Μέρκελ-Θάτσερ: βίοι ΟΥΔΟΛΩΣ παράλληλοι

Πριν ξεκινήσουμε, δύο παρατηρήσεις/συντεταγμένες:

Πρώτον, όταν κανείς συγκρίνει τον οποιονδήποτε με κάποιον πολιτικό του παρελθόντος, μάλλον δεν έχει και τόσο νόημα να το πράττει συγκρίνοντας λέξη προς λέξη την πολιτική τους πρακτική, τις επιμέρους πολιτικές τους: οι συνθήκες αλλάζουν με τις δεκαετίες, και οι «αντίστοιχες» πολιτικές δεν είναι πλέον και τόσο αντίστοιχες. Όταν η Θάτσερ εφήρμοζε την δική της εκδοχή φιλελευθερισμού («θατσερισμός»), μια τέτοια ριζική μορφή φιλελευθερισμού ήταν μια νέα θεωρία, ένα ιδεολογικό

πρόταγμα για να αντικατασταθεί ένας παρηκμασμένος κρατισμός – δεν είχε κακοφορμίσει όπως σήμερα, με την συντελεσμένη αποχαλίνωση της χρηματιστηριακής εκδοχής του χρήματος και τις συνέπειές της. Ήταν ένα νέο στοιχείο που επεχειρείτο ως κομμάτι της λύσης, δεν ήταν δεδομένο ως κομμάτι του προβλήματος. Θα ήταν λάθος να συγκρίνουμε την τότε Θάτσερ, που ήρθε αποφασισμένη να σπάσει γόρδιους δεσμούς -  και τους έσπασε, με κάποιον που προωθεί σήμερα, στην δύση του 2012, περαιτέρω «νεοφιλελεύθερη» πολιτική, όπως έχουμε μάθει να την ονομάζουμε. Αντιθέτως, μια τέτοια σύγκριση θα είχε νόημα με άλλες συντεταγμένες: αυτές της πολιτικής βούλησης, της αποτελεσματικότητας, του ήθους, της εφαρμογής ή μη εφαρμογής συγκεκριμένων ιδεών/θεωριών/αξιών, της γενικώτερης πολιτικής κατεύθυνσης, της έμπρακτης ανιδιοτέλειας ή φιλοπατρίας, της αντίστιξης conviction politics και consensus politics. Μια τέτοια σύγκριση, ναι, έχει νόημα. Με την επικέντρωση όμως στα επιμέρους δέντρα (των επιμέρους πολιτικών επιλογών), χάνουμε σίγουρα το δάσος.

Δεύτερον, υπάρχει μια πανευρωπαϊκή τάση μετά την πρωθυπουργία της Θάτσερ να συγκρίνουμε ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ γυναίκα πολιτικό με φιλοδοξίες ή αξιώσεις με την Μάργκαρετ Θάτσερ, επί τη βάσει απλώς και μόνο του φύλου της. Ευτυχώς, δεν έχουμε φτάσει στην Ελλάδα σε νοσηρές συγκρίσεις απίθανης ακρισίας τύπου «Άννα Διαμαντοπούλου (ή Ντόρα Μπακογιάννη): η ελληνίδα Θάτσερ;» (και ίσα ίσα που γλιτώσαμε τη σύγκριση με την… Εύα Καϊλή επί διαφοροποιήσεώς της: ευτυχώς ουδείς εφημερογράφος το διέπραξε), όμως η τάση εμφανίζεται παντού. Πολύ πιο ενδιαφέρουσα θα ήταν η σύγκριση με άλλους πολιτικούς παρόμοιων χαρακτηριστικών ανεξαρτήτως φύλου, όμως τα ΜΜΕ επιμένουν να επικεντρώνονται στην επιφάνεια.

Τούτων λεχθέντων, η σύγκριση της γερμανίδας Καγκελαρίου με την βαρώνη Θάτσερ έχει μακρά ιστορία. Το προφανές: γυναίκες πολιτικοί τίθενται επικεφαλής ανδροκρατούμενων, συντηρητικών κομμάτων, και ηγεμονεύουν. Ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια είναι ότι αμφότερες προέρχονται από ιδιαιτέρως θρήσκες προτεσταντικές οικογένειες, καθώς και ότι αμφότερες σπούδασαν σοβαρή χημεία στο πανεπιστήμιο: η μεν με διδακτορικό κβαντικής χημείας, η δέ στην Οξφόρδη. Οι ομοιότητες δεν σταματούν εδώ, μα καταλήγουν στο ότι αμφότερες πέτυχαν την προσωπική τους συντηρητική ηγεμονία όχι μόνον στην χώρα τους, μα κατ’ ουσίαν σε όλην την Ευρώπη, καθιστάμενες η καθεμιά στην εποχή της μάλλον η ισχυρότερη γυναίκα του κόσμου. Αρθρα επί άρθρων επί άρθρων κι άλλων άρθρων παραλληλίζουν