Ο τεχνοκρατικός εφιάλτης της Ευρώπης

Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 ζούσα στις Βρυξέλλες και έγραφα, μεταξύ άλλων,  για την ΕΕ, για λογαριασμό της Wall Street Journal. Ήταν η εποχή της κορύφωσης της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Ηγέτες όπως οι Helmut Kohl, François Mitterrand και Jacques Delors συζητούσαν για την Συνθήκη του Μάαστριχτ, και οργάνωναν το ενιαίο νόμισμα. Υπήρχε μεγάλος ενθουσιασμός, ειδικά μεταξύ των δημοσίων υπαλλήλων, που θεωρούσαν

τους εαυτούς τους ως τους αρχιτέκτονες μιας νέας Ευρώπης. Υπήρχαν όμως και κάποια περίεργα…

Οι ηγέτες συναντιόντουσαν σε κάποια σύνοδο, και στη συνέχεια εξέδιδαν μια κοινή ανακοίνωση. Αν όμως εξέταζε κάποιος την δημοσιογραφική  κάλυψη της συνόδου σε κάθε μια από τις χώρες μέλη, θα έρχονταν αντιμέτωπος με 12 διαφορετικές εκδοχές.

Η Ευρώπη είχε ενωθεί νομικά και οικονομικά, αλλά δεν υπήρχε μια κοινή γλώσσα, ή μια κοινή αντιμετώπιση. Σε μια συνάντηση τους, οι ηγέτες αγκάλιαζαν τον φεντεραλισμό, που όμως είχε άλλο νόημα στη Βρετανία και άλλο στη Γερμανία.

Υπήρχε εξάλλου και ελιτισμός. Όταν μιλούσαν οff the record, οι Ευρωπαίοι τεχνοκράτες μπορούσαν να λένε τα πιο ωμά πράγματα. Η ιστορία τους είχε διδάξει πως δεν μπορούσαν να εμπιστευτούν τους λαούς της ηπείρου, και πως η διακυβέρνησή τους θα έπρεπε να είναι από τα επάνω προς τα κάτω, και μάλιστα από ανθρώπους σαν κι αυτούς.

Ως αποτέλεσμα των παραπάνω, η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση ήταν θολή, και αποτελούνταν από διάφορα σύνθετα εμπόδια. Σε κάποια φάση που οι ηγέτες της ΕΕ επιζητούσαν τη λαϊκή στήριξη για την έγκριση της Συνθήκης του Μάαστριχτ, οργάνωσαν μια εκδήλωση σε ένα πάρκο των Βρυξελλών, κομπλέ με σημαίες της ΕΕ και με μεγάφωνα. Ο κόσμος όμως που μαζεύτηκε ήταν ελάχιστος, και βαριόταν. Σε κάποια στιγμή ζητήθηκε από τους συγκεντρωμένους να τραγουδήσουν τον νέο ευρωπαϊκό εθνικό ύμνο, αλλά επικράτησε απόλυτη σιωπή! Κανένας δεν ήξερε τους στίχους…

Η ΕΕ αποτελεί μια απόπειρα να δομηθεί μια οικονομική και νομική οντότητα, χωρίς όμως να υπάρχει μια κοινή γλωσσολογική, πολιτισμική, ιστορική, και πολιτική βάση. Σαν προσπάθεια ήταν μια από τις τελευταίες μετά τον Β`ΠΠ, όπως π.χ. ο ΟΗΕ, με σκοπό τη δημιουργία «διεθνικών», και ασφαλών κυβερνήσεων, άνευ πάθους.

Στα 17 χρόνια που πέρασαν από τότε που έφυγα από τις Βρυξέλλες, αυτό που συνεχίζει να μου κάνει εντύπωση είναι το γεγονός ότι κατάφεραν να διατηρήσουν την ΕΕ στη ζωή. Τουλάχιστον σε επίπεδο ηγεσίας, και σε όλους όσοι είναι πάνω από 60 χρόνων, υπάρχει μεγάλη διάθεση για μια ενωμένη Ευρώπη.

Σήμερα όμως, αυτό που βλέπουμε είναι η υπονόμευση της ΕΕ από κάποιες εγγενείς αδυναμίες της. Τα κράτη μέλη έχουν διαφορετικά είδη οικονομίας, αλλά και δημοκρατίας, που αντανακλούν την ειδική τους ιστορία, τις ειδικές τους αξίες, και τον ειδικό τους πολιτισμό.  Αν προσπαθήσεις να ενώσεις με το ζόρι διάφορες οικονομικές κουλτούρες, μέσα από ένα ενιαίο νόμισμα, τότε το αποτέλεσμα θα είναι εκρηκτικό.

Σε αυτή τη φάση της κρίσης, αυτό που γίνεται εμφανές είναι η πλήρης απουσία ηθικής αλληλεγγύης στο υπάρχον ευρωπαϊκό ψευδοκρ