- ότι δεν παραβαίνουν τους όρους δόμησης της περιοχής.

Η κατηγοριοποίηση έγινε από ειδική επιτροπή του ΥΠΕΚΑ τούς τελευταίους οκτώ μήνες, με γνώμονα το βαθμό αυθαιρεσίας. Δηλαδή, εάν πρόκειται για προσθήκες σε υφιστάμενα κτίρια, για γκαράζ, υπόγεια κ.λπ. για τα οποία προβλέπεται ανάλογη αντιμετώπιση.

Παράλληλα, η επιτροπή κωδικοποίησε την υφιστάμενη νομοθεσία για την αυθαίρετη δόμηση, με βάση το νόμο 4014/11, ώστε η νέα ρύθμιση να αποτελέσει ένα θεσμικό πλαίσιο για τη συνολική επίλυση του προβλήματος.

Κόκκινη γραμμή για τη νομιμοποίηση αυθαιρέτων θα αποτελεί η 28η Ιουλίου 2011 που κατατέθηκε στη Βουλή το «νομοσχέδιο Παπακωνσταντίνου» για την τακτοποίηση (νυν νόμος 4014/11). Ετσι, εάν ο φέρων οργανισμός του κτιρίου έχει κατασκευαστεί μέχρι την ημερομηνία αυτή, το υπό εξέταση ακίνητο θα μπορεί να ενταχθεί στις διαδικασίες τακτοποίησης ή οριστικής νομιμοποίησης. Με τον τρόπο αυτόν ξεκαθαρίζει ποια αυθαίρετα μπορούν να νομιμοποιηθούν και ποια θα τελούν υπό καθεστώς διαρκούς παρανομίας…

Βασικός στόχος της νέας ρύθμισης είναι η αποκατάσταση του περιβαλλοντικού ισοζυγίου και του περιβάλλοντος από τις πολεοδομικές αυθαιρεσίες. Αυτό σημαίνει ότι το ύψος των προστίμων θα είναι ανάλογο με το βαθμό αυθαιρεσίας. Ετσι, όσο περισσότερες αυθαιρεσίες υπάρχουν τόσο μεγαλύτερα θα είναι τα πρόστιμα.

Παράλληλα, επιχειρείται η καταγραφή της αυθαίρετης δόμησης, προκειμένου η Πολιτεία να έχει πλήρη εικόνα για το δομημένο χώρο.

Μένουν εκτός ρύθμισης

Για τα κτίσματα που έχουν ανεγερθεί σε περιοχές όπου απαγορεύεται η δόμηση, όπως σε δασικές εκτάσεις, αρχαιολογικούς χώρους, αιγιαλό, ρέματα κ.λπ., δεν τίθεται θέμα νομιμοποίησης, αλλά ούτε και τακτοποίησης με βάση τον ισχύοντα νόμο 4014/11 και θα τελούν υπό καθεστώς διαρκούς αυθαιρεσίας.

Μόνο για τακτοποίηση

Για τα κτίσματα που έχουν σοβαρό εύρος αυθαιρεσιών ή δεν διαθέτουν καθόλου οικοδομική άδεια, όπως ακίνητα που διαθέτουν άδεια για δομήσιμη επιφάνεια μικρότερη κατά πολύ από αυτή που πραγματικά έχει δομηθεί (άδεια για 100 τετραγωνικά μέτρα δομήσιμη επιφάνεια και έχουν κτιστεί περισσότερα από 200 τετραγωνικά μέτρα), θα ακολουθείται η υφιστάμενη διαδικασία τακτοποίησης, που προβλέπει 30ετή απαλλαγή κατεδάφισης, με καταβολή παραβόλου και επιβολή προστίμου ανάλογα με την παράβαση. Σύμφωνα με πληροφορίες, μάλιστα, έχει τεθεί θέμα αύξησης του χρόνου τακτοποίησης από 30 χρόνια που είναι σήμερα, σε 35 και ενδεχομένως 40. Δεν τίθεται θέμα μείωσης προστίμων, αλλά γίνονται κάποιες διευκολύνσεις σε όσους δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να είναι συνεπείς με τις δόσεις που προβλέπονται. Τέτοιες διευκολύνσεις είναι να μη χάνουν οι δικαιούχοι την τακτοποίηση εάν δεν έχουν καταβάλει δόσεις. Ετσι, θα αναστέλλεται η απένταξη από την τακτοποίηση και δεν θα επιβάλλονται προσαυξήσεις σε περιπτώσεις ληξιπρόθεσμων οφειλών. Παράλληλα, ισχύει η έκπτωση 20% για όσους επιλέξουν την εφάπαξ καταβολή του προστίμου, ενώ για όσους πολίτες επιλέξουν να καταβάλουν το 30% του συνολικού προστίμου θα παρέχεται έκπτωση 10%. Επιπλέον, ισχύει ότι για τη μεταβίβαση του αυθαιρέτου απαιτείται να έχει καταβληθεί το 30% του συνολικού προστίμου.

Για ποια ανάβει «πράσινο φως»

Για τα κτίσματα με μικρο-αυθαιρεσίες, όπως πέργκολες, μικροί ημιυπαίθριοι, πατάρια, μικρά υπόγεια, γκαράζ κ.λπ., προβλέπεται οριστική νομιμοποίηση. Το σχέδιο νόμου κατατάσσει τις αυθαιρεσίες της 3ης αυτής κατηγορίας σε δύο ομάδες: 1) Στα κτίσματα που και με τις παράνομες προσθήκες η δομήσιμη επιφάνεια δεν υπερβαίνει τους συντελεστές δόμησης και όγκου που ισχύουν για την περιοχή και 2) σε αυτά που τις υπερβαίνει. Οι αυθαιρεσίες της πρώτης ομάδας θα έχουν τη δυνατότητα να νομιμοποιηθούν οριστικά, ενώ της δεύτερης ομάδας θα έχουν τη δυνατότητα μόνο τακτοποίησης για 30 χρόνια, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία. Οσον αφορά την πρώτη ομάδα, παρέχεται η δυνατότητα οι ιδιοκτήτες να αποκτούν οριστικούς τίτλους μόνο με παράβολα, ύψους περίπου 500 ευρώ, χωρίς άλλα πρόστιμα. Σε περίπτωση, πάντως, που έχει γίνει αλλαγή χρήσης και ένας χώρος από βοηθητικός, όπως αποθήκη, έχει μετατραπεί σε κύριο (π.χ. υπνοδωμάτιο), τότε εκτός από το παράβολο ο ιδιοκτήτης θα καλείται να πληρώσει και πρόστιμο, ανάλογα με το χώρο της προσμετρήσιμης επιφάνειας στο συνολικό όγκο του κτιρίου.

Η ταυτότητα κτιρίου

Η διαδικασία που προβλέπει η νέα ρύθμιση είναι συνδεδεμένη με την ηλεκτρονική ταυτότητα του κτιρίου, η οποία έτσι κι αλλιώς είναι ήδη θεσμοθετημένη. Ετσι, θα δίνονται οριστικοί τίτλοι ή τίτλοι τακτοποίησης, μόνο εφόσον έχει γίνει ενημέρωση της ταυτότητας του κτιρίου.

Η ταυτότητα του κτιρίου θα φέρει όλα τα απαραίτητα στοιχεία, σχέδια και ελέγχους για τη λειτουργία του. Θα περιλαμβάνει ελέγχους για όλες τις κατηγορίες μελετών που προβλέπει η οικοδομική άδεια και κινούμενο οπτικό ψηφιοποιημένο υλικό του κτιρίου, όπου θα αναγράφεται η ημερομηνία ελέγχου. Οι έλεγχοι θα γίνονται περιοδικά από μηχανικούς και θα κοινοποιούνται στα αρμόδια πολεοδομικά γραφεία και στο ηλεκτρονικό Μητρώο του υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής.

Η ταυτότητα του κτιρίου τηρείται σε κάθε κτίριο.

Οσον αφορά τα νέα κτίρια, η ταυτότητα ξεκινά σε φάση προηγούμενη της ολοκλήρωσης της κατασκευής, από τους επιβλέποντες μηχανικούς, ώστε να προβλέπονται εκείνες οι διορθωτικές κινήσεις για τη μη ύπαρξη νέων υπερβάσεων και αυθαιρεσιών.

500.000 αιτήσεις

Σύμφωνα με τις μέχρι τώρα υφιστάμενες πληροφορίες, οι αιτήσεις που έχουν κατατεθεί για ένταξη στις διαδικασίες τακτοποίησης του ν. 4014/11, από τον Σεπτέμβριο του 2011, πλησιάζουν τις 500.000, ενώ από παράβολα και πρόστιμα έχουν εισπραχθεί περίπου 785 εκατ. ευρώ.

Υπενθυμίζεται ότι η προθεσμία για την υποβολή αιτήσεων τακτοποίησης του ν. 4014/11 έχει παραταθεί μέχρι την 31η Μαΐου 2013 και μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2013 για τη δεύτερη φάση τακτοποίησης. Η 31η Μαΐου ισχύει και για τις διαδικασίες τακτοποίησης ημιυπαίθριων του ν. 3843/2010 (νόμος Μπιρμπίλη).

ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΥΓΙΑΚΗΣ στον Ε.Τ.