Οι Ολυμπιακοί του Ρίο και η σκιά του τρόμου

Οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Βραζιλίας αρχίζουν σήμερα και οι τοπικοί ηγέτες με την βραζιλιάνικη κοινωνία δεν είναι καλά προετοιμασμένοι για την απειλή μιας τρομοκρατικής επίθεσης, όπως αυτές στο Μόναχο το 1972 και στην Ατλάντα το 1996. Τους λείπει η εμπειρία στο θέμα και δεν έχουν επαρκείς ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους. Επιπλέον, η δομή της δημόσιας ασφάλειας στη χώρα είναι αδύναμη. Η διεθνής συνεργασία βοηθά, αλλά η Βραζιλία πρέπει να αντιμετωπίσει την πρόκληση και τη βελτίωση των θεσμών της για το

Από τις 21 Ιουλίου, οι Ομοσπονδιακή Αστυνομία συνέλαβε 12 υπόπτους με την κατηγορία ότι προσπάθησαν να δημιουργήσουν διασυνδέσεις με το Ισλαμικό Κράτος. Οι συλλήψεις πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο ενός νέου αντιτρομοκρατικού νόμου που ψηφίστηκε μόλις φέτος. Οι ύποπτοι, οι οποίοι αποκαλούσαν τους εαυτούς τους "Υπερασπιστές της Σαρία", έχουν γελοιοποιηθεί στα social media για την έλλειψη στρατιωτικών όπλων ή την κατάρτιση, επειδή ούτε καν γνώριζε ο ένας τον άλλο και για τη χρήση υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας για να στέλνουν μηνύματα όπως το WhatsApp και το Telegram. Αλλά άνδρες με παρόμοιο προφίλ διέπραξαν τις σφαγές στη Νίκαια και στο Μόναχο.

Υπάρχει ένας ιστορικός λόγος που καθιστά δύσκολο ακόμη και το να συζητηθεί το θέμα της τρομοκρατίας στη Βραζιλία. Η δικτατορία της περιόδου 1964-1985 χρησιμοποίησε τη λέξη "τρομοκράτες" για να χαρακτηρίσει ειρηνικές ομάδες που ήταν αντίθετες. Από τότε, υπό το δημοκρατικό καθεστώς, η πολιτική ηγεσία απέφυγε τη χρήση της λέξης συνολικά. Φονταμενταλιστικές ομάδες, όπως η Αλ Κάιντα ή το Ισλαμικό Κράτος, είναι μακριά από την πραγματικότητα των Βραζιλιάνων, που για περισσότερο από έναν αιώνα έχουν ζήσει με μια μεγάλη αραβική κοινότητα - επτά έως 10 εκατομμυρίων, μεταξύ των οποίων και ο προσωρινός πρόεδρος, Μισέλ Τεμέρ, γιος Λιβανέζων μεταναστών- η οποία είναι ευημερούσα και έχει ενσωματωθεί καλά στην κοινωνία.

Οι Βραζιλιάνοι δεν έχουν να αντιμετωπίσουν μόνο με την απειρία των αρχών με την τρομοκρατία, αλλά και την έλλειψη πόρων ασφαλείας. Το Ρίο ντε Τζανέιρο περνά μια οικονομική κατάρρευση. Πυροσβέστες, γιατροί, αστυνομικοί και δάσκαλοι συχνά πρέπει να υπομένουν καθυστερήσεις από 10 έως 30 ημέρες στους μισθούς τους. Μερικές φορές, δεν υπάρχουν χρήματα για βασικές προμήθειες, όπως η βενζίνη για τα αυτοκίνητα της αστυνομίας. Η κυβέρνηση προσέλαβε μια ιδιωτική εταιρεία για να ελέγξει το κοινό για όπλα στις αθλητικές εγκαταστάσεις, αλλά ήταν μικρή και δεν είχε καμία εμπειρία σε μεγάλα γεγονότα και σε εκπαιδευμένο προσωπικό. Την περασμένη εβδομάδα, ο υπουργός Δικαιοσύνης Αλεξάντρε ντε Μοράες κατήγγελλε τη σύμβαση και μετέφερε την ευθύνη στις Δυνάμεις της Βραζιλίας, μια στρατιωτική δύναμη παρόμοια με την Εθνική Φρουρά στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η τρέχουσα πολιτική κρίση, συμπεριλαμβανομένων της εν εξελίξει διαδικασίας μομφής εναντίον της Προέδρου Ντίλμα Ρούσεφ και της χειρότερης οικονομικής ύφεσης εδώ και 25 χρόνια έχουν κάνει την πλειοψηφία του εχθρικού πληθυσμού να αδιαφορεί για τους Ολυμπιακούς Αγώνες - μόνο το 40 τοις εκατό των Βραζιλιάνων πιστεύουν ότι είναι καλοί για την χώρα. Πολλοί Βραζιλιάνοι έχουν συγχυστεί, επίσης, επειδή οι υπουργοί Δικαιοσύνης και Άμυνας προσφέρουν μια πολύ διαφορετική ανάλυση σχετικά με τη φύση και το μέγεθος μιας πιθανής τρομοκρατικής επίθεσης. Υπάρχουν ισχυρές ή αδύναμες απειλές; Πόσοι ύποπτοι έχουν εντοπιστεί; Τι πρέπει να γίνει για να τους αντιμετωπίσουμε; Εξαρτάται ποιον ρωτάτε.

Η γενική αντίληψη είναι ότι ο αντιτρομοκρατικός νόμος - που πέρασε, κατά ειρωνεία της τύχης, στη διάρκεια της κυβέρνησης Ρούσεφ, η οποία ήταν πολιτικός κρατούμενος κατά τη διάρκεια της δικτατορίας επειδή είχε εμπλακεί σε μια ομάδα ανταρτών που είχε χαρακτηριστεί τρομοκρατική- προέκυψε σχεδόν ως αποτέλεσμα των διεθνών πιέσεων, και κυρίως επειδή η Βραζιλία είχε επιλεγεί για να φιλοξενήσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Η νέα νομοθεσία είναι αμφιλεγόμενη, διότι ενσαρκώνει έναν ασαφή ορισμό της τρομοκρατίας που έχει επικριθεί από οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα Ηνωμένα Έθνη, τα οποία φοβούνται ότι η λέξη μπορεί να χρησιμοποιηθεί εναντίον των λαϊκών κινημάτων που έχουν οργανώσει διαδηλώσεις κατά κυβερνήσεων της Βραζιλίας από το 2013.

Η κυβέρνηση επικεντρώνεται στον κίνδυνο των μοναχικών λύκων, που εμπνέονται από φονταμενταλιστικές ομάδες, οι οποίοι θα μπορούσαν να στοχεύουν ξένες αντιπροσωπείες. Παρά την ισχυρή διεθνή συνεργασία, η βραζιλιάνικη αστυνομία και οι υπηρεσίες πληροφοριών δεν έχουν πράκτορες και ειδικούς με εμπειρία στο πώς λειτουργεί το Ισλαμικό Κράτος. Υπάρχει επίσης ανησυχία για το αυξανόμενο ποσοστό ανθρωποκτονιών στο Ρίο ντε Τζανέιρο. Η κυβέρνηση ανέφερε 2.100 δολοφονίες από τον Ιανουάριο έως τον Μάιο του τρέχοντος έτους, ένα 13 τοις εκατό αύξηση σε σχέση με την ίδια περίοδο το 2015. Η πόλη συγκλονίζεται από το έγκλημα, την ανεξέλεγκτη κυκλοφορία των αυτόματων όπλων και τους απροετοίμαστους αστυνομικούς. Η Εθνική Δύναμη, η οποία είναι υπεύθυνη για την προστασία των αθλητικών εγκαταστάσεων κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων, εκβιάζεται από παραστρατιωτικές ομάδες στις φτωχές περιοχές, περιορίζοντας τις κινήσεις των αστυνομικών για τη θέσπιση κανόνων στη συμπεριφορά τους - για παράδειγμα, απαγορεύοντας τους να πάνε σε μπαρ σε αυτές τις κοινότητες. Για τους περισσότερους Βραζιλιάνους, η καθημερινή εγκληματικότητα είναι μια πολύ πιο άμεση απειλή από την τρομοκρατία. Αλλά αυτό δεν κάνει την απειλή της τρομοκρατίας λιγότερο επικίνδυνη ή πραγματική.

Η εμπειρία της Βραζιλίας με το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2014, και τώρα τους Ολυμπιακούς Αγώνες, μπορεί να είναι το θεμέλιο για επενδύσεις και για την ανάπτυξη των δυνατοτήτων της χώρας κατά της τρομοκρατίας - ειδικούς, ερευνητική εργασία, αξιόπιστα δίκτυα εκστρατειών ενημέρωσης και ευαισθητοποίηση του πληθυσμού για τη σοβαρότητα του θέματος. Και πρέπει να επιτευχθούν όλα αυτά χωρίς τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που σημάδεψαν το παρελθόν και στιγμάτισαν πολλές άλλες διεθνείς προσπάθειες κατά της τρομοκρατίας.

Η επιτυχία κατά της τρομοκρατικής απειλής είναι για τη Βραζιλία μία από τις σημαντικότερες δοκιμασίες κατά τη διάρκεια αυτών των Ολυμπιακών Αγώνων. Η ελπίδα είναι ότι αυτό μπορεί να επιτευχθεί χωρίς θύματα, κάτι όλο και πιο σπάνιο στον κόσμο μας.

nytimes.com

Διαβάστε περισσότερα