Θα μπορούσε να υπάρξει μια τρομοκρατική Φουκουσίμα;

Οι επιθέσεις στις Βρυξέλλες τον περασμένο μήνα ήταν μια θλιβερή υπενθύμιση της αποφασιστικότητας των τρομοκρατών και των τρωτών σημείων μας, συμπεριλαμβανομένης και μιας περιοχής υψίστης ανησυχίας: την πυρηνική ασφάλεια.

Οι τρομοκράτες χτύπησαν το αεροδρόμιο και το μετρό, αλλά κάποιοι βέλγοι ερευνητές πιστεύουν ότι επέλεξαν αυτούς τους στόχους επειδή αισθάνθηκαν ότι οι αρχές τους πλησίαζαν και ότι το αρχικό σχέδιό τους μπορεί να ήταν να βρεθούν

σε ένα πυρηνικό εργοστάσιο. Πριν από λίγους μήνες, κατά τη διάρκεια μιας εφόδου στο διαμέρισμα ενός υπόπτου που συνδέεται με τις επιθέσεις του Νοεμβρίου στο Παρίσι, οι ερευνητές αποκάλυψαν βίντεο που δείχνει ότι οι τρομοκράτες παρακολουθούσαν ανώτερο βέλγο πυρηνικό αξιωματούχο. Η βελγική αστυνομία είπε ότι δύο από τους τρομοκράτες των Βρυξελλών συνδέονται με αυτό το βίντεο.

Η ασφάλεια στις πυρηνικές εγκαταστάσεις στο Βέλγιο είναι εμφανώς κακή. Τον Αύγουστο του 2014 κάποιος - ακόμη αγνώστων στοιχείων- άδειασε 65.000 λίτρα λιπαντικών από την τουρμπίνα που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στο εργοστάσιο πυρηνικής ενέργειας Doel 4. Καμία διείσδυση δεν εντοπίστηκε, κάνοντας τους ερευνητές να πιστεύουν ότι η δουλειά έγινε εκ των έσω.

Το 2012, δύο εργαζόμενοι στο ίδιο εργοστάσιο φέρεται να εγκατέλειψαν το Βέλγιο για να πολεμήσουν στη Συρία και να ενταχθούν τελικά στο Ισλαμικό Κράτος. Ένας από αυτούς πιστεύεται ότι έχασε τη ζωή του στη Συρία. Ο άλλος καταδικάστηκε για εγκλήματα που σχετίζονται με την τρομοκρατία, μετά την επιστροφή του στο Βέλγιο. Ωστόσο, πολύ λίγα έχουν γίνει για την εξασφάλιση των πυρηνικών εγκαταστάσεων. Αυτό δεν ισχύει μόνο για το Βέλγιο: πυρηνικές εγκαταστάσεις σε όλο τον κόσμο παραμένουν ευάλωτες.

Κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής για την πυρηνική ασφάλεια στην Ουάσινγκτον την περασμένη εβδομάδα, πάνω από 50 ηγέτες ανακοίνωσαν ότι σημαντικές ποσότητες ουρανίου υψηλού βαθμού εμπλουτισμού είχαν μετακινηθεί από διάφορες χώρες για να ασφαλίσουν τους χώρους αποθήκευσης και ότι μία βασική συνθήκη πυρηνικής ασφάλειας θα ενισχυθεί. Όμως, η βελτιωμένη έκδοση της εν λόγω Συνθήκης είναι ανεπαρκής: δεν ζητά καν τον οπλισμό των φυλάκων που φυλούν πυρηνικά υλικά για βόμβες.

Οι συζητήσεις σχετικά με την πυρηνική τρομοκρατία τείνουν επίσης να επικεντρώνονται στον κίνδυνο κλοπής υλικών από τους τρομοκράτες ή στην κατασκευή μιας βρώμικης βόμβας. Αλλά συχνά παραβλέπουν τον κίνδυνο να επιτεθούν οι τρομοκράτες σε πυρηνικό εργοστάσιο, για να δημιουργήσουν μια καταστροφή ανάλογη με αυτή της Φουκουσίμα ή του Τσερνομπίλ. Ο κίνδυνος αυτός είναι πραγματικός, όμως. Ο βασικός σχεδιαστής των επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου είχε σκεφτεί να ρίξει ένα τζάμπο τζετ σε μια πυρηνική εγκατάσταση κοντά στην πόλη της Νέας Υόρκης. Ένα εκπαιδευτικό εγχειρίδιο της Αλ Κάιντα απαριθμεί τα πυρηνικά εργοστάσια ως ένας από τους καλύτερους στόχους για την εξάπλωση του φόβου στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η επίθεση σε ένα πυρηνικό εργοστάσιο ή σε δεξαμενές ψύξης στις οποίες τα πυρηνικά απόβλητα αποθηκεύονται δεν θα δημιουργήσουν ένα σύννεφο μανιταριού και δεν θα σκοτώσουν εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους. Αλλά θα απελευθερώσουν μεγάλες ποσότητες ραδιενέργειας, θα προκαλέσουν μαζικό πανικό και να καταστήσουν τεράστιες εκτάσεις γης ακατοίκητες. Επίσης θα μπορούσαν να προκαλέσουν χιλιάδες πρόωρους θανάτους από καρκίνο.

Περισσότεροι από ένας στους τρεις Αμερικανούς ζουν σε απόσταση 50 μιλίων από τους 99 πυρηνικούς αντιδραστήρες που λειτουργούν στις Ηνωμένες Πολιτείες σήμερα. Υπάρχουν περισσότεροι από 300 ακόμα πυρηνικοί αντιδραστήρες παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος σε 30 άλλες χώρες. Τα πυρηνικά εργοστάσια έχουν ενσωματωμένους μηχανισμούς ασφαλείας, συνήθως πολλαπλά συστήματα που είναι απίθανο να αποτύχουν ταυτόχρονα: αν κάτι από αυτά δυσλειτουργήσει, υπάρχει πάντα, θεωρητικά, ένα αντίγραφο ασφαλείας. Αλλά ο πλεονασμός είναι αποτελεσματική προστασία μόνο έναντι ατυχημάτων, όχι εναντίον των τρομοκρατών που θέτουν ως στόχο να προκαλέσουν ταυτόχρονα δυσλειτουργίες του συστήματος. Για παράδειγμα, στοχεύοντας τις προμήθειες νερού και ενέργειας ταυτόχρονα, οι δράστες θα μπορούσαν να προκαλέσουν το λιώσιμο ενός αντιδραστήρα ή την ανάφλεξη ενός συστήματος ψύξης.

Μετά την καταστροφή στη Φουκουσίμα, τα μέτρα ασφαλείας έχουν ενισχυθεί στα πυρηνικά εργοστάσια σε όλο τον κόσμο. Περισσότερος εξοπλισμός έκτακτης ανάγκης τέθηκε σε κατάσταση αναμονής, και τα μέτρα για τον εξαερισμό του εκρηκτικού αερίου υδρογόνου βελτιώθηκαν. Αλλά εμφανή κενά παραμένουν στην ασφάλεια, ακόμη και σε χώρες όπως η Ιαπωνία, η Ινδία, το Πακιστάν, η Ρωσία και οι Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες έχουν μεγάλες πυρηνικές εγκαταστάσεις και, επίσης, έχουν υποστεί σοβαρές τρομοκρατικές πράξεις στο παρελθόν. Ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν δεν παρευρέθηκε καν στη σύνοδο κορυφής της περασμένης εβδομάδας.

Το πρώτο μέτρο πρέπει να είναι η καταπολέμηση του εφησυχασμού. Είναι απίστευτο, αλλά χρειάστηκαν οι επιθέσεις του Νοεμβρίου στο Παρίσι και στο Βέλγιο για να οπλιστούν τελικά οι φρουροί σε πυρηνικούς σταθμούς. Ακόμα πιο απίστευτο είναι ότι χρειάστηκε η επίθεση στις Βρυξέλλες τον περασμένο μήνα για να επανεξετάσουν οι βελγικές αρχές τα αρχεία του προσωπικού των εργαζομένων σε πυρηνικές εγκαταστάσεις - και για να διαπιστώσουν ότι περίπου μια ντουζίνα εργάτες θα έπρεπε να μην βρίσκονται εκεί για λόγους ασφαλείας.

Κατ 'ελάχιστο, απαιτούνται ένοπλοι φρουροί σε όλες τις εγκαταστάσεις που κατέχουν οπλικό υλικό ή αρκετά χαμηλά εμπλουτισμένο καύσιμο για να προκαλέσει μια σημαντική έκλυση ραδιενέργειας. Και όλοι οι εργαζόμενοι στις πυρηνικές εγκαταστάσεις θα πρέπει να ελέγχονται σχολαστικά πριν προσληφθούν.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να αξιοποιήσουν την ηγετική τους θέση στο διεθνές εμπόριο πυρηνικών υλικών και τεχνολογίας για τη βελτίωση της ασφάλειας των πυρηνικών εγκαταστάσεων σε άλλες χώρες. Ο νόμος στις Ηνωμένες Πολιτείες απαιτεί ήδη τα πυρηνικά υλικά που προέρχονται από τη χώρα να προστατεύονται επαρκώς όταν εξάγονται και ενώ είναι στο εξωτερικό. Η Ουάσιγκτον θα μπορούσε επίσης να ζητήσει μια αξιόπιστη εκτίμηση των τοπικών τρομοκρατικών απειλών, μέτρα προστασίας όπως ο εξοπλισμός των φρουρών στις εγκαταστάσεις υποδοχής, τακτικές ασκήσεις προσομοίωσης για ένοπλες επιθέσεις που θα δοκιμάζουν τα συστήματα ασφαλείας των εργοστασίων και ανεξάρτητη εποπτεία.

Οι ισχύοντες νόμοι και κανονισμοί των Ηνωμένων Πολιτειών απαγορεύουν στους αμερικανούς αξιωματούχους των υπηρεσιών πληροφοριών και τους πολιτικούς αξιωματούχους να μοιράζονται απόρρητες εκτιμήσεις σχετικά με τις προθέσεις και τις δυνατότητες των τρομοκρατών, με πολλές κυβερνήσεις. Ακόμα και η Ιαπωνία, ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς στον κόσμο πυρηνικής ενέργειας και στενός σύμμαχος των Ηνωμένων Πολιτειών, δεν μπορεί να έχει πρόσβαση σε αυτές τις πληροφορίες. Αυτό πρέπει να αλλάξει. Και η Παγκόσμια Πρωτοβουλία για την Καταπολέμηση της Πυρηνικής Τρομοκρατίας, ένα εθελοντικό δίκτυο 86 κρατών και πέντε διεθνών οργανισμών, μπορεί να βοηθήσει στην οικοδόμηση ικανοτήτων σε αυτόν τον τομέα, ενθαρρύνοντας τα μέλη της να ανταλλάσσουν πληροφορίες και βέλτιστες πρακτικές ασφαλείας.

Οι τρομοκράτες παρακολουθούν τα πυρηνικά εργοστάσια. Το ίδιο πρέπει να κάνουμε και εμείς.

nytimes.com

Διαβάστε περισσότερα